«Τρώγοντας τα συναισθήματα μου»
Γράφει η Ειρήνη Χατζηαναγνώστου *
Μήπως η εικόνα σας φέρνει στο μυαλό μια δικής σας αντίστοιχη προσωπική στιγμή;Μπορείτε πολύ εύκολα να αντιληφθείτε τι σημαίνει το «Τρώω από συναισθηματική ανάγκη», αν φέρετε στο μυαλό σας μια δύσκολη φάση που περάσατε βιώνοντας έντονα αρνητικά συναισθήματα (πχ μετά από ένα χωρισμό) και το πώς ξεσπάσατε σε ένα κουτί γλυκά ή σε ένα οικογενειακό παγωτό. Το έχουμε κάνει όλοι κάποια στιγμή στη ζωή μας!
Σίγουρα όμως δεν μπορούμε να ενοχοποιήσουμε αυτή τη μια φορά που μπορεί να συνέβη αυτό. Αν όμως αυτή η συμπεριφορά εμφανίζεται τουλάχιστον τρεις φορές την εβδομάδα για ένα διάστημα έξι μηνών, τότε μιλάμε για συναισθηματική υπερφαγία. Αυτό σημαίνει ότι έχετε συνδέσει τα αρνητικά ( ή και τα θετικά) σας συναισθήματα με την κατανάλωση φαγητού. Αναρωτιέστε πως συμβαίνει αυτό? Κάποιοι μπορεί να το έχετε συνειδητοποιήσει ήδη. Κάποιοι άλλοι μπορεί απλά να λέτε «Δεν μπορώ να σταματήσω να τρώω». Η βασική διαφορά της βιολογικής ανάγκης μας για φαγητό από την συναισθηματική ανάγκη μας για φαγητό, είναι ότι στη δεύτερη περίπτωση τρώμε χωρίς να πεινάμε. Και αυτό είναι πολύ σημαντικό να το παρατηρήσετε στον εαυτό σας. Αν στην περίπτωση σας το φαγητό λειτουργεί ως αγχολυτικό, ηρεμιστικό ή αντικαταθλιπτικό, τότε μάλλον έχετε συναισθηματική εξάρτηση από το φαγητό.
Όταν νιώθετε άγχος, θυμό, απογοήτευση, λύπη, πλήξη ή κούραση τότε αναζητάτε συναισθηματική υποστήριξη στο φαγητό. Στιγμιαία σίγουρα θα νιώσετε καλύτερα, αφού η απογοήτευση πχ από τον χωρισμό σας, έχει μετατραπεί- επαναλαμβάνω στιγμιαία- σε απόλαυση από το πεντανόστιμο παγωτό που καταναλώνετε. Πιστεύετε όμως πως έχετε διαχειριστεί την απόρριψη που υγιώς βιώνατε πριν από την κατανάλωση του παγωτού? Σίγουρα όχι! Τα αρνητικά σας συναισθήματα επανέρχονται, και ίσως εντονότερα αν σκεφτεί κανείς και τις ενοχές που πλαισιώνουν την κατανάλωση του υπερβολικού φαγητού!
Μήπως όμως δεν μάθατε ποτέ στη ζωή σας να διαχειρίζεστε τα αρνητικά συναισθήματα και αυτός είναι ένας λόγος που δεν τα αντέχετε και θέλετε να τα διώξετε με το φαγητό? Μήπως παίζει κάποιο ρόλο και το πώς οι γονείς μας έχουν μεταδώσει τη σύνδεση του φαγητού με τα συναισθήματα; Μας επιβράβευαν με ένα παγωτό, ένιωθαν χαρούμενοι όταν τρώγαμε όλο μας το φαγητό, αντίστοιχα λυπημένοι όταν δεν τρώγαμε, αλλά και υπερήφανοι όταν κατάφερναν να μας «μπουκώσουν» με ό, τι ήθελαν. Μήπως και εκείνοι λανθασμένα πίστευαν ότι οι μοναδικές ανάγκες που είχαμε ως παιδιά ήταν οι βιολογικές; Είχαμε και συναισθηματικές ανάγκες όμως…τις οποίες και πάλι καλύπτουμε μέσα από το φαγητό.
