Το Σπίτι του Θεόφιλου: Ένας θησαυρός της Λέσβου που παλεύει με τον χρόνο
Στην οδό Δήλου 27, στο Βουναράκι της Μυτιλήνης, βρίσκεται ένα ταπεινό οίκημα με μεγάλη ιστορία: το σπίτι όπου έζησε και άφησε την τελευταία του πνοή ο λαϊκός ζωγράφος Θεόφιλος Χατζημιχαήλ. Ένα κτίσμα που, παρά την πολιτιστική του αξία, στέκεται σήμερα εύθραυστο, αφημένο σχεδόν στην τύχη του, περιμένοντας τη σωτηρία του από τις αρμόδιες αρχές. Ο σημερινός ιδιοκτήτης, Βαγγέλης Βογιατζής, που το αγόρασε πριν από 25 χρόνια, μιλά με πάθος αλλά και αγωνία για την προσπάθειά του να το διατηρήσει ζωντανό.
«Δεν είχα ιδιαίτερη σχέση με τον πολιτισμό, ούτε ήξερα πολλά για τον Θεόφιλο όταν το αγόρασα», παραδέχεται ο κ. Βογιατζής σε ρεπορτάζ της Δήμητρας Λαχουρής στη ΕΡΤ Αιγαίου. «Το σπίτι ήταν έτοιμο να καταρρεύσει – η σκεπή είχε πέσει, τα νερά έμπαιναν μέσα. Το πήρα ξαφνικά, με την οικογένειά μου, και με προσωπική δουλειά το φτιάξαμε. Δεν ήθελα να το δώσω σε τεχνίτες, γιατί ήθελα να το κάνω με το δικό μου μεράκι». Η απόφασή του να επέμβει ελάχιστα, διατηρώντας την αυθεντικότητα του χώρου, δείχνει τον σεβασμό του για την κληρονομιά του Θεόφιλου, ενός καλλιτέχνη που άφησε ανεξίτηλο το σημάδι του στην ελληνική λαϊκή τέχνη.
Ο Θεόφιλος Χατζημιχαήλ πέθανε σε αυτό το σπίτι το 1934, και μάλιστα, όπως αποκαλύπτει ο κ. Βογιατζής, «τον βρήκαν νεκρό μετά από τρεις μέρες, ακριβώς σε αυτό το σημείο που στεκόμαστε τώρα». Ο χώρος παραμένει ασβεστωμένος, όπως ήταν τότε, ένας σιωπηλός μάρτυρας της ζωής και του τέλους ενός μεγάλου δημιουργού. Ωστόσο, η πάροδος του χρόνου και η έλλειψη οργανωμένης φροντίδας έχουν φέρει το κτίσμα σε κρίσιμη κατάσταση.
«Μέχρι να πεθάνω, θα είμαι εδώ και θα προσπαθώ να το κρατήσω όσο καλύτερα μπορώ», λέει συγκινημένος ο κ. Βογιατζής. «Αλλά πλέον χρειάζεται βοήθεια. Μια σοβαρή μελέτη από ειδικούς, από τον Δήμο, την Περιφέρεια, το Υπουργείο Πολιτισμού. Μόνος μου δεν μπορώ να βρω άκρη». Η έκκλησή του είναι ξεκάθαρη: το σπίτι του Θεόφιλου δεν είναι απλώς ένα κτίριο, αλλά ένα τοπόσημο της Λέσβου που αξίζει να αναδειχθεί και να προστατευθεί.
Η δημοσιογράφος Δήμητρα Λαχουρή, που κάλυψε το θέμα, υπογραμμίζει την ανάγκη για ευαισθητοποίηση: «Εδώ χρειάζεται να μπουν οι τεχνικές υπηρεσίες, να γίνουν μελέτες. Δεν υπάρχει ακόμα η απαραίτητη κινητοποίηση». Και πράγματι, η απουσία θεσμικής στήριξης αφήνει τον κ. Βογιατζή να παλεύει μόνο του με έναν αγώνα που ξεπερνά τις δυνάμεις ενός ιδιώτη.
Το σπίτι του Θεόφιλου θα μπορούσε να γίνει ένας χώρος μνήμης και έμπνευσης, ένα σημείο αναφοράς για την πολιτιστική ταυτότητα της Μυτιλήνης. Όμως, χωρίς άμεση παρέμβαση, κινδυνεύει να χαθεί, όπως τόσα άλλα μνημεία της ελληνικής ιστορίας. Ο κ. Βογιατζής, με την πρωτοβουλία του πριν από 25 χρόνια, έδωσε μια δεύτερη ζωή στο οίκημα. Τώρα, η σκυτάλη περνά στις αρχές – και ο χρόνος μετρά αντίστροφα.
Δείτε το βίντεο με το ρεπορτάζ της Δήμητρας Λαχουρή:
