Ειδική Διαταραχή της Ανάγνωσης

Γράφει η Μαρία Βερβέρη *

Η δυσλεξία (ειδική διαταραχή της ανάγνωσης) είναι η συχνότερη μαθησιακή διαταραχή που εκφράζεται κυρίως σαν δυσκολία στην μάθηση της ανάγνωσης και της γραφής, παρότι υπάρχει καλή εκπαίδευση, φυσιολογική νοημοσύνη και καλό κοινωνικοπολιτιστικό περιβάλλον.                                                        

Η ανάγνωση είναι μια εξαιρετικά πολύπλοκη κινητική, αντιληπτική, γνωσιακή και γλωσσολογική διαδικασία. Για να μπορέσει το παιδί να αποκτήσει την ικανότητα της ανάγνωσης, πρέπει αφενός να έχει κατακτημένες μια σειρά από διαφορετικές ικανότητες και αφετέρου να είναι σε θέση να τις απαρτιώσει κατά τη διαδικασία της ανάγνωσης. 

Το δυσλεκτικό παιδί διαβάζει συλλαβιστά, με άχρωμη φωνή, παρατονίζει, παραλείπει λέξεις ή και προτάσεις ολόκληρες, συγχέει παρόμοια σχηματικά γράμματα και συλλαβές. Στην ορθογραφία κάνει πολλά λάθη, δεν μπορεί να εφαρμόσει τους γραμματικούς κανόνες, αντιστρέφει ή παραλείπει γράμματα και συλλαβές. Δεν διαχωρίζει τις λέξεις και αδυνατεί να χρησιμοποιήσει τα σημεία στίξεως. Ταυτόχρονα δυσκολεύεται να κατανοήσει το κείμενο που διάβασε και η λεκτική του έκφραση είναι φτωχή.

Στο ιστορικό των δυσλεκτικών παιδιών συνήθως διαπιστώνεται θετικό οικογενειακό ιστορικό, καθυστέρηση στην εξέλιξη του λόγου, δυσκολία στη διάκριση αριστερού - δεξιού, και ελάσσονα σημεία κινητικής διαταραχής. 

Παρότι η δυσλεξία έχει οργανική βάση, ψυχολογικοί παράγοντες παίζουν ρόλο στην έκφρασή της και τις συνέπειες που μπορεί να έχει στη σχολική και επαγγελματική ζωή. Αν η διάγνωση δεν γίνει έγκαιρα, τα δυσλεκτικά παιδιά βιώνουν την αποτυχία, θεωρούνται κακοί μαθητές, κατηγορούνται για τεμπέληδες. Αντιδραστικά εκδηλώνουν αδιαφορία παραιτούνται τελείως από την προσπάθεια ή αντίθετα εξεγείρονται, γίνονται επιθετικά και παρουσιάζουν διαταραχές της συμπεριφοράς.

Κλείνοντας, να τονιστεί ότι με τη κατάλληλη παρέμβαση, οι δυσκολίες βελτιώνονται βαθμιαία και είναι σπάνιο φαινόμενο στην ενήλικο ζωή το άτομο να μη μπορεί να διαβάσει με τρόπο ικανοποιητικό. Οι διαταραχές στην ορθογραφία και το γράψιμο παραμένουν οι συνηθέστερες εκδηλώσεις στους ενήλικες. Τα παιδιά με τη μεγαλύτερη νοημοσύνη και με το υψηλότερο κοινωνικο-οικονομικό επίπεδο έχουν καλύτερη πρόγνωση.