Οδυσσέας Ιωάννου: Σε πολλά πράγματα πρέπει να ανακαλύψουμε πάλι το αλφάβητο

Με αφορμή την πρόσφατη κυκλοφορία του δίσκου “Ό,τι θυμάσαι δεν πεθαίνει”, όπου υπογράφει με το ξεχωριστό του ύφος τους στίχους που ερμηνεύει ο Γιάννης Κότσιρας σε μουσική του Θάνου Μικρούτσικου, μιλήσαμε με τον Οδυσσέα Ιωάννου για όλους και για όλα. Τα τραγούδια του σήμερα, τη σχέση μας με το χρόνο, το ραδιόφωνο, το τι κρύβεται πίσω από τη δημιουργία προσωπικών πολιτικών κομμάτων. Πάνω απ’όλα όμως, για την τάση μας να “θέλουμε έναν κόσμο πιο μεγάλο” έστω και την ύστατη στιγμή, λίγο πριν την τελική μας παράδοση στο έλεος των τωρινών περιστάσεων. Γιατί υπάρχει ελπίδα. Φτάνει μόνο να συνειδητοποιήσεις ότι “εσύ είσαι το πρόβλημα αλλά εσύ είσαι και η λύση” ή αλλιώς ότι εσύ είσαι “και το μαχαίρι κι η πληγή”, όπως χαρακτηριστικά μας μεταφέρουν οι στίχοι που παίρνουν ζωή μέσα από την αλήθεια της πένας του.

Συνέντευξη στη Βίκυ Καλοφωτιά για το Lesvosnews.net

“Το ελληνικό τραγούδι δεν αφορά όσους αφορούσε”, δηλώσατε πρόσφατα στην παρουσίαση του νέου δίσκου του Γιάννη Κότσιρα, “Ό,τι θυμάσαι δεν πεθαίνει”, όπου υπογράφετε τους στίχους. Αλήθεια, τι άλλαξε και το τραγούδι, που αλλοτινές “ζόρικες” εποχές ήταν “συν-αγωνιστής”, σήμερα αφορά όλο και λιγότερους;

Γι΄αυτό ακριβώς, επειδή ποιος χρειάζεται συναγωνιστές σήμερα; Περάσαμε από μία εικοσαετία που γεμίσαμε μοναχικές πορείες προς την “κορυφή”. Δεν υποτιμώ τους προσωπικούς δρόμους- αντιθέτως τους θεωρώ ιδιαίτερα σημαντικούς για τον καθένα μας- όμως συκοφαντήσαμε οποιαδήποτε συλλογικότητα. Από την άλλη, αυτό που είπα στην συνέντευξη Τύπου, το είπα ως διαπίστωση και όχι ως παράπονο. Δεν ξέρω ποια θα ήταν η ιδανική θέση του τραγουδιού στην ζωή μας. Δεν ξέρω  ποια είναι η σωστή απόσταση.

Ένα από τα τραγούδια του δίσκου, το “Σ’αγαπάω μόνο”, πραγματεύεται τη δυσκολία μας να εκφράσουμε την αγάπη μέσα στη δίνη της καθημερινότητας. Γιατί δυσκολευόμαστε τόσο, τη στιγμή που τελικά αυτό που πραγματικά επιζητούμε, είναι η ύπαρξή της στη ζωή μας;

Χαριτολογώντας θα σου έλεγα πως αυτό είναι ένα καθαρό τραγούδι για την Κρίση, μόνο και μόνο επειδή το απευθύνει άντρας προς γυναίκα και όχι το αντίστροφο που θα ήταν και το πιο λογικό. Η γυναίκα δουλεύει και ο άντρας είναι σπίτι, άνεργος και της τηλεφωνεί στην δουλειά της. Έχουν ζοριστεί πολύ οι χρόνοι μας. Και το οξύμωρο είναι πως έχουν ζοριστεί σε μια εποχή που δεν υπάρχουν δουλειές να τρέχουμε... Κάτι δεν έχουμε μάθει να κάνουμε σωστά σε σχέση με τον χρόνο μας και την σχέση χρόνου-άγχους. Σε πολλά πράγματα πρέπει να ανακαλύψουμε πάλι το αλφάβητο.

Στη συγκεκριμένη δουλειά συνεργάζεστε για μία ακόμη φορά με το Θάνο Μικρούτσικο “παντρεύοντας” αρμονικά τους στίχους σας με τη μουσική του. Ποια είναι η χρυσή τομή για συνεργασίες που αντέχουν στο χρόνο;

Κατ’αρχάς ο αμοιβαίος σεβασμός και η εκτίμηση. Η άνεση να κουβεντιάζεις ειλικρινά, η προσωπική σχέση και εν μέρει η κοινή αγωνία για την τέχνη του τραγουδιού.

