Ακίνδυνος Αλβανός (1909–1947)
Γράφει ο Παναγιώτης Μιχ. Κουτσκουδής
Ο Ακίνδυνος Αλβανός (του Χρήστου και της Χαρίκλειας) γεννήθηκε το 1909 στην Αγία Παρασκευή της Λέσβου. Ήταν εργάτης λατομείου (λατόμος). Οργανώθηκε στο ΚΚΕ το 1932 και από τότε τάχθηκε στην εξυπηρέτηση του εργαζόμενου λαού και στην πάλη για την επίλυση των προβλημάτων των ακτημόνων του χωριού του. Σαν Πρόεδρος του Συνεταιρισμού Ακτημόνων αγωνίστηκε για να πάρει τα τσιφλίκια, τα ανταλλάξιμα. Η προσπάθειά του αυτή χαρακτηρίστηκε αναρχική και γι’ αυτό εξορίστηκε για ένα χρόνο στη Σίκινο. Πάλεψε ακόμα ενάντια στην επιβολή δυσβάσταχτων φόρων και κατά των φοροεισπρακτόρων που πήγαιναν στα χωριά να πανικοβάλουν τον κόσμο. Αγωνίστηκε για την αναστολή εξόφλησης των ενταλμάτων, ώστε να μπορούν οι αγρότες να τα πληρώσουν όταν θα είχαν συγκομιδή. Η αναστολή πέτυχε, αλλά αυτός ξαναφυλακίστηκε εφτά μήνες για αντίσταση κατά της αρχής! Την 4η Αυγούστου πέρασε όλα τα βασανιστήρια της Ασφάλειας και κλείστηκε επ’ αόριστο στο κάτεργο της Ακροναυπλίας, την Ελληνική Βαστίλη, για να υποχρεωθεί να κάνει δήλωση. Κάθισε εκεί εφτά χρόνια (1936-1943), αλλά ούτε την κυβέρνηση αναγνώρισε, ούτε αποκήρυξε τον κομμουνισμό.
Ως τότε στο ποινικό του μητρώο, που τηρούσε η Ασφάλεια, είχαν καταγραφεί οι παρακάτω καταδικαστικές αποφάσεις:
α) 7μηνη φυλάκιση Πλημ/κών Μυτιλήνης, σύμφωνα με την από το Ν. 813/37 απόφαση για αντίσταση κατά της αρχής.
β) 2μηνη φυλάκιση Πλημ/κών Μυτιλήνης, σύμφωνα με την από το Ν. 614/36 απόφαση για παράβαση 193/57 την Π.Ν.
γ) 8μηνη εκτόπιση ΕΔΑΝ Λέσβου 12/9.9.1935, ως επικίνδυνος για τη δημόσια ασφάλεια.
δ) 8μηνη εκτόπιση ΕΔΑΝ Λέσβου 8/27.3.1937, ως επικίνδυνος για τη δημόσια ασφάλεια.
Όταν η πατρίδα μας χτυπήθηκε από τους Ιταλούς φασίστες, οι Ακροναυπλιώτες ζήτησαν από την κυβέρνηση με υπόμνημά τους να τους στείλει στο μέτωπο για να πολεμήσουν τον εχθρό. Αντί γι’ αυτό, οι Κουίσλιγκς ενίσχυσαν τη φρουρά της Ακροναυπλίας που ανέλαβε το αντεθνικό έργο της παράδοσης των έγκλειστων κομμουνιστών στους Γερμανούς κατακτητές, οι οποίοι κάθε τόσο τους εκτελούσαν σαν αντίποινα για τα χτυπήματα που δέχονταν από τον ΕΛΑΣ. Στο μέτωπο πολέμησαν δυο αδέρφια του Ακίνδυνου, εκ των οποίων ο ένας, ο Σπύρος, στρατιώτης του 33ου ΣΠ, γεννημένος το 1906, σκοτώθηκε στο Μπούμπεσι (ΒΔ Κλεισούρας) στις 6/2/1941.
Ο Αλβανός ήταν ένας από τους 57 τελευταίους αγωνιστές που έφυγαν στις 27/2/1943 από την Ακροναυπλία και μεταφέρθηκαν στο σανατόριο της Αθήνας «Σωτηρία», το οποίο τότε είχε μετατραπεί σε φυλακή. Από κει δραπέτευσε στις 7/4/1943, ύστερα από επιτυχημένη απελευθερωτική ενέργεια του Εφεδρικού ΕΛΑΣ Αθηνών.
