Το video clip της Μαρίνας Σάττι είναι όσα έζησα ένα καλοκαίρι στη Λέσβο

γράφει η ΜΙΚΑΕΛΑ ΘΕΟΦΙΛΟΥ

Με έχει στοιχειώσει μια εικόνα. Αύγουστος 2015. Μόλυβος Λέσβου. Είναι το καλοκαίρι που ξεσπά η προσφυγική κρίση και το νησί γεμίζει Σύρους πρόσφυγες. Είμαστε στην παραλία της Εφταλούς και απολαμβάνουμε το μπάνιο μας ενώ περνάνε κατά διαστήματα από το δρόμο μπροστά από την παραλία οικογένειες, παρέες, έφηβοι που έχουν κάνει μία διαδρομή από χωματόδρομο –εκεί που έσκασε η βάρκα τους- χωρίς πουθενά να έχουν βρει ίσκιο.

Κάποια στιγμή ο δρόμος αδειάζει.

Ακούμε φωνές και γέλια και ξενοιασιά. Έρχονται στην παραλία τρία χαρούμενα έφηβα μελαμψά αγόρια, εξοντωμένα από τη ζέστη και την κούραση, βγάζουν τα ρούχα τους και μπαίνουν με το εσώρουχο στη θάλασσα. Δεν τους ένοιαζε ποιος τους βλέπει. Δεν τους ένοιαζε να κολυμπήσουν. Μπορεί και να μην ήξεραν. Αφέθηκαν απλά στην ηρεμία της θάλασσας. Ελεύθεροι και ασφαλείς αυτή τη φορά. Σ’ αυτήν την ίδια θάλασσα που ίσως ένα βράδυ πριν, διεκδικούσαν την ελευθερία τους βάζοντας σε κίνδυνο τη ζωή τους.

Αφέθηκαν απλά στην ηρεμία της θάλασσας. Ελεύθεροι και ασφαλείς αυτή τη φορά. Σ’ αυτήν την ίδια θάλασσα που ίσως ένα βράδυ πριν διεκδικούσαν την ελευθερία τους βάζοντας σε κίνδυνο τη ζωή τους.

Σαν καρέ από ταινία μού έρχονται και άλλες εικόνες στο μυαλό από εκείνο το καλοκαίρι. Πάλι στην παραλία, λίγο μετά την Εφταλού αυτή τη φορά. Πάλι ήμασταν μέσα στη θάλασσα και βλέπουμε από μακριά μία φουσκωτή βάρκα. Ίσα που φαινόταν από το βάρος των ανθρώπων. Μπορεί να ήταν και 80 άτομα επάνω της. Δεν τα μέτρησα. Άκουγα απλά να πλησιάζει το κλάμα των μωρών που εξέπεμπαν σήμα κινδύνου και τις μητέρες τους να φωνάζουν από τρόμο μην πνιγούν. Το μητρικό μου ένστικτο ήταν σε εγρήγορση. Κατεβαίνει από τη βάρκα ένας άνδρας αρκετά μέτρα από την παραλία και σκάει τη βάρκα για να μπορούν να δηλώσουν ναυαγοί.

Από το θόρυβο της βάρκας που έσκασε, το κλάμα των μωρών δυνάμωνε. Οι μεγάλοι ήταν σε πανικό. Όσοι ήμασταν στην παραλία, πλησιάσαμε για να τους βοηθήσουμε να βγουν στη στεριά. Κάποιοι πήγαν να πάρουν νερά, χυμούς, κολατσιό. Πλησίασα την βάρκα και είδα ανθρώπους νοικοκυρεμένους. Που είχαν ζωή στη Συρία. Τη χώρα τους. Ανθρώπους με μπρανταρισμένα ρούχα και selfie stick -σήμα κατατεθέν της μεσαίας τάξης- που εν μία νυκτί έπρεπε να αφήσουν την ζωή τους όπως την ήξεραν. Να πληρώσουν ακριβά έναν διακινητή και να μπουν σε μια βάρκα από την Τουρκία με προορισμό την ελπίδα που δεν ήταν πάντα δεδομένη. Πρώτος προορισμός. Λέσβος.

Πήρα αγκαλιά ένα μωράκι, το σήκωσα ψηλά από την επιφάνεια του νερού για να αφήσω τη μητέρα του να μπορέσει να φτάσει πιο άνετα στην ακτή. Κάποια μωράκια και κάποιες μάνες, διάβαζα μια μέρα πριν, δεν τα είχαν καταφέρει.

Μόλις φτάνουν στην ακτή, κάποιοι από τους ναυαγούς χειροκροτούν. Κάποιοι σκύβουν και φιλούν την άμμο και τις πέτρες. Κάποιοι κλαίνε. Όλοι κλαίμε. Εμείς νιώσαμε κομμάτι της Ιστορίας. Αυτοί είναι η σύγχρονη ιστορία.

Πάλι ήμασταν μέσα στη θάλασσα και βλέπουμε από μακριά μία φουσκωτή βάρκα. Ίσα που φαινόταν από το βάρος των ανθρώπων. Μπορεί να ήταν και 80 άτομα επάνω της. Άκουγα απλά να πλησιάζει το κλάμα των μωρών που εξέπεμπε σήμα κινδύνου.

