«Αξιον εστί το Φως» του Ελύτη

Αν η ποίηση του Οδυσσέα Ελύτη είναι η είσοδος και η παραμονή μέσα σ' ένα θαύμα, το θαύμα αυτό το έζησε η Λέσβος με ανοιχτά τα μάτια τις τρεις τελευταίες μέρες του Ιουλίου.

Το βράδυ της Παρασκευής, 29 του μηνός, στον χώρο του ανακαινισμένου Ελαιοτριβείου Βρανά, στο χωριό Παπάδος, έγιναν από την ποιήτρια Ιουλίτα Ηλιοπούλου, τη σύντροφο του Οδυσσέα Ελύτη, τα αποκαλυπτήρια του επίτοιχου ανάγλυφου της μορφής του δημιουργού τού «Αξιον εστί» και της «Μαρίας Νεφέλης». Ενα έργο του γλύπτη Θεόδωρου Παπαγιάννη που ευθύς ως έγινε η αποκάλυψή του, υπό τους ήχους του μελοποιημένου από τον Μίκη Θεοδωράκη ποιήματος του Ελύτη «Αξιον εστί το Φως», δάκρυα πλημύρισαν τα μάτια του πολυπληθούς κοινού.

Είχε προηγηθεί ένας σύντομος χαιρετισμός του Νίκου Κούνδουρου (προέδρου της Εταιρείας Πολιτισμού «Αρχιπέλαγος» η οποία πιστώνεται την επιτυχία του όλου εγχειρήματος) που αναφέρθηκε στη φιλία του με τον Οδυσσέα Ελύτη και στα χρόνια της συγκατοίκησής τους, κατά τη διάρκεια της δικτατορίας, στο Παρίσι.

Τον δημιουργό της «Μαγικής πόλης» ακολούθησε στο βήμα ο αναπληρωτής υπουργός Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής Νίκος Σηφουνάκης (το «κινούν αίτιον» της Εταιρείας «Αρχιπέλαγος», όπως τον χαρακτήρισε παρουσιάζοντάς τον στο κοινό ο σκηνοθέτης Μάνος Ευστρατιάδης, μέλος επίσης του «Αρχιπελάγους», ο οποίος είχε την ευθύνη της οργάνωσης των εκδηλώσεων).

Ο Νίκος Σηφουνάκης που μίλησε με συγκίνηση για την ξενάγηση από τον ίδιον, ενόσω ήταν νομάρχης, του Ελύτη στο νησί της καταγωγής του, το 1984. Συμπλήρωσε μάλιστα πως κρατάει ως κειμήλιο για την κόρη του την επιστολή που του έστειλε μετά την επιστροφή του στην Αθήνα ο ποιητής. Κλείνοντας την τελετή των αποκαλυπτηρίων, η Ιουλίτα Ηλιοπούλου υπογράμμισε ανάμεσα σε άλλα πως αν έχει μια ιδιαίτερη βαρύτητα οτιδήποτε συμβάλλει στη διάδοση του έργου του Ο. Ελύτη είναι γιατί το έργο αυτό διαθέτει μια κλίμακα ηθικών και πνευματικών αξιών, σωτήριων για τους νέους ακόμα και σε καιρούς χαλεπούς όπως οι δικοί μας.

Το πυκνό κοινό της τελετής των αποκαλυπτηρίων ξεναγήθηκε στη συνέχεια, υπό τους ήχους της φωνής της Ντόρας Γιαννακοπούλου, να τραγουδάει το «Μαρίνα πράσινό μου αστέρι» και το «Του μικρού Βοριά παράγγειλα να 'ναι καλό παιδάκι» σε μια ανεπανάληπτη έκθεση ενθυμημάτων από τη ζωή του Ελύτη που οργάνωσε ο ακαταπόνητος και πανταχού παρών Μάνος Ευστρατιάδης. Και όπως κάθε δυνατή συγκίνηση παραμένει έντονη όταν κορυφώνεται ολοένα και περισσότερο, το πυκνό κοινό της βραδιάς έζησε στη συνέχεια μια ανεπανάληπτη εμπειρία: τη συναυλία με τον τίτλο «Της Σελήνης της Μυτιλήνης» όπου σε ποίηση Ο. Ελύτη και μουσική Γιώργου Κουρουπού, με τον ίδιο τον συνθέτη στο πιάνο, ο βαρύτονος Σπύρος Σακκάς και η σοπράνο Δάφνη Πανουργιά «συναντήθηκαν» σε εκείνο το κομμάτι του ελυτικού ποιητικού σύμπαντος όπου κυριαρχεί το νησί της Λέσβου.

Τραγούδια που τα προέκτεινε και τα ολοκλήρωνε η αισθαντική ανάγνωση της Ιουλίτας Ηλιοπούλου, που έκανε τα μάτια των θεατών να γεμίσουν ακόμα μια φορά με δάκρυα, όπως την άκουγαν να διαβάζει το «είναι νωρίς μέσα στον κόσμο αυτό αγάπη μου να μιλώ για σένα και για μένα» από το «Μονόγραμμα». Η εξαίσια αυτή εμπειρία επαναλήφθηκε με ακόμη ένα πολυπληθέστερο κοινό το βράδυ του Σαββάτου, ένα κοινό που μετέφερε τον παλμό ολόκληρου του νησιού της Λέσβου. Οποιος μπορούσε να αφουγκραστεί τον παλμό αυτό θα άκουγε σε όλους τους τόνους και σε όλες τις αποχρώσεις το βαθύτερο νόημα της ελυτικής ποίησης που δεν είναι άλλο παρά το νόημα από το ορατό να φθάνεις στο αόρατο και από το σώμα στην ψυχή. Οπως έξοχα άλλωστε το διατυπώνει με έναν άλλο τρόπο ο ίδιος ο Ελύτης όταν γράφει «Θεέ μου, τι μπλε ξοδεύεις για να μη σε βλέπουμε».

TA NEA