Τράβηξε για τη Μακεδονία και πάτησε τα χώματα της Ελεύθερης Ελλάδας. Οργάνωσε το νοσοκομείο των ανταρτών στο χωριό Αβδέλλες, κι από κει πέρασε στη Βέροια, στο Γιδά, στη Νάουσα κι αλλού. Ο κάμπος του Γιδά στη Βέροια ήταν μια περιφέρεια μεγάλης στρατηγικής σημασίας. Όλα τα στρατεύματα των κατακτητών περνούσαν από κει όταν έπρεπε να κινηθούν στα μετόπισθεν. Η περιοχή της Βέροιας βαστά όλη τη Μακεδονία. Η τρομοκρατία στην ευρύτερη περιοχή οργίαζε. Στην Κρύα Βρύση ήταν ο συνταγματάρχης Πούλος, ο οποίος εξορμούσε σ’ όλο τον κάμπο και λεηλατούσε τα πάντα. Τα ίδια έκαναν και οι σφαγείς του λαού Μιχαήλ-Αγάς (Μιχαήλ Παπαδόπουλος) στην περιφέρεια Κοζάνης – Γρεβενών και Κισσά - Μπαζάκ (Κυριάκος Παπαδόπουλος) στην περιφέρεια Κατερίνης. Στην περιοχή αυτή ο Αλβανός ανέπτυξε πλούσια αγωνιστική δράση με το ψευδώνυμο «Λευτέρης», δουλεύοντας ακούραστα για τη διαφώτιση και την προστασία του λαού. Σύμφωνα με μαρτυρίες, εκτός από την δράση του στην περιοχή της Βέροιας, ο Αλβανός, με το ψευδώνυμο Σταύρος ή μπάρμπα-Σταύρος, εκτελούσε αποστολές στη Θεσσαλονίκη πριν από την απελευθέρωση με εντολή του Μακεδονικού Γραφείου. Το 1945 διατέλεσε για λίγο καιρό και Νομάρχης Βέροιας, κατά τη διάρκεια λειτουργίας των εαμικών αρχών. Μετά το Δεκέμβρη του 1944, σύμφωνα πάντα με την απολογία, κατηγορήθηκε για το φόνο δυο Γερμανών και κρατήθηκε στη φυλακή μέχρι τη λεγόμενη αποσυμφόρηση, το Φλεβάρη του 1946. Τη μέρα της αποφυλάκισής του οι παρακρατικοί είχαν οργανώσει σχέδιο δολοφονίας του, πράγμα όμως που το αντιλήφτηκε και, αντί να πάει στο σπίτι του, έφυγε στη Θεσσαλονίκη, όπου, σιγά - σιγά και με τη βοήθεια μερικών συγγενών του, κατάφερε να τακτοποιηθεί. Εντάχθηκε στον παράνομο μηχανισμό του ΚΚΕ στη Θεσσαλονίκη. Έφερε κοντά του και τη γυναίκα του από τη Βέροια. Αλλά και στη Θεσσαλονίκη έψαχναν να τον σκοτώσουν.
Από τη Συμφωνία της Βάρκιζας (12 Φεβρουαρίου 1945) μέχρι και τα τέλη του Μάρτη του 1946 είχαν καταγραφεί επίσημα 1.289 δολοφονίες αριστερών και δημοκρατικών πολιτών, 6.671 τραυματισμοί, 31.632 βασανισμοί, 84.931 συλλήψεις, 165 βιασμοί γυναικών, 6.567 ληστείες, 572 επιδρομές σε τυπογραφεία, πάνω από 100.000 καταδιωκόμενοι δημοκράτες και 206 μοναρχοφασιστικές συμμορίες που σκορπούσαν τον τρόμο και το θάνατο σε όλη την Ελλάδα.
Στη Θεσσαλονίκη σκότωσαν έναν πολίτη και κατέλαβαν τα γραφεία του ΕΑΜ και του ΚΚΕ. Σπάσανε τα τυπογραφεία των δημοκρατικών εφημερίδων. Σχίζανε τις εφημερίδες και έδερναν τους εφημεριδοπώλες. Άρχισαν τις συλλήψεις - κατά εκατοντάδες - των αγωνιστών της Εθνικής Αντίστασης με μάρτυρες κατηγορίας τους ταγματασφαλίτες (!) και γέμισαν οι φυλακές και τα ξερονήσια. Δολοφόνησαν το Μέλος της Κ.Ε. του ΚΚΕ Γιάννη Ζεύγο. Έκαναν επιδρομές και λεηλατούσαν όλα σχεδόν τα χωριά των Σλαβομακεδόνων που πήραν μέρος στην Εθνική Αντίσταση. Και ο κύκλος της άγριας τρομοκρατίας δεν είχε τέλος.
Κάτω απ’ αυτές τις συνθήκες και ύστερα από κομματική εντολή τα πιο πρωτοπόρα στοιχεία του επαναστατικού κινήματος αποφάσισαν να οργανώσουν την αυτοάμυνα του λαού, η οποία δεν ήταν τίποτα άλλο παρά η δυναμική απάντησή του στις επιθέσεις που δεχόταν. Γι’ αυτό, δημιουργήθηκαν η Πλατειά ή Μαζική Λαϊκή Αυτοάμυνα (ΜΛΑ) στην αρχή και η Στενή Αυτοάμυνα ή Οργάνωση Προστασίας Λαϊκών Αγωνιστών (ΟΠΛΑ) στη συνέχεια, με στόχο το φρενάρισμα της λυσσασμένης επίθεσης της μοναρχοφασιστικής κλίκας ενάντια στο λαό και το σταμάτημα της δολοφονικής τρομοκρατίας. Στον αγώνα αυτό σημαντικότατο ρόλο διαδραμάτισε και ο Λέσβιος κομμουνιστής Ακίνδυνος Αλβανός.
Η κάθε ομάδα είχε ως αποστολή της σαμποτάζ ή εξόντωση υψηλόβαθμων στελεχών του κράτους και συνεργατών των Γερμανών που έμεναν ατιμώρητοι και συνέχιζαν να οργιάζουν σε βάρος του λαού. Η ΟΠΛΑ Θεσσαλονίκης οργανώθηκε σε τρεις τομείς δράσης. Αρχηγός του ανατολικού τομέα της πόλης ήταν ο Ακίνδυνος Αλβανός (Γιώργης). Έχουν καταγραφεί 11 επιθέσεις που πραγματοποιήθηκαν από την ΟΠΛΑ στη Θεσσαλονίκη. Άλλες πετυχημένες, άλλες ανεπιτυχείς. Πέρα απ’ αυτές, σχεδιάστηκαν κι άλλες που τελικά όμως δεν πραγματοποιήθηκαν.
Στις 30 Απριλίου 1947 πραγματοποιήθηκε η τελευταία και σοβαρότερη επίθεση της οργάνωσης κατά των Αξιωματικών της Αεροπορίας, που εκείνη την ώρα επέβαιναν στο στρατιωτικό τους λεωφορείο. Στην επιχείρηση αυτή συνελήφθη ο οδηγός του ταξί με το οποίο είχε κανονιστεί να έφευγαν από την περιοχή οι αντάρτες και είπε ότι εκτελούσε εντολές του εργοδότη του (ιδιοκτήτη του ταξί), ο οποίος με τη σειρά του μίλησε και αποκάλυψε στην Ασφάλεια το στέλεχος της ΟΠΛΑ που λίγες μέρες πριν του είχε ζητήσει έναν έμπιστο οδηγό για κάποια δουλειά. Αυτός ομολόγησε τα πάντα κι έτσι άρχισε να ξετυλίγεται το κουβάρι της εξάρθρωσης της ΟΠΛΑ Θεσσαλονίκης.
Στις 28 Αυγούστου 1947 άρχισε μια από τις μεγαλύτερες πολιτικές δίκες που έγινε στη χώρα μας κατά τη διάρκεια του 20ού αιώνα: Η περιβόητη δίκη της ΟΠΛΑ που κράτησε 18 μέρες και κατά τη διάρκειά της απολογήθηκαν 67 κατηγορούμενοι.
