Τι σημαίνουν οι δασμοί του Τραμπ: Μια απλή εξήγηση με παγκόσμιες συνέπειες
Ο Ντόναλντ Τραμπ, ως Πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών, έχει φέρει ξανά στο προσκήνιο τη συζήτηση για τους δασμούς, μια πολιτική που υπόσχεται να αλλάξει τον τρόπο που οι ΗΠΑ εμπορεύονται με τον υπόλοιπο κόσμο. Από την Τετάρτη, 2 Απριλίου 2025, οι νέοι δασμοί που ανακοίνωσε τέθηκαν σε ισχύ, προκαλώντας έντονες αντιδράσεις, ανησυχίες αλλά και ερωτήματα. Τι είναι όμως οι δασμοί, γιατί τους επιβάλλει ο Τραμπ και πώς μπορεί να επηρεάσουν την καθημερινότητά μας; Ας το αναλύσουμε βήμα-βήμα, βασιζόμενοι σε πληροφορίες από διεθνή μέσα ενημέρωσης.
Τι είναι οι Δασμοί;
Οι δασμοί είναι φόροι που επιβάλλονται στα προϊόντα που εισάγονται από άλλες χώρες. Όταν, για παράδειγμα, μια ευρωπαϊκή εταιρεία στέλνει αυτοκίνητα στις ΗΠΑ, πρέπει να πληρώσει αυτόν τον φόρο στην αμερικανική κυβέρνηση. Ο Τραμπ έχει ανακοινώσει δασμούς όπως 25% σε όλα τα εισαγόμενα αυτοκίνητα, 20% σε προϊόντα από την Ευρωπαϊκή Ένωση, 34% από την Κίνα και διαφορετικά ποσοστά για χώρες όπως η Ιαπωνία, η Ινδία και το Ηνωμένο Βασίλειο. Στόχος του, όπως δήλωσε στον Κήπο των Ρόδων του Λευκού Οίκου, είναι να κάνει την Αμερική «πάλι πλούσια» ενισχύοντας την εγχώρια παραγωγή.
Γιατί ο Τραμπ επιβάλλει Δασμούς;
Ο Τραμπ βλέπει τους δασμούς ως εργαλείο για τρεις βασικούς σκοπούς, σύμφωνα με δηλώσεις του νέου υπουργού Οικονομικών των ΗΠΑ, Σκοτ Μπέσεντ, όπως αναφέρει το Bloomberg. Πρώτον, θέλει να «διορθώσει» αυτό που θεωρεί αθέμιτες εμπορικές πρακτικές από χώρες όπως η Κίνα, που, κατά την άποψή του, εκμεταλλεύονται τις ΗΠΑ με φθηνά προϊόντα. Δεύτερον, οι δασμοί θα φέρουν έσοδα στον ομοσπονδιακό προϋπολογισμό. Τρίτον, τους χρησιμοποιεί ως «μοχλό» για να πιέσει άλλες χώρες να διαπραγματευτούν καλύτερες εμπορικές συμφωνίες με τις ΗΠΑ. «Αν φτιάξετε τα προϊόντα σας εδώ, δεν πληρώνετε τίποτα», είπε ο Τραμπ, δίνοντας κίνητρο στις εταιρείες να μεταφέρουν την παραγωγή τους στις ΗΠΑ.
Τι σημαίνει αυτό για τις ΗΠΑ;
Σύμφωνα με το The Guardian, οι δασμοί μπορεί να οδηγήσουν σε αύξηση των τιμών για τους Αμερικανούς καταναλωτές. Για παράδειγμα, αν ένα εισαγόμενο αυτοκίνητο κοστίζει τώρα περισσότερο λόγω του δασμού 25%, οι εταιρείες όπως η Volkswagen (όπως αναφέρει η Wall Street Journal) ίσως χρεώσουν επιπλέον «τέλος εισαγωγής» στους πελάτες. Το Πανεπιστήμιο Yale υπολόγισε ότι οι δασμοί θα μπορούσαν να κοστίσουν στο μέσο αμερικανικό νοικοκυριό εκατοντάδες δολάρια ετησίως, κάτι που ανησυχεί πολίτες και αγορές.