Και άλλη εικόνα… Είπαμε να κάνουμε εκδρομή από τον παραλιακό χωμάτινο δρόμο που οδηγεί από το Μόλυβο στη Σκάλα Συκαμνιάς. Στη διαδρομή μας καθώς διασχίζεις ένα ξερό βουνό, δεξιά είδαμε μια οικογένεια από Σύρους πρόσφυγες με μικρά παιδάκια μέσα στη ζέστη, να κάθονται στο πουθενά να ξεκουραστούν για να συνεχίσουν τη διαδρομή τους. Και μετά κι άλλους. Και άλλους. Δεν μπορούσαμε να τους πάρουμε στο αυτοκίνητο γιατί ήταν παράνομο. Θα θεωρούμασταν διακινητές. Ούτε βέβαια να τους φιλοξενήσουμε. Δεν μπορούσε κανείς να δράσει και να βοηθήσει αυθόρμητα. Σταματήσαμε και μοιράσαμε κάποια νερά που είχαμε στο αυτοκίνητο. Όσο προχωρούσαμε με το αυτοκίνητο, προσεγγίζαμε την παραλία, δεν βλέπαμε ανθρώπους. Είδαμε τα απομεινάρια μιας μέρας που άλλαξε τη ζωή όσων τα κατάφεραν: πεταμένα πορτοκαλί σωσίβια, βάρκες σκασμένες, κουπιά σπασμένα, ρούχα, ένα παπούτσι πιο εκεί, ένα άλλο πιο πέρα. Άραγε πόσους «ξέβρασε» ζωντανούς η θάλασσα και πόσους πήρε στην αγκαλιά της;

Οι εικόνες από εκείνο το καλοκαίρι έχουν γίνει τατουάζ αναμνήσεων. Και έχω και άλλες πολλές που γράφουν ολόκληρο βιβλίο.

Εκεί όμως που ήθελα να καταλήξω είναι ότι όσα έζησα εκείνο το καλοκαίρι της προσφυγικής κρίσης στη Λέσβο, έγιναν μια συγκλονιστική περίληψη- υπενθύμιση στα  3.54 λεπτά που κρατάει το video clip που συνοδεύει το υπέροχο συγκινητικό τραγούδι της Μαρίνας Σάττι. Το τραγούδι είναι αφιερωμένο στον μπαμπά της αλλά μιλάει για κάτι που δεν χρειάζεται να είσαι δεξιός ή αριστερός για να σε συγκλονίσει: απευθύνει φόρο τιμής στους τουλάχιστον 29.984 καταγεγραμμένους ανθρώπους που έχασαν τη ζωή τους στη Μεσόγειο μόνο την τελευταία δεκαετία – ανάμεσά τους 1.274 παιδιά. Κάνει γκρο πλαν στους φράχτες, στα σωσίβια και στα απομεινάρια ανθρώπινης ζωής που επιπλέουν στις θάλασσες, ίσως εκεί ακριβώς που κολυμπάμε.

Το videoclip «Αχ, Θάλασσα» είναι μια συμπαραγωγή των Hiersoir (Γαλλία) και Nomad Productions (Ελλάδα) σε σκηνοθεσία Cyprien Clément-Delmas.

Προς τιμήν της όλα τα έσοδα της Μαρίνας Σάττι και της Mad House Records θα διατεθούν στην Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες (UNHCR) για την υποστήριξη των παιδιών προσφύγων.

Είδαμε τα απομεινάρια μιας μέρας που άλλαξε τη ζωή όσων τα κατάφεραν: πεταμένα πορτοκαλί σωσίβια, βάρκες σκασμένες, κουπιά σπασμένα, ρούχα, ένα παπούτσι πιο εκεί, ένα άλλο πιο πέρα. Άραγε πόσους «ξέβρασε» ζωντανούς η θάλασσα και πόσους πήρε στην αγκαλιά της;

Από την πλευρά της, η Maria Clara Martin, Αντιπρόσωπος της Ύπατης Αρμοστείας στην Ελλάδα, καλωσόρισε την έμπρακτη κίνηση αλληλεγγύης της Μαρίνας Σάττι τονίζοντας: «Είμαστε ευγνώμονες που καλλιτέχνες όπως η Μαρίνα Σάττι αξιοποιούν τη δύναμη της φωνής τους καλώντας να μπει ένα τέλος σε αυτές τις τραγωδίες. Με αυτόν τον τρόπο ενισχύουν την επείγουσα έκκλησή μας για ουσιαστική ανταπόκριση. Η διάσωση ανθρώπινων ζωών, ο επιμερισμός ευθυνών και η αλληλεγγύη πρέπει να βρίσκονται στην καρδιά αυτής της ανταπόκρισης».

Γιατί δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι οι πρόσφυγες που έχασαν τη ζωή τους στη θάλασσα, δεν είναι ένας αριθμός. Είναι άνθρωποι που είχαν ζωή, ονοματεπώνυμο και κυρίως ελπίδα. Που χάθηκε.

 Δεν πρέπει να ξεχνάμε γιατί σπάνια θα περάσει μια εβδομάδα χωρίς να ακούσουμε για ανθρώπους που έχασαν τη ζωή τους στη Μεσόγειο ή αλλού στην προσπάθειά τους να ξεφύγουν από τις συγκρούσεις και τις παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Είναι τρομακτικό πόσο αυτές οι ειδήσεις έχουν κανονικοποιηθεί. «Μη συνηθίσουμε το τέρας» που έλεγε και ο Μάνος…

Δειτε - ακούστε το τραγούδι: