Δύο χρόνια Τέμπη: Η διαδήλωση θα φέρει πρόωρες εκλογές ( ; )

Η τραγωδία στα Τέμπη, που συνέβη πριν από δύο χρόνια, συνεχίζει να επηρεάζει βαθιά την ελληνική κοινωνία και πολιτική σκηνή. Η επέτειος της 28ης Φεβρουαρίου 2025 έχει κινητοποιήσει συνδικάτα, ομοσπονδίες και πολίτες σε πανελλαδικές απεργίες και διαδηλώσεις, απαιτώντας δικαιοσύνη για τα θύματα και ασφαλέστερες μεταφορές. 

Το έντονο αυτό κλίμα διαμαρτυρίας έχει αναζωπυρώσει τη συζήτηση για ενδεχόμενες πρόωρες εκλογές. Υπάρχει πιθανότητα να οδηγηθούμε σε πρόωρη προσφυγή στις κάλπες και ποιες πολιτικές εξελίξεις μπορεί να προκύψουν ( ; )

Υπάρχει πιθανότητα για πρόωρες εκλογές;

Σύμφωνα με αναλυτές, η κυβέρνηση ενδέχεται να εξετάζει το ενδεχόμενο πρόωρης προσφυγής στις κάλπες ως απάντηση στο λαϊκό αίτημα για διαφάνεια και δικαιοσύνη στην υπόθεση των Τεμπών. Ωστόσο, μια τέτοια κίνηση θα μπορούσε να ερμηνευθεί είτε ως προσπάθεια ικανοποίησης των αιτημάτων της κοινωνίας είτε ως ένδειξη αδυναμίας των θεσμών να διαχειριστούν την κρίση.

Η πιθανότητα πρόωρων εκλογών εξαρτάται από πολλούς παράγοντες: την εσωτερική σταθερότητα της κυβέρνησης, την κοινωνική πίεση, τα δημοσκοπικά δεδομένα και τις πολιτικές στρατηγικές των κομμάτων.

α) Κινητοποίηση για τα Τέμπη:

Η τραγωδία των Τεμπών τον Φεβρουάριο του 2023 παραμένει ένα ανοιχτό ζήτημα που προκαλεί έντονη κοινωνική δυσαρέσκεια. Η κινητοποίηση της Παρασκευής 28 Φεβρουαρίου 2025, δύο χρόνια μετά, αναμένεται να αναδείξει ξανά το θέμα της κυβερνητικής ευθύνης και της δικαιοσύνης. Αν η συμμετοχή είναι μαζική και η πίεση κλιμακωθεί (π.χ. μέσω αποκαλύψεων ή νέων στοιχείων), η κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας (ΝΔ) μπορεί να βρεθεί σε δύσκολη θέση. Ωστόσο, η ΝΔ έχει δείξει ανθεκτικότητα σε παρόμοιες κρίσεις, επιλέγοντας συνήθως να απορροφήσει την πίεση αντί να προσφύγει άμεσα σε εκλογές.

β) Πολιτικό κλίμα και φήμες:

Υπάρχουν αναφορές σε ιστοσελίδες και μέσα κοινωνικής δικτύωσης για σενάρια πρόωρων εκλογών, ακόμα και μέσα στον Μάρτιο, πιθανώς πριν από τη συζήτηση για την εξεταστική επιτροπή για τα Τέμπη στις 4 Μαρτίου. Τέτοια σενάρια ενισχύονται από την πολιτική αβεβαιότητα που προκαλούν οι εσωτερικές εντάσεις στη ΝΔ (π.χ. η διαγραφή του Αντώνη Σαμαρά τον Νοέμβριο 2024) και η προσπάθεια της κυβέρνησης να διατηρήσει την πρωτοβουλία των κινήσεων. Ωστόσο, ο Κυριάκος Μητσοτάκης έχει δηλώσει επανειλημμένως ότι στόχος του είναι η εξάντληση της τετραετίας, δηλαδή εκλογές το 2027. Μια απότομη ανατροπή αυτής της στρατηγικής θα απαιτούσε σοβαρό κραδασμό.

γ) Δημοσκοπήσεις και πίεση από την αντιπολίτευση:

Η ΝΔ διατηρεί ακόμα προβάδισμα στις δημοσκοπήσεις, αν και η φθορά από ζητήματα όπως η ακρίβεια, η εγκληματικότητα και τα Τέμπη είναι εμφανής. Η αντιπολίτευση (ΠΑΣΟΚ, ΣΥΡΙΖΑ, ΚΚΕ) θα μπορούσε να εκμεταλλευτεί την κινητοποίηση για να πιέσει για εκλογές, αλλά δεν φαίνεται να υπάρχει ακόμα η κρίσιμη μάζα για να αναγκάσει την κυβέρνηση σε τέτοιο βήμα. Το ΠΑΣΟΚ, υπό τον Νίκο Ανδρουλάκη, ενισχύεται σταθερά, ενώ ο ΣΥΡΙΖΑ παραμένει αποδυναμωμένος μετά την ήττα του 2023.

