«Στη Λέσβο εμπνεύστηκα το τελευταίο μου βιβλίο.»
«Τη μοίρα ο καθένας τη διαμορφώνει μόνος του.»
Συνέντευξη της Γιώτας Φώτου στη Ράνια Μπουμπουρή
Με αφορμή την επίσκεψη της Γιώτας Φώτου στη Μυτιλήνη για την παρουσίαση του έργου της σε δύο συναντήσεις με το αναγνωστικό κοινό, την Πέμπτη 1 Μαρτίου, ώρα 20:00, για το τελευταίο της μυθιστόρημα, Στης καρυδιάς τον ίσκιο, και την Παρασκευή 2 Μαρτίου, ώρα 18:30, για τρία παιδικά της βιβλία, στο Βιβλιοπωλείο Book & Art (Κομνηνάκη 5, Μυτιλήνη, τηλ.: 22510.37961), η δημοσιογράφος-συγγραφέας Ράνια Μπουμπουρή συζήτησε μαζί της για το τελευταίο της αυτό μυθιστόρημα, για τη μετανάστευση και για τη σημερινή Ελλάδα της κρίσης.
Κυρία Φώτου, έχετε γράψει μέχρι στιγμής 6 μυθιστορήματα για ενήλικες και 13 βιβλία για παιδιά. Από ποιο είδος ξεκινήσατε και πώς έγινε η αρχή; Νιώθετε ν’ αγαπάτε περισσότερο κάποιο από τα δύο;
Άρχισα με παιδικά και το γεγονός αυτό είχε σχέση με την επαγγελματική μου ιδιότητα, αυτή του εκπαιδευτικού. Έλεγα ιστορίες πάντα μέσα στην τάξη για να διευκολύνω την εκπαιδευτική διαδικασία. Μια από αυτές έστειλα στους εκδοτικούς οίκους, κι έτσι μπήκα στη λογοτεχνία. Για τον λόγο αυτό ίσως είμαι κάπως περισσότερο δοσμένη στην παιδική λογοτεχνία.
Το τελευταίο σας μυθιστόρημα, Στης καρυδιάς τον ίσκιο, κυκλοφόρησε το περασμένο καλοκαίρι. Ποια είναι η υποδοχή του από το αναγνωστικό κοινό μέχρι σήμερα;
Ιδιαίτερα ζεστή. Λαμβάνω μηνύματα που με συγκινούν και είναι ευκαιρία να πω ένα μεγάλο ευχαριστώ στους αναγνώστες για την αγάπη που έδειξαν στα βιβλία μου.
Οι αναγνώστες, μέσα από την ιστορία της Θάλειας Λυμπέρη και του Δημοσθένη Ταρούση, ταξιδεύουν στην Ελλάδα του πρώτου μισού του 20ού αιώνα (1908-1958), αλλά και στον Καναδά και στη Νέα Υόρκη. Πόσο εύκολο ήταν ν’ αποδώσετε την Ελλάδα του τότε, και μάλιστα σε μια απομονωμένη περιοχή της χώρας μας, όπως η Ευρυτανία;
Εύκολο δεν είναι, αλλά για μένα πριν από κάθε λογοτεχνικό ταξίδι προηγείται πραγματολογική έρευνα που διαρκεί ακόμα και μήνες. Αυτή είναι που με βάζει στην εποχή, στο κλίμα. Ψάχνω, διαβάζω, κάνω επισκέψεις κι από όσα μαθαίνω μπορεί να χρησιμοποιήσω το ένα εκατοστό στο βιβλίο, όμως όλα αυτά με βοηθούν να μπω στην ψυχολογία των ηρώων και τα δεδομένα της εποχής.
Τι θα θέλατε να κρατήσει κυρίως από το ταξίδι αυτό ο αναγνώστης και ποια σύνδεση θα του προτείνατε με το σήμερα;
Το βιβλίο αναφέρεται σε μια εποχή που περιείχε δυσκολίες ακόμα μεγαλύτερες από αυτές που ζούμε σήμερα, αλλά με πολλά κοινά στοιχεία. Οικονομική δυσχέρεια, ανεργία, μετανάστευση. Αυτό που θέλω να κρατήσουν οι αναγνώστες είναι η άποψη –δική μου και πολλών άλλων– πως τη μοίρα ο καθένας τη διαμορφώνει μόνος του.
Πράγματι, στο μυθιστόρημά σας παίζει κεντρικό ρόλο η μετανάστευση. Τι σκέφτεστε για το προσφυγικό/μεταναστευτικό ζήτημα;
Όπως γράφω και στο βιβλίο, κύκλους κάνει η ζωή. Υπήρχαν, υπάρχουν και θα συνεχίσουν να υπάρχουν πρόσφυγες και μετανάστες. Δυστυχώς. Η ευελιξία, η προσαρμοστικότητα, η δυνατότητα συνεργασίας, κατανόησης και αποδοχής, και παράλληλα η διατήρηση της ταυτότητας του καθενός είναι κάποια στοιχεία που πρέπει να διαθέτει κάθε άνθρωπος, προκειμένου να αντεπεξέλθει σε τέτοιες καταστάσεις.
Πιστεύετε ότι θα εξαλειφθούν ποτέ τα αίτια που γεννούν την ανθρώπινη εξαθλίωση;
Ελπίζω στη συλλογική προσπάθεια για έναν κόσμο που θα έχει μάτια για όλους και όχι για κάποιους μόνο.
Ποιο από τα πρόσωπα του μυθιστορήματος είναι πιο κοντά στη δική σας ιδιοσυγκρασία και γιατί;
Στοιχεία από πολλούς ήρωες τα αναγνωρίζω σ’ εμένα. Έτσι γίνεται πάντα, σε όλα τα βιβλία. Στο συγκεκριμένο βιβλίο βλέπω κάποια στοιχεία μου, όχι όλα, στη Θάλεια. Δίνομαι στην οικογένεια και γενικότερα στους ανθρώπους που αγαπώ.
Έχετε μόλις επιστρέψει από ένα ταξίδι στη Γερμανία, όπου κάνατε μια σειρά βιβλιοπαρουσιάσεων στους ομογενείς της ευρύτερης περιοχής του Ντίσελντορφ, ενήλικες και παιδιά. Τι εντυπώσεις αποκομίσατε από το ταξίδι αυτό;
Επισκέφθηκα πολλές φορές την ομογένεια της Γερμανίας με αφορμή τα βιβλία μου. Σε τούτο το ταξίδι, όπως και στο προηγούμενο, συνάντησα νέους μετανάστες που εγκατέλειψαν την Ελλάδα πρόσφατα. Οι περισσότεροι επιστήμονες. Είναι συγκινητικό να βλέπεις νέα παιδιά που σχεδίαζαν τη ζωή τους στην Ελλάδα να βρίσκονται έξω από αυτή. Η ελληνική λογοτεχνία αποτελεί για εκείνους γέφυρα με την πατρίδα. Τα πιο έντονα συναισθήματα μου τα δημιούργησαν τα μικρά παιδιά, που άρχισαν το σχολείο στην Ελλάδα και τώρα βρέθηκαν σε Γερμανικά σχολεία. Είχαν τόσα πολλά να μου πουν και το παράπονό τους με πλήγωσε βαθιά.
Υπάρχει κάποιο σχόλιο αναγνώστη για τη δουλειά σας, το οποίο θα σας μείνει αξέχαστο;
Πολλά, αλλά θα σταθώ σε δύο. Το ένα ήταν ενός εκπαιδευτικού που μου είπε ότι διαβάζοντας το βιβλίο μου Ο αόρατος Πολ άλλαξε τη θεώρησή του ως προς το επάγγελμά του. Το δεύτερο, ενός ηλικιωμένου κυρίου που με έψαξε τηλεφωνικά μέσω της παλιάς μου δουλειάς για να με συγχαρεί για το βιβλίο Στης καρυδιάς τον ίσκιο. Όσα μού είπε μου έδωσαν δύναμη να συνεχίσω.
Ποια θέματα έχετε πραγματευτεί στα βιβλία σας που απευθύνονται σε παιδιά και ποιο ήταν το πιο δύσκολο;
Μετανάστευση, διαφορετικότητα, πρότυπα από την τηλεόραση, προσαρμογή στο σχολείο, προτεραιότητες στη ζωή, οικονομική κρίση, περιβάλλον και πολλά άλλα. Δε θα έλεγα ότι κάποιο από αυτά με δυσκόλεψε περισσότερο. Το ζητούμενο είναι να μπω στην ιστορία, να υποδυθώ ρόλους. Τα θέματα έχουν καλλιεργηθεί από καιρό μέσα μου και, όταν έρθει η έμπνευση, οι ιδέες βγαίνουν εύκολα.
Τι, κατά τη γνώμη σας, αποκομίζουν τα παιδιά πηγαίνοντας σε μια βιβλιοπαρουσίαση και γνωρίζοντας από κοντά μία/έναν συγγραφέα;
Τέτοιου είδους συναντήσεις έχουν σαν απώτερο στόχο την ακόμα μεγαλύτερη ενασχόληση με το βιβλίο. Τα παιδιά γνωρίζοντας τον συγγραφέα ενός βιβλίου λύνουν απορίες, εμβαθύνουν στην κατανόηση, δημιουργούν πρότυπα, δένονται με την ανάγνωση.
Έχετε επισκεφθεί άλλη φορά τη Λέσβο; Ποια είναι η εικόνα σας για το νησί;
Την έχω επισκεφθεί κι άλλη φορά, την έχω βάλει σε βιβλίο μου, εκεί εμπνεύστηκα το τελευταίο μου βιβλίο. Έχω πολλούς ένθερμους αναγνώστες στη Λέσβο και νιώθω δεμένη μαζί της πλέον κι ας μην είχα παλιότερα κάποιους ιδιαίτερους δεσμούς.
Τι σας δίνει ελπίδα στη σημερινή Ελλάδα της κρίσης;
Τα χαμογελαστά πρόσωπα των παιδιών που μεγαλώνουν μέσα στην κρίση. Αυτά είναι που μπορούν να φέρουν τη μεγάλη αλλαγή που έχουμε ανάγκη.
Σας ευχαριστούμε θερμά και σας ευχόμαστε καλή συνέχεια!
Εγώ σας ευχαριστώ.
Περισσότερα στοιχεία για τα βιβλία της Γιώτας Φώτου μπορείτε να βρείτε εδώ
