«Η παγίδα του υπερβολικού Ελέγχου και της Επανάληψης»
Γράφει η Μαρία Βερβέρη *
Η Ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή ανήκει στην κατηγορία των αγχωδών διαταραχών με κύρια χαρακτηριστικά το υπερβολικό άγχος και την έντονη ανησυχία. Ο άνθρωπος που υποφέρει από την Ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή εκφράζει στον τρόπο σκέψης του τις λεγόμενες ιδεοληψίες οι οποίες με την σειρά τους θα οδηγήσουν στην υιοθέτηση των καταναγκασμών.
Πιο συγκεκριμένα, οι ιδεοληψίες ορίζουν τις επαναλαμβανόμενες σκέψεις οι οποίες είναι συγκεκριμένες, ιδιαίτερα δυσάρεστες και ικανές να εντείνουν το αίσθημα άγχους. Το άτομο αναγνωρίζει ότι οι ιδεοληψίες είναι υπερβολικές σκέψεις και ότι είναι αποτέλεσμα του τρόπου σκέψης του. Το πιο συχνό θέμα των ιδεοληψιών αφορά φόβο για πιθανή μόλυνση. Σε αυτή την περίπτωση το άτομο φοβάται έντονα ότι μπορεί να κολλήσει μικρόβια ακόμα και με το παραμικρό. Άλλο συχνό θέμα είναι αυτό που αφορά σκέψεις αμφιβολίας οι οποίες φτάνουν σε παθολογικά επίπεδα, π.χ. το άτομο μπορεί να αμφιβάλλει για το αν έκλεισε την βρύση, τον θερμοσίφωνα, το μάτι της κουζίνας και γενικά αμφιβολία για πράγματα που θα μπορούσαν δυνητικά να βλάψουν τον εαυτό ή τους άλλους.
Στη συνέχεια, το άτομο προσπαθώντας να μειώσει το άγχος που νιώθει ως επακόλουθο των ιδεοληψιών, επαναλαμβάνει συγκεκριμένες πράξεις ή συμπεριφορές. Οι καταναγκασμοί διαχωρίζονται σύμφωνα με το είδος της ιδεοληψίας που προσπαθεί να αντιμετωπίσει. Για παράδειγμα, αν το άτομο έχει ιδεοληψίες μόλυνσης νιώθει αναγκασμένο να πλένει τα χέρια πολλές φορές μέσα στη μέρα, ακόμα και αν δεν έχει πιάσει κάτι. Οι ιδεοληψίες αμφιβολίας συνοδεύονται από ψυχαναγκασμούς ελέγχου. Έτσι, το άτομο ελέγχει πάρα πολλές φορές εάν έκλεισε το μάτι της κουζίνας ή τον θερμοσίφωνα κλπ. Άλλοι συχνοί ψυχαναγκασμοί είναι: το μέτρημα (που πολλές φορές συνοδεύει άλλους καταναγκασμούς όπως το πλύσιμο των χεριών), η επανάληψη συγκεκριμένων λέξεων ή φράσεων, οι συχνές ερωτήσεις επιβεβαίωσης προς τους άλλους.
Η Ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή επηρεάζει άμεσα τη λειτουργικότητα του ατόμου ενώ αποτελεί μια αρκετά συχνή ψυχική νόσο αφού καλύπτει το 2% του συνολικού πληθυσμού.
Η Θεραπεία της Ιδεοψυχαναγκαστικής Διαταραχής
Στα πλαίσια της θεραπευτικής αντιμετώπισης της Ιδεοψυχαναγκαστικής διαταραχής, ο θεραπευτής θα προχωρήσει στην εφαρμογή των κατάλληλων τεχνικών, στοχεύοντας στη μείωση της έντασης αλλά και της συχνότητας τόσο των ιδεοληψιών όσο και των καταναγκασμών. Επίσης, σε περιπτώσεις που κρίνεται αναγκαίο (με βάση την ένταση των συμπτωμάτων της διαταραχής καθώς και των προσωπικών αναγκών του θεραπευόμενου) ο συνδυασμός της φαρμακευτικής αγωγής και της ψυχοθεραπείας δίνει υψηλά ποσοστά αποτελεσματικότητας.
Κλείνοντας να τονιστεί, πως η διαταραχή αυτή μπορεί να προκαλέσει πολλά προβλήματα στην καθημερινότητα του ατόμου (π.χ. στην εργασία, στις κοινωνικές επαφές, στις δραστηριότητες). Για αυτό το λόγο, οφείλουμε όλοι να είμαστε αρκετά ευαισθητοποιημένοι και να μην διστάζουμε να απευθυνθούμε σε κάποιον ειδικό ψυχικής υγείας, με σκοπό να την αντιμετωπίσουμε αποτελεσματικά.
* Η Μαρία Βερβέρη είναι Ψυχολόγος – Παιδοψυχολόγος (MSc Ψυχολογία Παιδιών και Εφήβων, University of Leiden, Ολλανδία) και εργάζεται στο ιδιωτικό της γραφείο, Καβέτσου 17, Μυτιλήνη (τηλ. 2251048933, 6945447016). Για περισσότερες πληροφορίες, επισκεφτείτε το http://mariaververi.blogspot.gr
Η Μαρία Βερβέρη αρθρογραφεί κάθε δεύτερη Δευτέρα στο Lesvosnews.net