δ) Στρατηγική της κυβέρνησης:

Ο Μητσοτάκης έχει αποδείξει ότι προτιμά να ελέγχει τον χρόνο των εξελίξεων. Πρόωρες εκλογές τώρα θα μπορούσαν να ερμηνευθούν ως παραδοχή αδυναμίας, κάτι που αντιβαίνει στην εικόνα σταθερότητας που προβάλλει η ΝΔ. Εκτός αν υπάρξει ένα "σοκ" (π.χ. αποδεδειγμένη εμπλοκή σε σκάνδαλο ή κατάρρευση της κοινοβουλευτικής πλειοψηφίας), η πιθανότητα παραμένει χαμηλή στο άμεσο μέλλον.

Εκτίμηση:

Η πιθανότητα πρόωρων εκλογών   είναι υπαρκτή αλλά όχι ισχυρή αυτή τη στιγμή.

Θα απαιτούσε είτε μια δραματική επιδείνωση της θέσης της κυβέρνησης λόγω των Τεμπών είτε μια στρατηγική απόφαση του Μητσοτάκη να "κάψει" την αντιπολίτευση πριν ανασυνταχθεί. Προς το παρόν, το πιθανότερο είναι η κυβέρνηση να επιχειρήσει να διαχειριστεί την κρίση χωρίς να ανοίξει τον κύκλο των καλπών.

Πολιτικές εξελίξεις που θα ακολουθήσουν - Τα δύο σενάρια:

Αν υποθέσουμε δύο σενάρια – παραμονή της υπάρχουσας κατάστασης ή πρόωρες εκλογές – οι εξελίξεις διαμορφώνονται ως εξής:

Σενάριο 1: Χωρίς πρόωρες εκλογές

• Κυβέρνηση ΝΔ: Η ΝΔ θα συνεχίσει να δέχεται πίεση για τα Τέμπη, με την εξεταστική επιτροπή να αποτελεί κρίσιμο πεδίο αντιπαράθεσης. Αν δεν προκύψουν αδιάσειστα στοιχεία ευθύνης, η κυβέρνηση μπορεί να απορροφήσει τη φθορά και να επικεντρωθεί σε θετικά μέτρα (π.χ. οικονομική ανάκαμψη, ευρωπαϊκά κονδύλια) για να ανακτήσει έδαφος.
• Αντιπολίτευση: Το ΠΑΣΟΚ θα εντείνει την πίεση, στοχεύοντας να εδραιωθεί ως ο κύριος αντίπαλος της ΝΔ. Ο ΣΥΡΙΖΑ θα προσπαθήσει να ανακάμψει, αλλά η εσωτερική του αστάθεια δυσκολεύει την προσπάθεια. Το ΚΚΕ και μικρότερα κόμματα θα κρατήσουν σκληρή στάση, αλλά χωρίς να αλλάζουν δραστικά το σκηνικό.
• Κοινωνία: Η δυσαρέσκεια για τα Τέμπη μπορεί να οδηγήσει σε περαιτέρω κινητοποιήσεις, αλλά αν δεν συνδεθεί με ευρύτερα ζητήματα (π.χ. οικονομία), η κυβέρνηση θα αντέξει.

Σενάριο 2: Προκήρυξη πρόωρων εκλογών τον Μάρτιο

• Αποτελέσματα: Με βάση τις τρέχουσες τάσεις, η ΝΔ θα μπορούσε να πάρει 33-35%, το ΠΑΣΟΚ 17-20%, ο ΣΥΡΙΖΑ 7-9%, ενώ μικρότερα κόμματα (ΚΚΕ, Ελληνική Λύση, Νίκη, ΜΕΡΑ25) θα διεκδικήσουν το υπόλοιπο. Η αυτοδυναμία της ΝΔ θα εξαρτηθεί από το ποσοστό της και τον αριθμό των κομμάτων που μπαίνουν στη Βουλή.

Μετά τις εκλογές:

• Αν η ΝΔ πάρει αυτοδυναμία: Θα ενισχυθεί η θέση του Μητσοτάκη, αλλά η φθορά θα παραμείνει, με την αντιπολίτευση να επιμένει στα Τέμπη.
• Αν χρειαστεί συγκυβέρνηση: Το ΠΑΣΟΚ είναι ο πιθανότερος εταίρος, αλλά ο Ανδρουλάκης θα απαιτήσει σημαντικά ανταλλάγματα (π.χ. υπουργεία, δεσμεύσεις για μεταρρυθμίσεις). Μια τέτοια εξέλιξη θα μπορούσε να οδηγήσει σε πιο μετριοπαθή διακυβέρνηση.
• Κοινωνικές αντιδράσεις: Οι εκλογές μπορεί να εκτονώσουν την ένταση για τα Τέμπη βραχυπρόθεσμα, αλλά αν δεν υπάρξει δικαίωση, η δυσαρέσκεια θα συνεχιστεί.

Η κινητοποίηση της Παρασκευής θα δοκιμάσει την αντοχή της κυβέρνησης, αλλά από μόνη της δεν αρκεί για να οδηγήσει σε πρόωρες εκλογές. Η πιθανότητα αυξάνεται μόνο αν συνδυαστεί με νέα στοιχεία ή πολιτική κρίση ή κάποιο απρόβλεπτο συμβάν. 

• Βραχυπρόθεσμα, η ΝΔ θα επιδιώξει να διατηρήσει τον έλεγχο, ενώ η αντιπολίτευση θα πιέσει για να κερδίσει έδαφος.
• Μακροπρόθεσμα, το ζήτημα των Τεμπών και η οικονομία θα καθορίσουν το πολιτικό τοπίο, είτε με εκλογές τώρα είτε αργότερα.