Δεσμώτες των εθισμών μας

Όλοι έχουμε βιώσει κάποια απώλεια στη ζωή μας και το βέβαιο είναι ότι θα ξαναβιώσουμε.  Όταν λέμε απώλεια δεν εννοούμε μόνο τον θάνατο ενός αγαπημένου ανθρώπου αλλά ένα γάμο, μια σχέση, ένα σπίτι που χάσαμε, μια πόλη που αναγκαστήκαμε να αφήσουμε, ένα σχολείο και φίλους που αλλάξαμε, μια δουλειά από την οποία μας απέλυσαν, ένα όνειρο που διαπιστώσαμε πως δε θα γίνει ποτέ πραγματικότητα, την αθωότητα που μας έκλεψε κάποιος στα παιδικά χρόνια, την τρυφερότητα που ποτέ δε λάβαμε από τη μάνα ή τον πατέρα αλλά κι άλλες πολλές εμπειρίες, που δεν τις χαρακτηρίζουμε στο μυαλό μας ως απώλειες.

 Οι απώλειες στην ενήλικη ζωή απλά προστίθενται σε αυτές που βιώσαμε ως παιδιά, οι οποίες δημιούργησαν τα τραύματα που ακόμη κουβαλάμε μέσα μας. Κάπου είχα διαβάσει ότι ο καθένας από μας όταν ερχόμαστε σ’ αυτόν τον κόσμο είμαστε σαν ένα μεγάλο αρχοντικό σπίτι, με πολλά πανέμορφα δωμάτια, στα οποία περιφερόμαστε με ενθουσιασμό και χαρά. Καθώς μεγαλώνουμε κλείνουμε ερμητικά τρομαγμένοι την πόρτα διαφόρων δωματίων, μέσα από τα οποία νιώθουμε ότι μας έχουν πάρει κάτι. Δεν αντέχουμε τον πόνο της απώλειας και δε θέλουμε να ξαναμπούμε σ’ αυτό το δωμάτιο. Όμως, μαζί με την πόρτα κλείνουμε κι ένα “τέρας” μέσα σε κάθε δωμάτιο, το οποίο βρυχάται και φοβερίζει, χτυπάει με δύναμη τους τοίχους και μας κλέβει την ηρεμία, την ασφάλεια και την ευτυχία που θα έπρεπε να νιώθουμε.

Ως παιδιά, δεν μπορούσαμε να θεραπεύσουμε τα τραύματά μας, τον κόσμο τον ερμηνεύαμε διαφορετικά σε σχέση με σήμερα, το μόνο που μπορούσαμε να κάνουμε τότε ήταν να κλειδώσουμε κάπου εκείνα τα “τέρατα” και να τα ξεχάσουμε. Αυτά όμως τρέφονται από τις απώλειες που βιώνουμε ως ενήλικες και γίνονται όλο και πιο επιθετικά. Ακούμε κάποιες φορές το ουρλιαχτό τους αλλά δε θυμόμαστε τι είναι και από πού προέρχεται αυτή η τρομακτική ηχώ.  Κι αναγκαζόμαστε να πολεμάμε συνεχώς μέσα στο «μικρό τσαντίρι του κορμιού μας, σε μια μικρή παλαίστρα», όπως αναφέρει ο Καζαντζάκης.

Ο καθένας βιώνει διαφορετικά τα οδυνηρά συναισθήματα. Άλλοι πέφτουν σε κατάθλιψη, άλλοι νιώθουν ότι παραλύουν και δεν μπορούν να κάνουν τίποτα και άλλοι στρέφονται στις καταχρήσεις, με αρκετούς να εθίζονται. Και φυσικά δεν αναφέρομαι μόνο στο αλκοόλ και στα ναρκωτικά. Εθισμός είναι το τσιγάρο, το φαγητό, τα τυχερά παιχνίδια, η τηλεόραση, τα ψώνια, τα βιντεοπαιχνίδια, η κλεπτομανία, η πυρρρομανία, το σεξ, η εργασία ακόμη και η υπερβολική γυμναστική αλλά και κάθε δραστηριότητα που από ευχαρίστηση γίνεται ανάγκη. Κάποιοι καταφέρνουν να σταματήσουν μια εθιστική συμπεριφορά και τότε εμφανίζεται μια άλλη, έρχεται ύπουλα σαν καινούρια φίλη, για να κάνει το άτομο και πάλι δεσμώτη.

Τα άτομα που εθίζονται νιώθουν ότι τίποτα άλλο δεν μπορεί να τους βοηθήσει να απαλύνει τον πόνο τους ώστε να νιώσουν καλύτερα εκτός από την επανάληψη της συγκεκριμένης συμπεριφοράς. Πιστεύεται ότι η μανιώδης αναζήτηση της ηδονής οφείλεται σε κάποιες αλλοιώσεις του επικλινούς πυρήνα, μιας δομής στο βάθος του εγκεφάλου που σχετίζεται με τη δημιουργία αισθημάτων ευχαρίστησης.

Η αναγνώριση της εθιστικής συμπεριφοράς είναι το πρώτο βήμα για όποιον αποφασίσει  να αντιμετωπίσει τα “τέρατα” που κρύβει μέσα του και να τα ημερέψει. Η καθημερινή επίγνωση των συναισθημάτων, η αναζήτηση της πηγής του τραυματικού ερεθίσματος στο παρελθόν που δημιουργεί τη σημερινή συμπεριφορά μας και η απόλυτη πειθαρχία θα αφήσουν νηστικά τα “τέρατα” που εμείς δημιουργήσαμε και φυλακίσαμε μέσα μας τόσα χρόνια. Έτσι δε θα έχουν άλλη διέξοδο από το να μας εγκαταλείψουν για πάντα και να ζήσουμε τη ζωή που πάντα ονειρευόμασταν!

* Η Χαρά Ζήκα είναι Χημικός, Δρ. Φαρμακευτικής, συγγραφέας του βιβλίου «Έρωτας, Χημεία & Σεξ»-Εκδόσεις Ιανός και δημοσιογράφος. Ζει τη Μυτιλήνη και αρθρογραφεί κάθε Τετάρτη στο Lesvosnews.net στη στήλη "Η αλχημεία του έρωτα