Λώρη Κέζα: Η σύνθεση της Βουλής είναι ο καθρέφτης της ελληνικής κοινωνίας
Ήταν πριν από λίγες ημέρες, όταν κράτησα για πρώτη φορά στα χέρια μου το βιβλίο της δημοσιογράφου, Λώρης Κέζα “Υπόθεση LAURUS - Τα κατορθώματα της Ρόζας Δελλατόλα”. Κάτι που δεν μπορούσα να προσδιορίσω επακριβώς, ασκούσε πάνω μου μια ιδιαίτερη επιρροή, που με έκανε να θέλω να διαβάσω αμέσως το περιεχόμενο του βιβλίου με το ασπρόμαυρο εξώφυλλο. Από την πρώτη σελίδα κατέστη σαφής ο λόγος: όλα όσα απασχολούν τον κόσμο των ενηλίκων παρουσιάζονται με τον πιο εύστοχο και ξεκάθαρο τρόπο μέσα από τα μάτια ενός παιδιού. Και τα παιδιά λένε πάντοτε την αλήθεια. Ακριβώς όπως και η ίδια η συγγραφέας προσπαθεί να πράττει μέσα και από την ιδιότητά της ως δημοσιογράφου: “να αναδεικνύει αλήθειες”. Ζώντας στην Αθήνα και κάνοντας όνειρα για την Τήνο. Ακριβώς όπως και η γράφουσα, που ζει στην Αθήνα και ονειρεύεται τη Μυτιλήνη. Κάτι που μοιραστήκαμε από το πρώτο λεπτό της μεταξύ μας συνάντησης και επισφραγίστηκε μέσα από μια ζεστή, ανθρώπινη και πάνω απ’όλα αληθινή χειραψία.
Συνέντευξη στη Βίκυ Καλοφωτιά ( Φωτογραφίες: ΕΒΕΛΥΝ ΦΩΣΚΟΛΟY)
“Υπόθεση LAURUS”, το πρώτο βιβλίο της σειράς με τα κατορθώματα της μικρής ηρωίδας, Ρόζας Δελλατόλα. Πώς εμπνευστήκατε τους χαρακτήρες και την υπόθεσή του και γιατί επελέγη η Τήνος για να εκτυλιχθούν τα “κατορθώματα”;
Οι χαρακτήρες του βιβλίου είναι εμπνευσμένοι από ανθρώπους που γνώρισα εκ του σύνεγγυς, από ανθρώπους για τους οποίους μαθαίνω από τις ειδήσεις ή τη λογοτεχνία. Σίγουρα υπάρχει ένα κομμάτι του εαυτού μου και της καθημερινότητάς μου. Η μικρή Ρόζα Δελλατόλα κάνει έρευνες σε αρχεία και επιχειρεί να αποτρέψει μια σκευωρία που στήνεται σε βάρος της Μονής Ουρσουλινών. Θέλει επίσης να αναδείξει αλήθειες που αφορούν τους κατοίκους του νησιού. Τηρουμένων των αναλογιών, αυτό κάνει ένας δημοσιογράφος ή εν πάση περιπτώσει κάπως έτσι φαντάζομαι ότι λειτουργώ.
Η Τήνος είναι τόπος με ιδιαίτερη ιστορία. Έχει σημάδια συνεχούς κατοίκησης από τα προϊστορικά χρόνια. Πέρασε στην κυριότητα των Βενετών και έζησε την τουρκοκρατία για ελάχιστα χρόνια. Το βορεινό τμήμα κατοικήθηκε από Αρβανίτες, επιφορτισμένους με τη φύλαξη των συνόρων. Οι κάτοικοι στην πλειονότητα ήταν πιστοί της καθολικής εκκλησίας και παντού βρίσκονται τεκμήρια της λατρείας τους. Ένα κατάλοιπο για παράδειγμα είναι η διατήρηση αρχείων, που σύμφωνα με όρκο φροντίζουν οι καθολικοί ιερείς και μοναχοί. Η εύρεση της εικόνας της Παναγίας άλλαξε τα δεδομένα και δημιούργησε μια άλλη παράδοση. Επιπλέον στο νησί υπάρχει σχολή Καλών Τεχνών ενώ από τον 19ο αιώνα λειτούργησε η Σχολή Ουρσουλινών. Όλα αυτά ενσωματώνονται στην αφήγηση των κατορθωμάτων της Ρόζας Δελλατόλα.
