Εμπιστοσύνη αρρώστων στα Νοσοκομεία: Μήπως ο κομματικός έλεγχος την καταστρέφει; Μια επίκαιρη ερώτηση.
Γράφει ο Δημήτρης Κατσιφαράκης*
Η νοσοκομειακή περίθαλψη (οφείλει να) στοχεύει στην παροχή του αισθήματος ασφάλειας στον πληθυσμό πως μέσω οργανωμένων ιατρονοσηλευτικών παρεμβάσεων και της διατιθέμενης τεχνολογίας, θα προστατευτεί η Υγεία του την ώρα της ανάγκης. Η νοσοκομειακή περίθαλψη στις σύγχρονες κοινωνίες αποτελεί το πιο χειροπιαστό παράδειγμα της συμβολής της επιστήμης και της τεχνολογίας στην προστασία της ανθρώπινης ζωής.
Η επίτευξη του σκοπού της νοσοκομειακής περίθαλψης εκτιμάται από τον βαθμό ανάκτησης της (απολεσθείσας) υγείας ή την αντιμετώπιση/διαχείριση κάθε άρρωστου, σε συνδυασμό με τους χρησιμοποιούμενους πόρους για το σκοπό αυτό.
Το σύγχρονο Νοσοκομείο οφείλει να ενδιαφέρεται όχι μόνον για το πλήθος των αρρώστων που περιθάλπει αλλά και για την ποιότητα των αποτελεσμάτων που επιτυγχάνει. Αυτό επιδρά στο αίσθημα εμπιστοσύνης των αρρώστων και των δικών τους ανθρώπων προς το νοσοκομείο. Εδώ χρειάζεται να υπογραμμιστεί η χαμηλή εμπιστοσύνη των Ελλήνων που κατέγραψε το ευρωβαρόμετρο το 2006 στους επαγγελματίες Υγείας και το ιατρικό προσωπικό , την χαμηλότερη μεταξύ όλων των ευρωπαίων πολιτών. Για να βελτιωθεί και να εδραιωθεί η εμπιστοσύνη χρειάζεται να καθιερωθεί ένα σύστημα παρακολούθησης συγκεκριμένων δεικτών αποτελεσμάτων ανά ιατρονοσηλευτική παρέμβαση και νοσοκομείο. Το σύστημα αυτό πρέπει να είναι ανοικτό και διαθέσιμο στην κοινωνία, με στοιχεία επικαιροποιημένα από κάθε νοσοκομείο, δημόσιο ή ιδιωτικό. Χρησιμοποιώντας το σύστημα των δεικτών αποτελεσμάτων ο γιατρός της Πρωτοβάθμιας Φροντίδας μαζί με τον άρρωστο και την οικογένειά του θα μπορούν να συγκρίνουν και να επιλέγουν το αποτελεσματικότερο νοσοκομείο για την περίπτωσή τους. Αυτό θα επιφέρει ένα συναγωνισμό διαφάνειας και αριστείας μεταξύ των νοσοκομείων, από τον οποίο θα επιβραβεύονται τα καλύτερα και θα υποκινούνται τα άλλα για βελτίωση των αποτελεσμάτων τους. Ο τελικός αποδέκτης της διαφάνειας και του συνολικού συναγωνισμού θα είναι η Κοινωνία.
Ωστόσο για να γίνει αυτό χρειάζεται η πολιτεία να συμφωνήσει για το επίπεδο της Φροντίδας Υγείας που θέλει να παρέχει στους κατοίκους της χώρας, αλλά και για τον τρόπο και το ποσό των πόρων που επιθυμεί αλλά και μπορεί να διαθέσει.
