«Το Μέλλον της Μυτιλήνης: Στρατηγική για την ανάπτυξη της πόλης και την ευημερία των κατοίκων της».

του Πάνου Μιχ. Πίτσιου (Οικονομολόγου, με ειδίκευση στη “Διεθνή Επιχειρηματικότητα”) & υποψήφιου Τοπικού Συμβούλου Μυτιλήνης με το Συνδυασμό “ΜΟΝΟ ΓΙΑ ΤΗ ΛΕΣΒΟ”, του Σπύρου Γαληνού.  

Με αφορμή τις επερχόμενες Δημοτικές εκλογές της 18^ης Μαϊου 2014, είναι χρήσιμο να κατατεθούν ορισμένες απόψεις και να επιχειρηθεί μία ανάλυση γύρω από τον τρόπο ανάπτυξης της πόλης της Μυτιλήνης σήμερα και στο απώτερο μέλλον, για το καλό τόσο της ίδιας της πόλης, όσο και των κατοίκων της.  

Το πρώτο που πρέπει να απαντηθεί, είναι το ερώτημα «ποιο είναι το όραμα για την πόλη της Μυτιλήνης τα επόμενα 20 – 30 χρόνια;» Η απάντηση είναι ότι σήμερα ουδείς γνωρίζει, όχι για τα επόμενα 20 – 30 χρόνια, αλλά ούτε για τα επόμενα 2 – 3 χρόνια, ούτε καν για το τρέχον έτος. Γιατί ποτέ δεν υπήρξε συνεννόηση μεταξύ των αρμόδιων φορέων & προσώπων υπό την καθοδήγηση του Δήμου, ποιο είναι το όραμα  για την πόλη, το τι ακριβώς θέλουμε να πετύχουμε, ποιες ενέργειες θα πραγματοποιηθούν για το σκοπό αυτό, με ποια σειρά, πότε θα ξεκινήσουν και πότε θα ολοκληρωθούν, με τι κόστος για τους πολίτες, κ.λπ. Γιατί οι διάφορες αποφάσεις που λαμβάνονται, είναι αποσπασματικές, τυχαίες και πολλές φορές ιδιοτελείς, έχοντας ως γνώμονα την εξυπηρέτηση του εφήμερου και του προσωρινού, χωρίς προοπτική, χωρίς σκέψη για το μέλλον.

ΛΗΨΗ ΑΠΟΦΑΣΕΩΝ ΒΑΣΕΙ ΣΤΟΧΟΥ

Αυτό που αποτελεί πραγματική τομή, είναι η έντιμη και ξεκάθαρη απάντηση στο προηγούμενο ερώτημα. Για να τεθεί η πόλη σε τροχιά ανάπτυξης και πλούτου για τους πολίτες της, πρέπει να αποφασιστεί ποιος θα είναι ο προσανατολισμός της για τα επόμενα 20 – 30 χρόνια και ποιοι αναπτυξιακοί στόχοι θα τεθούν. Πρέπει να πούμε ποια θέλουμε να είναι η φυσιογνωμία της πόλης και τι σκοπούς θα εξυπηρετεί. Και όλες οι αποφάσεις στη συνέχεια να λαμβάνονται αυστηρά προς την κατεύθυνση αυτή.

ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΣ – ΦΥΣΙΟΓΝΩΜΙΑ ΠΟΛΗΣ

Η φυσιογνωμία κάθε πόλης, είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με την οικονομική δραστηριότητα που αναπτύσσεται σ΄ αυτή, ώστε να εξυπηρετούνται καλύτερα οι πολίτες της. Και βέβαια δεν είναι δυνατόν σε μια πόλη να γίνονται τα πάντα. Για παράδειγμα, η Λάρισα είναι μια πόλη αγροτοβιομηχανική και οι παρεμβάσεις του Δήμου είναι και πρέπει να είναι τέτοιες, ώστε να εξυπηρετούνται καλύτερα οι αντίστοιχες εργασιακές ανάγκες, οι δραστηριότητες και η ποιότητα ζωής των πολιτών. Αντίθετα η Ρόδος, η Κέρκυρα, τα Χανιά, ο Άγιος Νικόλαος, είναι νησιωτικές πόλεις αμιγώς τουριστικές και όλες οι παρεμβάσεις των Δημοτικών Αρχών έχουν γνώμονα την περαιτέρω τουριστική ανάπτυξή τους. Η Μυτιλήνη τι είναι ακριβώς; Βάσει ποιας κατεύθυνσης έχει αναπτυχθεί μέχρι σήμερα; Βάσει ποιών στόχων και ποιας στρατηγικής ανάπτυξης; Τι είναι αυτό που την χαρακτηρίζει; Η απάντηση σ’ αυτά είναι ότι όλα έγιναν τυχαία, χωρίς σχεδιασμό και φιλοσοφία ανάπτυξής της. Και εδώ πρέπει να σημειωθεί με κεφαλαία γράμματα, ότι η Μυτιλήνη κατέχει ένα αρνητικό ρεκόρ, που αποτελεί μοναδικό παράδοξο: «Είναι η μοναδική πόλη, κυριολεκτικά Η ΜΟΝΑΔΙΚΗ ΠΟΛΗ ΝΗΣΙΟΥ ΤΟΥ ΑΙΓΑΙΟΥ ακόμη και της Μεσογείου, που δεν είναι τουριστική, που δεν έχει τουριστική οργάνωση, και προσανατολισμό, που δεν έχει τουριστική οικονομία, που δεν κρατάει τον επισκέπτη». Στη συντριπτική τους πλειοψηφία οι επισκέπτες του νησιού, διέρχονται από την πόλη, την αγνοούν και καταλήγουν στα χωριά. Σχεδόν μόνο οι Μυτιληνιοί της διασποράς παραμένουν τα καλοκαίρια μέσα σ’ αυτήν. Που οφείλεται αυτό; Στο ότι ποτέ δεν αναπτύχθηκε (σύμφωνα με την προηγούμενη ανάλυση) με σκοπό να αποτελέσει τελικό προορισμό για τους επισκέπτες – τουρίστες. Σήμερα η πόλη δεν αποτελεί πόλο έλξης για κάποιον μη Μυτιληνιό. Σε στατιστικές που δημοσιεύονται σε διάφορες ιστοσελίδες με τα ποσοστά επιλογής πόλεων για εσωτερικό τουρισμό, η Μυτιλήνη σπανίως εμφανίζεται στα sites. Είναι σχεδόν ανύπαρκτη και αυτό φυσικά δεν τιμά κανέναν. Δεν πρέπει να τιμά όλους τους Μυτιληνιούς. Αυτά βέβαια δεν γράφονται για πρώτη φορά. Είναι εν πολλοίς γνωστά. Εκείνο που ποτέ δεν έγινε όμως, είναι να αναλυθεί γιατί συμβαίνουν και να επιχειρηθεί πραγματικά και όχι στα λόγια να διορθωθούν. Αν ανατρέξει κανείς στις εξαγγελίες των φορέων και κυρίως στα προγράμματα των υποψήφιων δημάρχων των τελευταίων 30 χρόνων, θα διαπιστώσει ότι όλοι γνώριζαν το πρόβλημα και επιθυμούσαν να το επιλύσουν. Όμως το ίδιο που ίσχυε πριν 30 χρόνια, ισχύει και σήμερα. Άρα κάτι δεν γίνεται σωστά. Εκτός κι΄ αν γίνει αποδεκτό μοιρολατρικά, όπως ισχυρίζονται κάποιοι, ότι «αυτή είναι η πόλη και κανείς δεν μπορεί να κάνει τίποτα για να την αλλάξει».

ΑΥΞΗΣΗ ΕΙΣΟΔΗΜΑΤΟΣ ΤΩΝ ΔΗΜΟΤΩΝ

Με ελάχιστες ίσως μεμονωμένες εξαιρέσεις προσώπων, οι Δημοτικές Αρχές στο σύνολό τους, δεν είδαν τη Μυτιλήνη σαν πόλη που η οικονομική της δραστηριότητα θα είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με τον τουρισμό και δεν φρόντισαν να την αναπτύξουν προς αυτή την κατεύθυνση. Ποτέ δεν την είδαν σαν τουριστική πόλη. Ποτέ δεν απέκτησε τουριστική οργάνωση. ΑΥΤΟ ΜΠΟΡΕΙ ΚΑΙ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΑΝΑΤΡΑΠΕΙ.