Από την άλλη, ο Τραμπ πιστεύει ότι οι δασμοί θα αναζωογονήσουν την αμερικανική βιομηχανία. Αν οι ξένες εταιρείες μεταφέρουν εργοστάσια στις ΗΠΑ για να αποφύγουν τους δασμούς, αυτό θα μπορούσε να δημιουργήσει θέσεις εργασίας. Ωστόσο, οι οικονομολόγοι προειδοποιούν ότι η μετάβαση αυτή δεν θα γίνει γρήγορα, ενώ οι τιμές μπορεί να ανέβουν πριν δούμε οποιαδήποτε οφέλη.
Πώς επηρεάζεται ο Κόσμος;
Οι δασμοί του Τραμπ δεν μένουν χωρίς απάντηση. Η Ευρώπη, σύμφωνα με τον Γερμανό καγκελάριο Όλαφ Σολτς (in.gr), ετοιμάζεται να ανταποδώσει με δικούς της δασμούς, ενώ ο Καναδάς έχει ήδη επιβάλει αντίποινα ύψους 30 δισ. καναδικών δολαρίων (The Toc). Η Κίνα, η Ιαπωνία και η Νότια Κορέα συζητούν τη δημιουργία μιας ζώνης ελεύθερου εμπορίου στην Ασία (Mega TV), αφήνοντας τις ΗΠΑ εκτός. Αυτό δείχνει ότι ο κόσμος μπορεί να χωριστεί σε εμπορικά «μπλοκ», με τις ΗΠΑ να απομονώνονται αν η πολιτική συνεχιστεί.
Επιπλέον, η Financial Times αναφέρει ότι οι δασμοί αυξάνουν το κόστος δανεισμού παγκοσμίως, καθώς οι επενδυτές φοβούνται πληθωρισμό και ύφεση. Η διευθύντρια του ΔΝΤ, Κρισταλίνα Γκεοργκίεβα, προειδοποίησε ότι οι εμπορικοί πόλεμοι θα μπορούσαν να πλήξουν την παγκόσμια οικονομία μακροπρόθεσμα.
Τι σημαίνει για την Ελλάδα;
Η Ελλάδα, ως μέλος της ΕΕ, θα επηρεαστεί έμμεσα. Τα ελληνικά προϊόντα που εξάγονται στις ΗΠΑ, όπως το ελαιόλαδο ή η φέτα, μπορεί να γίνουν ακριβότερα για τους Αμερικανούς, μειώνοντας τη ζήτηση. Από την άλλη, αν η ΕΕ απαντήσει με δασμούς, οι τιμές αμερικανικών προϊόντων (π.χ. τεχνολογία ή αυτοκίνητα) ίσως αυξηθούν εδώ. Οι Έλληνες παραγωγοί ελπίζουν να εξαιρεθούν από το «πολεμικό» κλίμα.
Είναι οι Δασμοί Λύση ή Πρόβλημα;
Οι απόψεις διίστανται. Ο Τραμπ τους αποκαλεί «Ημέρα Απελευθέρωσης», βλέποντας μια ευκαιρία να ενισχύσει την Αμερική. Όμως πολλοί φοβούνται πως ανοίγει το «κουτί της Πανδώρας» για την παγκόσμια οικονομία, με κίνδυνο ύφεσης και κλυδωνισμούς στις αλυσίδες εφοδιασμού. Η ιστορία δείχνει ότι οι δασμοί μπορούν να λειτουργήσουν βραχυπρόθεσμα, αλλά συχνά οδηγούν σε αντίποινα και αβεβαιότητα.
Συμπέρασμα
Οι δασμοί του Τραμπ είναι ένα στοίχημα με υψηλό ρίσκο. Μπορεί να φέρουν οφέλη στις ΗΠΑ αν οι εταιρείες επιστρέψουν, αλλά το κόστος για τους καταναλωτές και η πιθανότητα εμπορικού πολέμου ανησυχούν πολλούς. Για τον υπόλοιπο κόσμο, είναι μια πρόκληση προσαρμογής σε έναν νέο, πιο διαιρεμένο εμπορικό χάρτη. Ό,τι και να συμβεί, η 2α Απριλίου 2025 ίσως μείνει στην ιστορία – είτε ως αφετηρία αναγέννησης, όπως λέει ο Τραμπ, είτε ως αρχή μιας δύσκολης εποχής.