Αποχωρήσατε από τον Μελωδία Fm, όταν η διοίκηση του σταθμού θέλησε να αλλάξει τη φιλοσοφία εισάγοντας τη λεγόμενη “play list”. Τελικά δικαιώθηκε η επιλογή της λαμβάνοντας υπόψη ότι την προηγούμενη εβδομάδα, ο εν λόγω σταθμός, κατείχε τη δεύτερη θέση στις ακροαματικότητες;

Η δικαίωση και η επιτυχία δεν είναι αντικειμενικά μεγέθη αλλά βαθιά υποκειμενικά. Έχει να κάνει με το τι θέλεις εσύ στη ζωή σου και όχι με το τι θα ήθελε μια άγνωστή σου πλειονότητα. Υπό αυτήν την έννοια αν αυτό ήθελαν, το πέτυχαν απόλυτα και βέβαια δικαιώθηκαν.

Πέρυσι σας ακούγαμε στο σταθμό “toradiofono.gr” σε αντίθεση με τη φετινή χρονιά που δεν έχετε κάποια εκπομπή. Να περιμένουμε κάτι νέο από εσάς στο ραδιόφωνο;

Είναι πολύ καλή και έντιμη με το όνειρό της η παρέα του “toradiofono,gr”. Ήταν χαρά και τιμή που μου ζήτησαν πέρυσι να βοηθήσω στο εγχείρημα. Κάποια πράγματα που ετοιμάζω αυτόν τον καιρό όμως δεν μου επιτρέπουν να έχω τακτική παρουσία φέτος.

Πόσο εφικτό είναι να επιβιώσει στη χώρα μας ένας στιχουργός σε μια “εποχή που βάρυνε απότομα”, όπως αναφέρεται στο δελτίο Τύπου της κυκλοφορίας του παραπάνω δίσκου;

Εξαρτάται από το πώς εννοούμε το να “επιβιώσει”; . Οικονομικά, από τα δικαιώματα δεν πρέπει να υπάρχουν περισσότεροι από δέκα με δεκαπέντε που να μην χρειάζεται να κάνουν και κάτι άλλο. Και μέσα σε αυτούς βάζω και τους παλαιότερους με τα θηριώδη ρεπερτόρια. Θα σας εκπλήξω αλλά δεν το θεωρώ άδικο. Άλλοι δουλεύουν σε απάνθρωπες συνθήκες, δέκα ώρες την ημέρα για να πάνε στην οικογένειά τους 600 ευρώ τον μήνα.

“Βλέπω τους περισσότερους με το μικρό και ατελές τους μέγεθος να σηκώνουν το χέρι και να φωνάζουν “ακολουθήστε με”, υποστηρίξατε σε πρόσφατο άρθρο σας σχετικά με τη δημιουργία προσωπικών πολιτικών κομμάτων. Γιατί πιστεύετε ότι συμβαίνει αυτό;

Στο συγκεκριμένο άρθρο μίλησα για Σαμαρά, Κουβέλη, Λοβέρδο, Στεφανόπουλο κ.λ.π. Κανείς τους δεν ήταν φρέσκος στην πολιτική και κανένας τους δεν με έπεισε πως έφτιαξε το μαγαζάκι του από αγωνία για τον τόπο. Προσωπικές αντιδικίες με τους αρχηγούς τους και φιλοδοξίες ήταν τα ελατήριά τους.

Πόσο άλλαξε τον τρόπο που βλέπετε τα πράγματα, το γεγονός ότι εδώ και μερικά χρόνια είστε πατέρας;

Μετακινήθηκε οριστικά και αμετάκλητα ο άξονάς μου. Έπαθα, είπα, δήλωσα, αισθάνθηκα ό,τι αμφισβητούσα στους άλλους. Όσον αφορά την δουλειά μου, τώρα πια γράφω με μόνη αγωνία αν θα αρέσουν τα τραγούδια μου στην κόρη μου σε είκοσι χρόνια. 