Τα νοσοκομεία από τα αρχαία χρόνια θεωρούνται όχι μόνον ως κέντρα παροχής Φροντίδας Υγείας αλλά και ως αναπτυξιακά οικονομικά κέντρα (π.χ. Ασκληπιείο στην Κω). Απασχολούν πολυάριθμο προσωπικό με ποικίλο εύρος κοινωνικού και οικονομικού επιπέδου. Προσελκύουν –ανάλογα με την φήμη τους – αρρώστους με τους δικούς τους από άλλα γεωγραφικά μέρη. Είναι τόπος συχνής επίσκεψης εκπροσώπων παραγωγών ιατροτεχνολογικού εξοπλισμού. Διακινούν –ανάλογα με το μέγεθός τους –σημαντικά οικονομικά ποσά στην γύρω περιοχή και μπορεί να παρομοιαστούν με μεσαίου προς υψηλού μεγέθους βιομηχανικές μονάδες. Επιπλέον –εφόσον επιτυγχάνουν τον στόχο τους- εδραιώνουν αίσθημα εμπιστοσύνης στους κατοίκους της περιοχής. Δείτε για παράδειγμα νησιά του Αιγαίου π.χ. Λέσβος ή Λήμνος όπου διαθέτουν σε πληθυσμούς των 90.000 κατοίκων και 12.000 κατοίκων αντίστοιχα από ένα και μόνο νοσοκομείο. Η ελπίδα και η εμπιστοσύνη των κατοίκων για την διαβίωσή τους στα νησιά αυτά εξαρτάται σε σημαντικό βαθμό από την επιτυχία του στόχου των νοσοκομείων τους. Αντίστοιχα όπου δεν λειτουργούν νοσοκομεία , σε άλλες γεωγραφικές περιοχές της χώρας ,οι κάτοικοι έχουν αυξημένο αίσθημα της ανασφάλειας για την υγεία τους.
Σαν κέντρα παροχής Φροντίδας Υγείας και σαν οικονομικά κέντρα ανάπτυξης μιας περιοχής τα νοσοκομεία πρέπει να διοικούνται από διοικήσεις που να αντιλαμβάνονται το ρόλο τους και την αποστολή τους. Θα πρέπει να έχουν πλήρως διευκρινισμένες μέσα τους τις ιδιότητες του στελέχους της διοίκησης του οργανισμού τους από την όποια πιθανή σχέση τους με το κόμμα της εξουσίας την περίοδο της διοίκησης τους. Πολύ δε περισσότερο δεν θα πρέπει να προέρχονται από τον κομματικό περίγυρο ή το μηχανισμό του κόμματος εξουσίας ή να χαρακτηρίζονται ως πολιτικά πρόσωπα.
Είναι εύκολο να φανταστεί κάποιος πως αποδομείται το αίσθημα εμπιστοσύνης στους κατοίκους από μια διαρκώς εναλλασσόμενη διοίκηση από κομματικά επιλεγμένους διοικητές με ενδεχόμενη κομματική «έρμα». Τέτοιες διοικήσεις αποτελούν αντικείμενο σε εύκολη κριτική των αντιπάλων και μάλλον υπόκεινται σε κομματική «λογοδοσία» στους φίλιους.
Η αποτελεσματική –χρηστή διοίκηση μπορεί να εδραιώσει αίσθημα ισονομίας στους εργαζομένους, να παρακινήσει σε κοινή προσπάθεια για προσέγγιση του στόχου. Μια διοίκηση κομματικά διορισμένη χωρίς διαφανή κριτήρια θα γίνει με επιφύλαξη δεκτή στην αρχή, θα προσεγγιστεί από στελέχη του κόμματος για συν-διοίκηση και θα χρειαστεί αρκετά μεγάλη προσπάθεια για να αποδείξει (αν το επιθυμεί φυσικά) ότι δεν στοχεύει στην εξυπηρέτηση κομματικών «ημετέρων».
Ο τρόπος της διοίκησής του νοσοκομείου πρέπει να διέπεται από τις αρχές της σύγχρονης διοίκησης για την ορθολογική διαχείριση των πόρων με βάση προσυμφωνημένους με την πολιτεία σκοπό και στόχους. Στο ίδιο πλαίσιο πρέπει ανά τακτικά διαστήματα η διοίκησή να αξιολογείται με βάση τους δείκτες αποτελεσματικότητας των νοσηλευτικών μονάδων του νοσοκομείου και όχι μόνον με τον όγκο των εξυπηρετούμενων αρρώστων. Οι κάτοικοι της περιοχής που βρίσκονται τα νοσοκομεία πρέπει να έχουν ουσιαστική ενημέρωση για την διοίκηση και την αξιολόγηση του έργου της. Έτσι είναι δυνατόν να εδραιωθεί αίσθημα εμπιστοσύνης των κατοίκων ως προς την αποδοτική χρήση των πόρων και την αποτελεσματική λειτουργία του νοσοκομείου.
* Ο Δημήτρης Κατσιφαράκης είναι ο συντονιστής του Τομέα Πολιτικής Υγείας στο ΠΟΤΑΜΙ. Έχει MSc στην Διοίκηση Υπηρεσιών Υγείας και έχει διατελέσει διοικητής των Γ.Ν. Βοστάνειου Μυτιλήνης και Γ.Ν. Λήμνου.
