Την Κυριακή αλλάζει η ώρα. Θα είναι η τελευταία φορά ( ; ) - Πρόθεση κατάργησης θερινής ώρας από Ντόναλντ Τραμπ
Τα ξημερώματα της Κυριακής, 30 Μαρτίου 2025, οι δείκτες των ρολογιών σε όλη την Ελλάδα και τις περισσότερες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης θα μετακινηθούν μία ώρα μπροστά, από τις 03:00 π.μ. στις 04:00 π.μ., σηματοδοτώντας τη λήξη της χειμερινής ώρας και την έναρξη της θερινής ώρας. Αυτή η αλλαγή πραγματοποιείται σύμφωνα με την οδηγία 2000/84 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της ΕΕ, η οποία τέθηκε σε ισχύ στις 19 Ιανουαρίου 2001 και ρυθμίζει τις εποχικές αλλαγές ώρας στα κράτη-μέλη. Η θερινή ώρα θα παραμείνει σε ισχύ μέχρι την τελευταία Κυριακή του Οκτωβρίου 2025, δηλαδή στις 26 Οκτωβρίου, οπότε οι δείκτες θα γυρίσουν μία ώρα πίσω, επιστρέφοντας στη χειμερινή ώρα.
Το Παρόν της Αλλαγής Ώρας
Η πρακτική της εναλλαγής μεταξύ θερινής και χειμερινής ώρας ξεκίνησε ευρέως στην Ευρώπη κατά τη διάρκεια του 20ού αιώνα, με σκοπό την εξοικονόμηση ενέργειας μέσω της καλύτερης αξιοποίησης του φυσικού φωτός. Σύμφωνα με την ισχύουσα οδηγία, όλα τα κράτη-μέλη της ΕΕ μεταβαίνουν στη θερινή ώρα την τελευταία Κυριακή του Μαρτίου και επιστρέφουν στη χειμερινή ώρα την τελευταία Κυριακή του Οκτωβρίου. Ωστόσο, τα τελευταία χρόνια, η αναγκαιότητα και η αποτελεσματικότητα αυτού του μέτρου έχουν τεθεί υπό αμφισβήτηση.
Το Μέλλον: Τι Θα Γίνει με την Αλλαγή Ώρας;
Το 2018, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πρότεινε την κατάργηση των εποχικών αλλαγών ώρας, μετά από μια δημόσια διαβούλευση στην οποία συμμετείχαν 4,6 εκατομμύρια πολίτες, με το 84% να τάσσεται υπέρ του τερματισμού της πρακτικής. Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ψήφισε το 2019 υπέρ της πρότασης, με στόχο η τελευταία αλλαγή ώρας να πραγματοποιηθεί το 2021. Σύμφωνα με το σχέδιο, τα κράτη-μέλη που επιθυμούν να διατηρήσουν μόνιμα τη θερινή ώρα θα σταματούσαν τις αλλαγές τον Μάρτιο του 2021, ενώ όσα προτιμούν τη χειμερινή ώρα θα έκαναν την τελευταία τους αλλαγή τον Οκτώβριο του 2021.
Παρόλα αυτά, η πρόταση δεν έχει ακόμη υλοποιηθεί. Η υγειονομική κρίση του COVID-19, το Brexit, ο πόλεμος στην Ουκρανία και οι συνεπακόλουθες ενεργειακές προκλήσεις έχουν καθυστερήσει τη διαδικασία λήψης απόφασης. Επιπλέον, η έλλειψη συμφωνίας μεταξύ των κρατών-μελών σχετικά με το αν θα πρέπει να υιοθετηθεί μόνιμα η θερινή ή η χειμερινή ώρα έχει παρατείνει το status quo. Για παράδειγμα, χώρες όπως η Ελλάδα, που βρίσκονται στο νότιο τμήμα της ΕΕ, μπορεί να προτιμούν τη θερινή ώρα για περισσότερο φως το απόγευμα, ενώ βορειότερες χώρες, όπως η Φινλανδία, ίσως να επιλέξουν τη χειμερινή ώρα για να αποφύγουν πολύ σκοτεινά πρωινά.
Πρόβλεψη για το Μέλλον
Με βάση τις τρέχουσες εξελίξεις, είναι πιθανό η αλλαγή ώρας να συνεχιστεί τουλάχιστον μέχρι το 2026, εκτός εάν υπάρξει ξαφνική πολιτική βούληση και συντονισμός μεταξύ των κρατών-μελών. Οι συζητήσεις στο Συμβούλιο της ΕΕ παραμένουν ανοιχτές, αλλά η πολυπλοκότητα του συντονισμού 27 διαφορετικών εθνικών αποφάσεων, σε συνδυασμό με τις οικονομικές και κοινωνικές επιπτώσεις, καθιστά την κατάργηση δύσκολη βραχυπρόθεσμα. Μελέτες δείχνουν ότι η εξοικονόμηση ενέργειας από τη θερινή ώρα είναι πλέον ελάχιστη (περίπου 0,3% σύμφωνα με μετα-ανάλυση του 2017), ενώ οι επιπτώσεις στην υγεία, όπως οι διαταραχές στον ύπνο, αποτελούν ισχυρό επιχείρημα υπέρ της κατάργησης.