“…γράφει άρθρα για τους ιππότες, τους πειρατές και τουςκαλικάντζαρους που συνεδριάζουν στη Βουλή”, αναφέρεται στο βιογραφικό σας στο εσώφυλλο του βιβλίου. Αλήθεια, είναι εφικτό να μιλήσει κάποτε όλη αυτή η “παρέα”, την ίδια γλώσσα και να ταχθεί στην υπηρεσία του “Serviam”, που είναι άλλωστε και ο πρωταρχικός σκοπός του “εκλέγεσθαι”;
Ναι, είναι εφικτό, υπάρχει η φωτεινή εκδοχή της πολιτικής, υπάρχουν έντιμοι, συγκροτημένοι υποψήφιοι, ικανοί να μετακινήσουν βουνά. Το ζήτημα είναι να ψηφιστούν. Παρατηρούμε όμως ότι ανακυκλώνονται τα ίδια πρόσωπα και οι ίδιες αντιλήψεις. Η σύνθεση της Βουλής είναι ο καθρέφτης της ελληνικής κοινωνίας.
Διαβάζουμε σε ένα απόσπασμα του βιβλίου ότι “βόλευε τους πολιτικούς να τσακώνονται οι άνθρωποι…ήταν χρήσιμο να είναι όλοι τσακωμένοι, για να μην καταλάβει κανείς πάνω στην αναμπουμπούλα”. Αναλογιζόμενοι τα όσα διαδραματίζονται σήμερα στο χώρο της πολιτικής στην Ελλάδα, θα μπορούσαμε να ισχυριστούμε ότι συμβαίνει κάτι παρόμοιο;
Αυτό συμβαίνει, πράγματι. Τα κόμματα λειτουργούν αποπροσανατολιστικά. Δεν επικεντρώνονται στην ουσία των προβλημάτων αλλά ενδιαφέρονται για τις εντυπώσεις. Οι πολιτικοί επιστήμονες έχουν υποκατασταθεί από επικοινωνιολόγους. Οι βουλευτές δίνουν τη μάχη της ατάκας, τη μάχη του τηλεοπτικού διαξιφισμού, ψεύδονται ασύστολα, παραχαράσσουν τα δεδομένα με πρώτο μέλημα να έχουν “καλή εικόνα”.
Ενεργό ρόλο στην πλοκή αναλαμβάνει και η οργάνωση “Φοίνικας”, που θέλει να διώξει από το νησί τους ξένους και τους καθολικούς. Κάτι αντίστοιχο παρατηρούμε και εκτός του βιβλίου, τόσο στη χώρα μας, όσο και στο εξωτερικό. Πώς είναι δυνατό να μιλάμε για “παγκοσμιοποίηση” και “πολυ-πολιτισμική κοινωνία” χωρίς να έχουμε ουσιαστικά αποδεχθεί τη συνύπαρξη με άλλους λαούς;
Θα σας απαντήσω με εικόνες. Στην πρώτη περίπτωση έχουμε μια Ινδή, με μεταξωτό σάρι, στιλπνά μαλλιά, βαριά κοσμήματα, η οποία ζει σε σπίτι με υπέροχα χαλιά και ακριβά έπιπλα. Στη δεύτερη περίπτωση έχουμε έναν Πακιστανό που κοιμάται άπλυτος στο παγκάκι, ζητιανεύει στα φανάρια, είναι αγριεμένος από την πείνα. Η πρώτη περίπτωση θα γίνει αποδεκτή ως “εξωτική”, η δεύτερη θα περιθωριοποιηθεί. Δεν είναι το ξένο που ξενίζει, είναι η φτώχεια που δημιουργεί αισθήματα αποστροφής. Το ζήτημα είναι οικονομικό και ταξικό.
Ξεφυλλίζοντας τις σελίδες, διαπιστώνουμε ότι γίνεται εκτενής αναφορά στο καθεστώς εκσυγχρονισμού των νησιών και επενδύσεων ξένων εταιρειών σε αυτά με την ανέγερση όλο και περισσότερων αυθαίρετων οικοδομών, που καταστρέφουν το φυσικό τοπίο. Τι θα έπρεπε να συμβεί για να περιοριστεί σημαντικά το φαινόμενο αυτό στα νησιά μας;
Η νομοθεσία υπάρχει, αρκεί λοιπόν να εφαρμοστεί. Να λειτουργήσει το κράτος, δηλαδή οι άνθρωποι που εργάζονται για το κράτος.
“Πάντα και παντού υπάρχει ένα μονοπάτι στην Τήνο”, όπως άλλωστε και στην ίδια τη ζωή, αρκεί να μην λιποψυχούμε κατά τη διάρκεια της αναζήτησής του. Με ποιόν τρόπο θα μπορέσει ο καθένας μας σήμερα να “κλείσει τα αυτιά” του στις “Σειρήνες” της σύγχρονης κοινωνικο-πολιτικής ζωής και να βαδίσει προς την ευτυχία, τη χαρά, τη δημιουργία;
Καθένας έχει τις δικές του Σειρήνες και η ευτυχία είναι κάτι που δεν έχει έναν και μοναδικό ορισμό. Τι να πω;
Στη Σχολή των Ουρσουλινών, όπου φοιτά η Ρόζα, προσφέρεται η δυνατότητα διεξαγωγής των μαθημάτων εξ αποστάσεως. Αποτελεί μια “ματιά” στο “Ψηφιακό Σχολείο” του μέλλοντος. Κατά πόσο θεωρείτε ότι ένας “ψηφιακός” δάσκαλος δύναται να αντικαταστήσει τη φυσική παρουσία του δασκάλου και τις “εκ του σύνεγγυς” διδακτικές μεθόδους μετάδοσης της Γνώσης;
Δεν είμαι εκπαιδευτικός και δεν μπορώ να κρίνω αν θα ήταν καλό σαν μέθοδος να γίνεται το μάθημα μέσα από “ιντερνετικές” συνδέσεις. Μου φάνηκε όμως συναρπαστικό να εμφανίζεται η δασκάλα μέσα από μια οθόνη στο μέγεθος του τοίχου. Υπάρχουν και στοιχεία εντελώς φανταστικά, όπως το ειδικό γάντι που καθοδηγεί το χέρι και το μαθαίνει να γράφει. Επίσης μου φάνηκε συναρπαστικό να μπορεί το παιδί να μάθει πολλές ξένες γλώσσες ταυτόχρονα. Καθώς όμως ανήκω σε γενιά του χαρτιού, μπήκα στο πειρασμό να βάλω τη βιβλιοθήκη σε περίοπτη θέση. Εκεί καταφεύγει η Ρόζα Δελλατόλα για να βρει πληροφορίες αρχείου.
Με μια πιο μεταφορική έννοια, υπάρχουν σήμερα τελικά μόνο “Γελούδες” (βλ.τοπικά φαντάσματα που εμφανίζονται μέρα νύχτα), όπως στα Λουτρά-το χωριό που διαμένει η Ρόζα με την οικογένειά της-ή παρά τα όσα μας περιβάλλουν καθημερινά, οι “Νεράιδες” εξακολουθούν ωστόσο να αποσπούν κάπως, κάπου, κάποτε, “το φιλί της ζωής”;
Δεν τα πάω καλά με τις μεταφορικές έννοιες και τις υπερβάσεις του ρεαλισμού. Αυτού του είδους το “φιλί της ζωής” μου φαίνεται πολύ νοσοκομειακό, σαν σωτηρία από πνιγμό. Προτιμώ το γήινο, το απλό, όπως το λέει ο Λαπολέων Λαπαθιώτης: “Γυρεύω πάντα το φιλί, στερνό φιλί, πρώτο φιλί, και με λαχτάρα πόση!”.
Info
Η Λώρη Κέζα γεννήθηκε στο Μόντρεαλ, ζει στην Αθήνα και ονειρεύεται την Τήνο. Είναι δημοσιογράφος και γράφει άρθρα για τους ιππότες, τους πειρατές και τους καλικάντζαρους που συνεδριάζουν στη Βουλή.
Η υπόθεση του έργου
Η Ρόζα Δελλατόλα ζει σε ένα χωριό της Τήνου, τα Λουτρά. Εκεί ο πατέρας της έχει ανοίξει Γραφείο Τελετών, χωρίς όμως να γνωρίζει τα τοπικά έθιμα για τις κηδείες. Στο χωριό υπάρχει ένα παλιό οικοτροφείο, η Σχολή Ουρσουλινών, όπου ζουν τρεις μοναχές αλλά καμία μαθήτρια. Προτείνουν στη Ρόζα να γίνει η μοναδική μαθήτρια σε ένα κτίριο με 55 αίθουσες, 33 πιάνα, βιβλιοθήκες και πολλούς, πάρα πολλούς άδειους κοιτώνες. Ωστόσο υπάρχουν κάποιοι που βλέπουν με στραβό μάτι τη σχέση της οικογένειας Δελλατόλα με τις Ουρσουλίνες. Στην υπόθεση εμπλέκονται ένας εργολάβος ο οποίος χτίζει παράνομες οικοδομές, οι Αλβανοί εργάτες του και η οργάνωση του “Φοίνικα”, που θέλει να διώξει από το νησί τους ξένους και τους καθολικούς.Υπάρχει και μια μεγάλη εταιρεία που θέλει να κάνει επενδύσεις στα Λουτρά. Η Ρόζα καταλαβαίνει ότι όλα τα πρόσωπα συνδέονται σε μια παράξενη υπόθεση, την “Υπόθεση Laurus”.
Το βιβλίο κυκλοφορεί από τις εκδόσεις “Διόπτρα” με εικονογράφηση του Κωνσταντίνου Παπαμιχαλόπουλου.
