Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής -Υπερκινητικότητα (ΔΕΠ-Υ) Γράφει η Μαρία Βερβέρη

Γράφει η Μαρία Βερβέρη *

Η ενεργητικότητα αλλά και η αυξημένη κινητικότητα αποτελούν φυσιολογικά χαρακτηριστικά της συμπεριφοράς των παιδιών, ιδιαίτερα κατά την προσχολική ηλικία. Ορισμένα όμως παιδιά παρουσιάζουν αυτά τα χαρακτηριστικά σε αυξημένο βαθμό συγκριτικά με τα συνομήλικα τους. Η ικανότητα τους να διατηρούν την προσοχή και το ενδιαφέρον τους στη δραστηριότητα με την οποία ασχολούνται και να φέρουν σε πέρας τα καθήκοντα τα οποία τους ανατίθενται είναι εξαιρετικά μειωμένη. Επιπρόσθετα, η παρορμητική συμπεριφορά τους αποκλίνει σημαντικά σε ένταση και συχνότητα από παρόμοιες μορφές συμπεριφοράς των συνομηλίκων τους. Πολλές φορές επίσης, παρουσιάζουν αντιδραστική συμπεριφορά και έλλειψη συνεργατικής διάθεσης. Γενικά, θα μπορούσαμε να πούμε ότι αυτά τα παιδιά, αν και έχουν φυσιολογική νοημοσύνη, συχνά δυσκολεύονται πολύ να ανταποκριθούν στις απαιτήσεις του περιβάλλοντος και δεν συμπεριφέρονται με τρόπο ανάλογο του αναπτυξιακού τους επιπέδου.

    Παρακάτω ακολουθούν αναλυτικότερα τα συμπτώματα της ΔΕΠ-Υ, τα οποία  μπορούν να χωριστούν σε δύο κατηγορίες.

Α)Συμπτώματα απροσεξίας: 1)Το παιδί συχνά δεν καταφέρνει να εστιάσει την προσοχή του/της σε λεπτομέρειες ή κάνει λάθη απροσεξίας στα σχολικά μαθήματα, στη δουλειά ή σε άλλες δραστηριότητες. 2)Δυσκολεύεται να διατηρήσει την προσοχή του/της ή να συμμετάσχει σε δραστηριότητες και παιχνίδια. 3)Φαίνεται να μην ακούει όταν του μιλάει κάποιος. 4)Συχνά δεν ακολουθεί τις οδηγίες και δεν καταφέρνει να αντεπεξέλθει στα μαθήματα, στις δουλειές του σπιτιού ή στα καθήκοντά του στο χώρο εργασίας (όχι λόγω εναντιωματικής συμπεριφοράς ή έλλειψης κατανόησης των οδηγιών). 5) Δυσκολεύεται να οργανώσει δουλειές και δραστηριότητες.6) Αποφεύγει, αντιπαθεί ή είναι απρόθυμος να ασχοληθεί με δουλειές που απαιτούν παρατεταμένη διανοητική προσπάθεια (όπως σχολικά μαθήματα και μελέτη).7)Συχνά χάνει πράγματα που είναι απαραίτητα για δουλειές ή δραστηριότητες (π.χ. παιχνίδια, σχολικές εργασίες, μολύβια, βιβλία ή εργαλεία).8) Η προσοχή του/της διασπάται συχνά από εξωτερικά ερεθίσματα.9)Ξεχνάει πράγματα που σχετίζονται με καθημερινές δραστηριότητες.

Β)Συμπτώματα υπερκινητικότητας/παρορμητικότητας: 1)Κινεί νευρικά τα χέρια ή τα πόδια του ή στριφογυρνάει στην καρέκλα του. 2)Σηκώνεται από τη θέση του στην τάξη ή σε άλλες περιστάσεις όπου απαιτείται να παραμείνει καθισμένος. 3)Τρέχει τριγύρω ή σκαρφαλώνει σε περιπτώσεις όπου αυτό είναι ανάρμοστο (σε εφήβους ή ενήλικες μπορεί να περιορίζεται σε υποκειμενικό αίσθημα κινητικής ανησυχίας). 4)Δυσκολεύεται να παίξει ή να ασχοληθεί ήσυχα με ψυχαγωγικές δραστηριότητες. 5)Συχνά μιλάει αδιάκοπα. 6)Συχνά βιάζεται να απαντήσει προτού ακούσει ολόκληρη την ερώτηση. 7)Δυσκολεύεται να περιμένει τη σειρά του. 8)Συχνά διακόπτει τους άλλους ή παρεμβαίνει σε συζητήσεις.

 Εξαιτίας λοιπόν, αυτής της πολυπλοκότητας και της ποικιλίας των συμπτωμάτων πρέπει να πούμε ότι η διάγνωση της ΔΕΠ-Υ είναι πολύπλοκη και απαιτεί τη συλλογή πληροφοριών από διάφορες πηγές, όπως γονείς και δασκάλους. Για να μπορέσει να γίνει διάγνωση, πρέπει οι γονείς και οι δάσκαλοι να περιγράψουν στον ειδικό τις χαρακτηριστικές συμπεριφορές που παρατηρούν.

 Όπως ήδη έχει γίνει φανερό η ΔΕΠ-Υ είναι μια διαταραχή η οποία επηρεάζει πολλά επίπεδα και πολλούς τομείς της ζωής του παιδιού. Γι’ αυτό και η έγκαιρη διάγνωση και παρέμβαση βοηθούν στο να μπορέσει το παιδί να προσαρμοστεί γρηγορότερα και καλύτερα στις απαιτήσεις του περιβάλλοντος του (σχολικού, κοινωνικού, οικογενειακού).

* Η Μαρία Βερβέρη είναι Ψυχολόγος – Παιδοψυχολόγος (MSc Ψυχολογία Παιδιών και Εφήβων, University of Leiden, Ολλανδία) και εργάζεται στο ιδιωτικό της γραφείο, Καβέτσου 17, Μυτιλήνη (τηλ. 2251048933, 6945447016). Για περισσότερες πληροφορίες, επισκεφτείτε το http://mariaververi.blogspot.gr/

Η Μαρία Βερβέρη  αρθρογραφεί κάθε δεύτερη Δευτέρα στο Lesvosnews.net