Έχετε επισκεφθεί στο παρελθόν το νησί της Λέσβου; Ενδέχεται να πραγματοποιηθούν κάποιες σχετικές εκδηλώσεις και στα μέρη μας με αφορμή την πρόσφατη κυκλοφορία του “Ό,τι θυμάσαι δεν πεθαίνει”;

Δεν έχω έρθει ποτέ στην Λέσβο. Δεν νομίζω πως θα κάνουμε κάποια άλλη παρουσίαση πέρα από εκείνη της Αθήνας. Υπάρχουν και αντικειμενικοί λόγοι, ο Γιάννης ετοιμάζεται για τις εμφανίσεις του με τον Μανώλη Λιδάκη και ο Θάνος έχει κι εκείνος τα τρεξίματά του. Μακάρι να γινόταν. Όποτε έχει συμβεί, νιώθω κι εγώ λίγο σαν μουσικός που κάνω περιοδεία.

“Θες έναν κόσμο πιο μεγάλο”, ερμηνεύει ο Γιάννης Κότσιρας στην επανεκτέλεση ενός τραγουδιού το οποίο φέρει τη στιχουργική σας σφραγίδα. Τελικά αυτό που θέλουμε, είναι ένας κόσμος πιο μεγάλος ή ένας κόσμος πιο αξιοκρατικός, πιο ανθρώπινος και πιο δίκαιος;

Το “μεγάλος” δεν αναφέρεται στο τραγούδι με την έννοια του μεγέθους, αλλά με την ποιοτική του παράμετρο. Όπως ακριβώς τον περιγράφετε εσείς στην ερώτησή σας. Αυτό το τραγούδι μιλάει για εκείνη τη στιγμή που αποφασίζεις να παραδοθείς. “Λες δεν θα πάμε και στ΄αστέρια- ας γίνουν όλα όπως θέλουν”. Στο ρεφρέν προσπαθεί να δώσει μία τελευταία πρέζα κουράγιου. Εσύ είσαι το πρόβλημα αλλά εσύ είσαι και η λύση. “Και το μαχαίρι κι η πληγή”.

* * *

"Θες έναν κόσμο πιο μεγάλο"

"Η Αγία των Χαμένων"

Info

Γεννήθηκε στην Αθήνα το 1967. Πέρασε από σχολείο, Πανεπιστήμιο, ωδείο, στρατό, για να καταλήξει στο ραδιόφωνο, κάνοντας καθημερινή εκπομπή επί 22 χρόνια, κάθε απόγευμα 6-8, στον 902 Αριστερά στα fm και στον ΜΕΛΩΔΙΑ 99.2, του οποίου υπήρξε διευθυντής από το 2000 έως το 2010.

Γράφει σε εφημερίδες και περιοδικά από το 1986. (Μουσική, Ένα, VOX, Ήχος, Μετρό, Μελωδία- αρχισυντάκτης-, Δίφωνο, Ριζοσπάστης, Αυγή, Καθημερινή).

Έχει εκδόσει τέσσερα βιβλία.

1999: “Ζει το κορίτσι του fruit punch?” .Συλλογή διηγημάτων από τις εκδόσεις Κέδρος

2004: “Κέρματα”. Κείμενα και χρονογραφήματα δημοσιευμένα στο περιοδικό Μετρό και την Καθημερινή της Κυριακής, από τις εκδόσεις Ιανός.

2011: “Ο Θάνος κι ο Μικρούτσικος- μία αυτοβιογραφία μέσα από 24 συναντήσεις”, από τις εκδόσεις Πατάκη

2012: “Δημήτρης Μητροπάνος- Χωρίς επίλογο”, από την Minos- Emi.

Έχει συνεργαστεί ως στιχουργός με τους Θάνο Μικρούτσικο, Βασίλη Παπακωνσταντίνου, Σωκράτη Μάλαμα, Γιάννη Μαρκόπουλο, Χάρις Αλεξίου, Δημήτρη Μητροπάνο, Μίλτο Πασχαλίδη, Δημήτρη Παπαδημητρίου, Γιώργο Νταλάρα, Σταμάτη Κραουνάκη, Διονύση Τσακνή, Γιώργο Ανδρέου, Λαυρέντη Μαχαιρίτσα, Χρήστο Θηβαίο, Μίνωα Μάτσα, Ελένη Τσαλιγοπούλου, Ρίτα Αντωνοπούλου, Γιώργο Σταυριανό, Κώστα Λειβαδά, Βασίλη Λέκκα, Θέμη Καραμουρατίδη, Παντελή Θαλασσινό, Νίκο Ζούδιαρη, Γιάννη Κούτρα, Γιώργο Μεράντζα, Μάριο Φραγκούλη κ.ά.

Σήμερα αρθρογραφεί στο Protagon.gr