Παρακάτω παραθέτω 12 σημάδια για να δεις αν κι εσύ ανήκεις σε εκείνους που καταναλώνουν φαγητό από συναισθηματική ανάγκη:
- Τρως όταν είσαι στρεσαρισμένος/ η
- Τρως σαν αντίδραση στα συναισθήματα σου
- Ψάχνεις την απόλαυση στο φαγητό
- Αντιμετωπίζεις πρόβλημα στο να χάσεις κιλά
- Τρως με ανεξέλεγκτο τρόπο και δεν μπορείς να σταματήσεις τον εαυτό σου απ’ το να τρώει
- Τρως για να νιώσεις χαρούμενος/ η
- Τρως όταν νιώθεις χαρούμενος/ η
- Είσαι γοητευμένος/ η με το φαγητό
- Χρησιμοποιείς συναισθηματικά φορτισμένες λέξεις για να περιγράψεις το φαγητό
- Τρως ακόμα και όταν νιώθεις πλήρης από φαγητό
- Σκέφτεσαι το φαγητό ακόμη κι αν δεν πεινάς
- Έχεις συχνά ανεξέλεγκτα ξεσπάσματα στο φαγητό
Αν διαπιστώσατε ότι ανήκετε στους ανθρώπους που τρώνε συναισθηματικά, σίγουρα θα αναρωτιέστε τι μπορείτε να κάνετε γι’ αυτό!
Αρχικά, είναι σημαντικό να αποδεχτείτε ότι όντως σας συμβαίνει αυτό και ότι δεν είναι καθαρά η βιολογική ανάγκη που σας ωθεί στο να φάτε. Αν δυσκολεύεστε να κάνετε τον διαχωρισμό αυτό, θα πρέπει να έχετε στο μυαλό σας τα εξής: η βιολογική πείνα δεν ικανοποιείται με συγκεκριμένες τροφές, ενώ στη συναισθηματική ζητάτε να φάτε γλυκό, αλμυρό ή οτιδήποτε νόστιμο. Επίσης, η βιολογική πείνα μπορεί να αναβληθεί και να σταματήσει όταν νιώσετε κορεσμό. Έχετε δηλαδή τον έλεγχο της, σε αντίθεση με την συναισθηματική πείνα που νιώθετε ότι δεν μπορείτε να την ελέγξετε ή να την αναβάλετε.
Αφού λοιπόν, κάνατε τον παραπάνω διαχωρισμό, παρατηρήστε τον εαυτό σας και καταγράψτε σε ένα χαρτί: τι τρώτε, πόσο τρώτε, πόσο συχνά τρώτε. Και το πιο σημαντικό? Να καταγράψετε μαζί και τα συναισθήματα σας πριν στραφείτε στο φαγητό και αφού φάγατε. Προσπαθήστε το και θα διαπιστώστε τι συμβαίνει στη δική σας περίπτωση. Γιατί κάθε άνθρωπος που τρώει συναισθηματικά, έχει τις δικές του μοναδικές σκέψεις και τα δικά του μοναδικά συναισθήματα που τον ωθούν να το κάνει. Αν αυτό είναι κάτι που σας δυσκολεύει πρακτικά να το κάνετε μόνοι σας, αλλά κι αν δεν μπορείτε μόνοι σας να αντιληφθείτε το λόγο που σας συμβαίνει αυτό, τολμήστε ν’ απευθυνθείτε σ’ έναν/μία ψυχολόγο-ψυχοθεραπευτή ώστε να έχετε την υποστήριξη που μπορεί να χρειάζεστε για ν’ αλλάξετε συνήθειες, αλλά κυρίως τρόπο σκέψης.
Και να θυμάστε: Οι θερμίδες δεν μπορούν να σας κάνουν να νιώσετε καλύτερα!
* Η Ειρήνη Χατζηαναγνώστου είναι Ψυχολόγος- Ψυχοθεραπεύτρια παιδιών- εφήβων- ενηλίκων, και εξειδικευμένη στη Νόσο Alzheimer. Εργάζεται στο δικό της Κέντρο Συμβουλευτικής και Ψυχοθεραπείας «Ψυχή & Λόγος» στην οδό Καβέτσου 13, Μυτιλήνη. Τηλέφωνο επικοινωνίας: 2251104284. Περισσότερες πληροφορίες στο eirinichatzianagnostou.blogspot.gr
Η Ειρήνη Χατζηαναγνώστου αρθρογραφεί κάθε Παρασκευή στο Lesvosnews.net