Στο μέλλον, αν η ΕΕ καταφέρει να εφαρμόσει την κατάργηση, η Ελλάδα και οι υπόλοιπες χώρες θα κληθούν να επιλέξουν μία μόνιμη ώρα. Η απόφαση αυτή θα εξαρτηθεί από εθνικές διαβουλεύσεις, αλλά και από τη ανάγκη εναρμόνισης με γειτονικές χώρες για να αποφευχθούν προβλήματα σε τομείς όπως οι μεταφορές και το εμπόριο. Μέχρι τότε, η ετήσια τελετουργία της αλλαγής ώρας θα συνεχίσει να υπενθυμίζει στους πολίτες την ανάγκη για μια πιο μόνιμη λύση.
Ο Ντόναλντ Τραμπ και η Πρόθεση Κατάργησης της Θερινής Ώρας
Ο νεοεκλεγείς Πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών, Ντόναλντ Τραμπ, έχει δηλώσει την αποφασιστικότητά του να βάλει τέλος στη θερινή ώρα, υποστηρίζοντας ότι η εποχική αλλαγή των ρολογιών δεν προσφέρει σημαντικά οικονομικά οφέλη. Πριν από μερικούς μήνες, μέσω ανάρτησης στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, ο Τραμπ εξέφρασε την πρόθεσή του να σταματήσει τη συνήθεια της μετάβασης από τη χειμερινή στη θερινή ώρα κάθε άνοιξη και την αντίστροφη διαδικασία κάθε φθινόπωρο. Συγκεκριμένα, έγραψε: «Οι Ρεπουμπλικάνοι θα κάνουν ό,τι περνά από το χέρι τους για να τερματίσουν τη θερινή ώρα. Μπορεί να έχει μια μικρή αλλά φανατική υποστήριξη, αλλά δεν θα έπρεπε! Είναι ενοχλητική και επιβαρύνει υπερβολικά το έθνος μας από οικονομικής άποψης».
Η Θέση του Τραμπ και το Παρόν της Θερινής Ώρας στις ΗΠΑ
Η θερινή ώρα (Daylight Saving Time - DST) εφαρμόζεται στις Ηνωμένες Πολιτείες από τις αρχές του 20ού αιώνα, με σκοπό την εξοικονόμηση ενέργειας και την καλύτερη εκμετάλλευση του ηλιακού φωτός. Σήμερα, η αλλαγή ώρας γίνεται τη δεύτερη Κυριακή του Μαρτίου (μετάβαση στη θερινή ώρα) και την πρώτη Κυριακή του Νοεμβρίου (επιστροφή στη χειμερινή ώρα), με εξαίρεση ορισμένες πολιτείες, όπως η Χαβάη και η Αριζόνα, που δεν την υιοθετούν. Ωστόσο, η αποτελεσματικότητα του μέτρου αμφισβητείται, καθώς σύγχρονες μελέτες δείχνουν ότι η εξοικονόμηση ενέργειας είναι περιορισμένη, ενώ η αλλαγή ώρας επηρεάζει αρνητικά την υγεία και την καθημερινότητα των πολιτών.
Ο Τραμπ, στην ανάρτησή του, χαρακτήρισε τη θερινή ώρα «άβολη» και «δαπανηρή», υπονοώντας ότι το κόστος της προσαρμογής σε αυτήν υπερβαίνει τα όποια πλεονεκτήματα. Η δήλωση αυτή δεν είναι η πρώτη φορά που ο ίδιος ή άλλοι Αμερικανοί πολιτικοί τάσσονται υπέρ της κατάργησης. Το 2022, η Γερουσία των ΗΠΑ ενέκρινε το "Sunshine Protection Act", ένα νομοσχέδιο που προέβλεπε τη μονιμοποίηση της θερινής ώρας από το 2023, αλλά η πρόταση δεν προχώρησε στη Βουλή των Αντιπροσώπων.
Η αλλαγή ώρας το 2025 θα ακολουθήσει το καθιερωμένο πρόγραμμα, αλλά το μέλλον της παραμένει αβέβαιο. Η ΕΕ βρίσκεται σε ένα μεταβατικό στάδιο, όπου η πολιτική βούληση, οι γεωγραφικές διαφορές και οι εξωτερικές κρίσεις θα καθορίσουν αν οι δείκτες των ρολογιών θα σταματήσουν να γυρίζουν δύο φορές τον χρόνο. Μέχρι να ληφθεί οριστική απόφαση, οι πολίτες θα συνεχίσουν να προσαρμόζονται σε αυτή την παράδοση του 20ού αιώνα, που ίσως σύντομα ανήκει στο παρελθόν.
