«Ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή» - Γράφει η Μαρία Βερβέρη

«Ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή»

Γράφει η Μαρία Βερβέρη *

            Κάθε πρωί, πριν ξεκινήσετε για το γραφείο, ελέγχετε αν έχετε σβήσει τα φώτα, αν στάζουν οι βρύσες, αν έχετε κλείσει το θερμοσίφωνο, αν έχετε κλειδώσει τις πόρτες. Μπορεί, πάλι, να θέλετε τα πράγματα τακτοποιημένα με το δικό σας τρόπο και να αντιλαμβάνεστε την παραμικρή αλλαγή στο χώρο σας. Συγγενείς και φίλοι σας θεωρούν λίγο ιδιότροπους, βρίσκουν τις συνήθειες σας αυτές άλλοτε αστείες και άλλοτε εκνευριστικές και σας συγκρίνουν με το διάσημο για τα δεκάδες «κολλήματα» του ντετέκτιβ Μονκ. Αποτελούν, όμως, τα παραπάνω απόδειξη ότι πάσχετε από ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή;
 

            Η Ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή (ΙΨΔ),  ανήκει στις αγχώδεις διαταραχές, και είναι μια κατάσταση που μερικές φορές μπορεί να είναι αρκετά σοβαρή και να επιμένει για χρόνια. Το άτομο που πάσχει από ΙΨΔ παγιδεύεται από μιά σειρά επαναληπτικών σκέψεων και συνοδευτικών συμπεριφορών και παρόλο ότι και το ίδιο αντιλαμβάνεται ότι δεν έχουν νόημα, νιώθει αναγκασμένο να τις κάνει και είναι πολύ δύσκολο να ξεπεραστούν.

            Τα συμπτώματα της ΙΨΔ μπορεί να κυμαίνονται από μέτρια έως και πολύ σοβαρά. Η σοβαρή συμπτωματολογία χωρίς θεραπεία είναι ικανή να καταστρέψει την δυνατότητα του ατόμου να λειτουργήσει ικανοποιητικά στην εργασία του, στο σχολείο ή ακόμη και στο σπίτι του. Τυπικά τα συμπτώματα της ΙΨΔ  αρχίζουν κατά την διάρκεια της εφηβείας ή της νεαρής ενήλικης ζωής, ωστόσο μπορεί να αρχίσουν ακόμη και από την παιδική ηλικία. Επειδή, λοιπόν, η ΙΨΔ μπορεί να επιφέρει μεγάλα προβλήματα στην υγιή ανάπτυξή ενός παιδιού, είναι πολύ σημαντικό, εάν επισημανθεί κάποιο πρόβλημα, να αναζητηθεί άμεσα βοήθεια.

            Ποια είναι τα χαρακτηριστικά της ΙΔΨ:

Α. Ιδεοληψίες: Οι ιδεοληψίες είναι ανεπιθύμητες σκέψεις ή εικόνες οι οποίες έρχονται ξαφνικά στο μυαλό του πάσχοντα από ΙΨΔ, χωρίς ο ίδιος να το θέλει. Οι σκέψεις αυτές είναι συνήθως ξένες προς την προσωπικότητα του, έχουν δυσάρεστο περιεχόμενο, και πάντα προκαλούν δυσφορία. Το πιο συχνό θέμα των ιδεοληψιών αφορά πιθανή μόλυνση. Σε αυτή την περίπτωση το άτομο φοβάται έντονα ότι μπορεί να κολλήσει μικρόβια ακόμα και με το παραμικρό. Άλλο συχνό θέμα είναι αυτό που αφορά σκέψεις αμφιβολίας που φτάνει σε παθολογικά επίπεδα, π.χ. το άτομο μπορεί να αμφιβάλλει για το αν έκλεισε την βρύση, τον θερμοσίφωνα, το μάτι της κουζίνας και γενικά αμφιβολία για πράγματα που θα μπορούσαν δυνητικά να βλάψουν τον εαυτό ή τους άλλους.

Β. Ψυχαναγκασμοί: Οι ψυχαναγκασμοί έχουν να κάνουν με επαναληπτικές και επίμονες πράξεις που στόχο έχουν να μειώσουν το άγχος που συνδέεται με τις ιδεοληψίες τους. Οι ψυχαναγκασμοί ποτέ δεν προκαλούν από μόνοι τους ευχαρίστηση. Το άτομο όμως νιώθει αναγκασμένο να κάνει την ψυχαναγκαστική πράξη γιατί έτσι πιστεύει ότι θα του φύγει το άγχος. Για πράδειγμα, αν το άτομο έχει ιδεοληψίες μόλυνσης νιώθει αναγκασμένο να πλένει τα χέρια πολλές φορές μέσα στη μέρα, ακόμα και αν δεν έχει πιάσει κάτι. Οι ιδεοληψίες αμφιβολίας συνοδεύονται από ψυχαναγκασμούς ελέγχου. Έτσι το άτομο ελέγχει πάρα πολλές φορές εάν έκλεισε το μάτι της κουζίνας ή τον θερμοσίφωνα κλπ. Άλλοι συχνοί ψυχαναγκασμοί είναι: το μέτρημα (που πολλές φορές συνοδεύει άλλους καταναγκασμούς όπως το πλύσιμο των χεριών), η επανάληψη συγκεκριμένων λέξεων ή φράσεων, οι συχνές ερωτήσεις επιβεβαίωσης προς τους άλλους.

            Πότε χρειάζεται να αναζητηθεί βοήθεια;

-Όταν τα συμπτώματα είναι έντονα, έχουν διάρκεια, δεν έχουν ρεαλιστική βάση και εμποδίζουν την ομαλή, καθημερινή ζωή.
- Όταν όλη η ενέργεια του ατόμου αναλώνεται σε ανεδαφικές σκέψεις και πράξεις.
- Όταν τα συμπτώματα δεν τον αφήνουν να συγκεντρωθεί και να αποδώσει στην εργασία του ή στο σχολείο.
- Όταν δυσκολεύεται να επικοινωνήσει με τους άλλους και διακόπτει τις σχέσεις με φίλους και συγγενείς.
 

* Η Μαρία Βερβέρη είναι Ψυχολόγος – Παιδοψυχολόγος (MSc Ψυχολογία Παιδιών και Εφήβων, University of Leiden, Ολλανδία) και εργάζεται στο ιδιωτικό της γραφείο, Καβέτσου 17, Μυτιλήνη (τηλ. 2251048933, 6945447016). Για περισσότερες πληροφορίες, επισκεφτείτε το http://mariaververi.blogspot.gr/

Η Μαρία Βερβέρη  αρθρογραφεί κάθε δεύτερη Δευτέρα στο Lesvosnews.net