Ο Αλβανός ήταν νους και ψυχή της οργάνωσης και δε σκέφτηκε καθόλου να νοιαστεί για τον εαυτό του πριν και μετά τη σύλληψή του. Προείχε περισσότερο απ’ τη ζωή του η ανάπτυξη του επαναστατικού αγώνα. Δεν έγινε αιτία να συρθεί κανένας στο δικαστήριο γιατί δεν κατέδωσε κανένα. Αρνήθηκε αταλάντευτα να συνεργαστεί με την Ασφάλεια μέσω του Αστυνομικού Διοικητή Ξανθόπουλου, που του πρότεινε σαν αντάλλαγμα να του δώσει χάρη. Περιφρόνησε το θάνατο, πολέμησε θεούς και δαίμονες σ’ όλη του τη ζωή, χωρίς συνήγορο, γιατί δεν ήθελε κανένας να τον υπερασπιστεί. Κράτησε το επίπεδο της δίκης σε επίπεδο πολιτικής αντιπαράθεσης με το ξενόδουλο καθεστώς, υπερασπίστηκε τους αγώνες του ΚΚΕ και του Δημοκρατικού Στρατού, ανάτρεψε συκοφαντίες, και αφού συγκρούστηκε με όλους τους μάρτυρες κατηγορίας, σπασμένους χαφιέδες, δικηγόρους, βγήκε ηθικός νικητής.
Το Έκτακτο Στρατοδικείο Θεσσαλονίκης με την αριθμ. 216/1947 απόφασή του καταδίκασε 52 από τους κατηγορουμένους σε θάνατο. Έδωσε όμως χάρη σε 5 απ’ αυτούς. Οι 47 που εκτελέστηκαν πίσω από τις φυλακές του Γεντί Κουλέ, χωρίστηκαν σε τρία γκρουπ, ως εξής: Την Παρασκευή, 17 Οκτωβρίου 1947, στις 6:40 π.μ., εκτελέστηκαν οι πρώτοι δέκα, ανάμεσά τους και ο Ακίνδυνος Αλβανός, ο οποίος με αντάρτικα τραγούδια εμψύχωνε τους υπόλοιπους. Όταν ο επικεφαλής του εκτελεστικού αποσπάσματος, υπίλαρχος Γκίλας, άρχισε να ειρωνεύεται τους μελλοθάνατους, ο Αλβανός του επιτέθηκε αιφνιδιαστικά και τον χτύπησε στο πρόσωπο με τις χειροπέδες, με αποτέλεσμα να χάσει το μάτι του. Την αυγή της 21ης Οκτωβρίου 1947, μέρα Τρίτη, εκτελέστηκαν οι επόμενοι 13 καταδικασθέντες και την Πέμπτη 23 Οκτωβρίου 1947 στις 6:50 π.μ. οι υπόλοιποι 24, μεταξύ των οποίων και μια γυναίκα, η Ευθυμία Πατσιά, που ευφυολογούσε και τραγουδούσε μέχρι να ακουστεί το τελικό πυρ!
Μετά την εξάρθρωση της ΟΠΛΑ ακολούθησαν οι εξαρθρώσεις της Μαζικής Λαϊκής Αυτοάμυνας και των Λαϊκών Εκδικητών. Στη δίκη της ΜΛΑ, από τους 64 κατηγορουμένους καταδικάστηκαν σε θάνατο οι 31 και εκτελέστηκαν τελικά πολύ λιγότεροι. Από τους Λαϊκούς Εκδικητές δεν εκτελέστηκε κανένας.
Η σορός του Ακίνδυνου Αλβανού δεν παραδόθηκε ποτέ στους συγγενείς του ούτε βρέθηκε ποτέ ο τάφος του. Μετά τις πρόσφατες ανασκαφές στις Συκιές Θεσσαλονίκης θεωρείται βέβαιο πως τα κόκαλά του βρίσκονται θαμμένα σε κάποιον από τους ομαδικούς τάφους που ανακαλύφτηκαν ή που θα ανακαλυφθούν. Χρέος της Πολιτείας είναι η εύρεση όλων των ομαδικών τάφων, η ταυτοποίηση των οστών των θυμάτων και η παράδοσή τους στους συγγενείς τους, για να ταφούν σύμφωνα με τα όσα οι προαιώνιοι και πανανθρώπινοι νόμοι ορίζουν.