Για να κρατηθεί ο πληθυσμός στην ευρύτερη περιοχή της Δημοτικής Ενότητας Μυτιλήνης και να μην φεύγει στην Αθήνα, τη Θεσσαλονίκη και το εξωτερικό, ο μόνος τρόπος που υπάρχει είναι να αυξηθούν τα πραγματικά εισοδήματα για τους δημότες, δηλαδή να δημιουργηθούν νέες θέσεις εργασίας από νέες επιχειρηματικές δραστηριότητες. Και όχι με επίπλαστες και προσωρινές θέσεις εργασίας, μέσω δίμηνων & πεντάμηνων συμβάσεων ομηρίας.

ΣΤΟΧΟΣ: ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΗ ΟΡΓΑΝΩΣΗ

Και η λύση είναι μόνο μία: Ο ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ. Η πόλη της Μυτιλήνης για να αναπτυχθεί οικονομικά, πρέπει να αναπτυχθεί τουριστικά. Άλλωστε δεν είναι δυνατόν να αποτελεί τη μοναδική εξαίρεση  νησιωτικής πόλης στο Αιγαίο και όχι μόνο. Ας δούμε τι γίνεται στα Χανιά, στη Ρόδο, στον Άγιο Νικόλαο, στην Ερμούπολη, στην Κέρκυρα, στο Βαθύ Σάμου, ακόμη και στο Ηράκλειο και στη γειτονική Χίο. Όλες οι νησιωτικές πόλεις, ακόμη και οι μεγαλουπόλεις, προσελκύουν τον επισκέπτη και φροντίζουν να τον κρατούν. Σφύζουν από ζωή 7 μήνες το χρόνο και ο τουρισμός αποτελεί την πηγή πλούτου των κατοίκων τους. Η Μυτιλήνη και ενώ είναι δεδομένο ότι διαθέτει εκπληκτικές ομορφιές, όχι μόνο δεν κρατάει τον επισκέπτη – τουρίστα, αλλά λόγω ανυπαρξίας τουριστικής οργάνωσης, τον απομακρύνει. Εκτός βέβαια από 20 ημέρες το χρόνο (1 – 20 Αυγούστου), πού υπάρχει κάποια υποτυπώδης τουριστική κίνηση. Αλλά αυτό σαφώς δεν συνιστά τουρισμό. Πρέπει λοιπόν η πόλη να γίνει φύσει τουριστική. Να αποκτηθεί τουριστική οργάνωση, αρχικά  στο ιστορικό της κέντρο και στη συνέχεια και περιφερειακά, ώστε να ικανοποιούνται στο μέγιστο οι ανάγκες και του πιο απαιτητικού επισκέπτη. Να γίνει η πόλη απόλυτα φιλική προς τον επισκέπτη και φυσικά προς τον κάτοικό της.

Αυτή είναι η βασική φιλοσοφία που πρέπει να αναπτυχθεί και όλες οι αποφάσεις που λαμβάνονται πρέπει να κινούνται με γνώμονα αυτήν. Πρέπει να γίνει αυτό που σε αντίστοιχες νησιωτικές πόλεις θεωρείται αυτονόητο. Πρέπει να γίνει «Η ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ ΤΟΥ ΑΥΤΟΝΟΗΤΟΥ». Και δεν δικαιολογούνται οι φόβοι ορισμένων, που ομιλούν για καταστροφή της πόλης αν αναπτυχθεί τουριστικά, διότι ουδείς επιθυμεί την «άναρχη τουριστική ανάπτυξη» και την καταστροφή του περιβάλλοντος. Αντίθετα όλη η φιλοσοφία πρέπει να στηρίζεται στην προστασία και ανάδειξη των ιστορικών μνημείων και του περιβάλλοντος. Η πόλη πρέπει να είναι όμορφη και λειτουργική και όχι μια πόλη τέρας, όπως άλλωστε κινδυνεύει να γίνει αν συνεχιστεί η επί δεκαετίες άναρχη ανάπτυξή της. Απαιτούνται στενές συνεργασίες με όλους τους εμπλεκόμενους φορείς, αλλά αν χρειαστεί  και συγκρούσεις με τα μεγάλα και μικρά συμφέροντα, χωρίς να υπολογίζεται το πολιτικό κόστος.

ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΕΠΙΤΕΥΞΗΣ ΤΟΥ ΣΤΟΧΟΥ

Για να επιτευχθεί όμως ο κεντρικός στόχος, δηλαδή να αποκτήσει η πόλη   τουριστική οργάνωση, ώστε να γίνει τελικός προορισμός και να αυξηθεί ο πλούτος της και τα εισοδήματα των μόνιμων κατοίκων της, πρέπει να υιοθετηθεί μια στρατηγική τουριστικής ανάπτυξης, που θα χωρίζεται σε δύο μεγάλες ενότητες: α) τα έργα τουριστικής υποδομής, και β) το σχεδιασμό και την εφαρμογή ολοκληρωμένου τουριστικού marketing. Περιληπτικά και ενδεικτικά οι δύο αυτές ενότητες πρέπει να περιλαμβάνουν:

α) Έργα τουριστικής υποδομής: Τουριστική οργάνωση κέντρου πόλης (εσωτερικό λιμάνι, παλιά πόλη, ιστορικό κέντρο, Επάνω Σκάλα, κ.λπ.), μεταφορά εμπορικού και επιβατικού λιμένα στον Καρά Τεπέ, πλήρης αναμόρφωση ακτών για τη δημιουργία & αξιοποίηση παραλιών, αποκατάσταση & ανάδειξη αρχαιολογικών χώρων & πολιτισμικών μνημείων (μεσαιωνικό κάστρο – αρχαίο θέατρο & περιβάλλοντες χώροι, τζαμί, αρχαιολογικό πάρκο παλαιάς πόλης, κ.α.), δημιουργία αθλητικών υποδομών με προδιαγραφές για διοργάνωση διεθνών αγώνων, ανάπλαση – ανάδειξη ιαματικών λουτρών (κατασκευή σύγχρονων υδροθεραπευτηρίων, κ.λπ.), βελτίωση κυκλοφοριακού – συγκοινωνιακού, προσέλκυση ιδιωτικών επενδύσεων ξενοδοχειακής και τουριστικής υποδομής, δημιουργία  υποδομών για θεματικά τουριστικά προϊόντα, κ.α.     

β) Σχεδιασμός και  εφαρμογή ολοκληρωμένου τουριστικού marketing: εκπόνηση πενταετούς τουριστικού προγράμματος για προσέλκυση επισκεπτών και διείσδυση σε αγορές εσωτερικού και εξωτερικού, πρόγραμμα για ανάπτυξη αθλητικού τουρισμού, πρόγραμμα ανάπτυξης ιαματικού τουρισμού, προώθηση θεματικών τουριστικών προϊόντων, κ.α.   

Για να υπάρξει αποτελεσματικότητα, πρέπει οι δύο αυτές ενότητες με τις άκρως αλληλεξαρτημένες ενέργειες να εφαρμοστούν μεθοδικά στο σύνολό τους και όχι αποσπασματικά όπως συμβαίνει σήμερα. Ευτυχώς μέσω του Ε.Σ.Π.Α. υπάρχουν τεράστιες δυνατότητες χρηματοδότησης, ενώ η σύμπραξη δημόσιου και ιδιωτικού τομέα, καθώς και οι χορηγικές συνεργασίες, πρέπει να μπουν για τα καλά στην ατζέντα της σύγχρονης διαχείρισης των τουριστικών πραγμάτων του τόπου. Μπορούν να γίνουν θαύματα. Και πρέπει μέσα στα επόμενα 2 – 3 χρόνια να τεθούν οι βάσεις, ώστε η Μυτιλήνη να πάψει να είναι η ουραγός της νησιωτικής Ελλάδας στην τουριστική ανάπτυξη και όλοι να ομιλούν για την απαρχή μιας νέας εποχής για την πόλη και τους κατοίκους της.

[Θα ακολουθήσουν δύο άρθρα: α) για την οργάνωση του κέντρου της πόλης, και β) για την αποκατάσταση και αξιοποίηση των πολιτισμικών μνημείων της πόλης].