Πώς να εξηγήσουμε το θέμα του θανάτου στα παιδιά;

Γράφει η Μαρία Βερβέρη *

Ο θάνατος είναι ένα αρκετά τρομακτικό θέμα για τους ενήλικες, πόσο μάλλον για τα παιδιά. Τα παιδιά είναι ιδιαίτερα φοβισμένα από την ιδέα του θανάτου, ιδιαίτερα εάν δεν τους έχει εξηγηθεί σωστά. Παρακάτω ακολουθούν κάποιες βοηθητικές γραμμές για τους γονείς για το πώς να μιλήσουν γι αυτό το θέμα.

Επικείμενος/Αναμενόμενος θάνατος

Θυμηθείτε πάντοτε να δίνεται εξηγήσεις κατάλληλες για την ηλικία. Εξηγήστε στο παιδί γιατί πρέπει να αφιερώνετε τόσο χρόνο σε αυτό το πρόσωπο (τον ασθενή) και επιτρέψτε σε εκείνο να βοηθήσει όσο και εάν θέλει. Την περίοδο αυτή, πιθανόν το παιδί να έχει παρόμοια συναισθήματα, όπως με αυτά που είχε όταν γεννήθηκε το μικρό του αδερφάκι, δηλαδή να νιώθει ζήλια και εγκατάλειψη. Ιδιαίτερα στις περιπτώσεις που ο γονέας ή και οι δυο γονείς πρέπει να λείπουν συχνά από κοντά του, για να φροντίσουν το άρρωστο πρόσωπο. Προσπαθήστε, όσο δύσκολο και αν είναι, να διατηρήσετε μια ισορροπία σε αυτό.

Επίσης, να θυμάστε ότι το παιδί μπορεί να μην αντιδρά με τον τρόπο που περιμένουμε. Ο παιδικός εγκέφαλος επεξεργάζεται τα γεγονότα διαφορετικά απ’ ότι εκείνος των ενηλίκων. Την απώλεια, το παιδί μπορεί να την βιώνει σε στάδια, καθώς δεν μπορεί να την αντέξει διαφορετικά.

Ξαφνικός θάνατος

Χρειάζεται να έχουμε εξηγήσει στο παιδί ότι ο θάνατος είναι μέρος του κύκλου της ζωής και κάποιες φορές συμβαίνει αναπάντεχα.

Αποφύγετε να χρησιμοποιείται εκφράσεις όπως, «πήγε ένα μακρινό ταξίδι», «κοιμάται βαθιά» κλπ, καθώς αυτά περισσότερο θα μπερδέψουν το παιδί και πιθανόν να του δημιουργήσουν φοβίες, π.χ. να μην θέλει να κοιμάται, να μην θέλει να πηγαίνει εκδρομές κλπ.

Αυτοκτονία

Στην περίπτωση της αυτοκτονίας, η πρώτη και βασική ερώτηση που προκύπτει είναι ένα «Γιατί» και δυστυχώς το μόνο άτομο που μπορεί να απαντήσει δεν υπάρχει πια. Επομένως, ούτε και οι ίδιοι οι γονείς έχουν απάντηση σε αυτό το ερώτημα. Και σε αυτή την περίπτωση, μιλήστε με ειλικρίνεια στο παιδί, αποφεύγοντας να αναφέρετε λεπτομέρειες οι οποίες θα τρομάξουν το παιδί.

Ειδικοί στο τομέα του παιδικού πένθους, αναφέρουν ότι στα μικρότερα παιδιά, η αυτοκτονία μπορεί να εξηγηθεί σαν μια «αρρώστια του μυαλού», όπως αρρωσταίνουν και τα άλλα μέρη του σώματος μας. Και πάλι, προσέξτε ώστε οι εξηγήσεις να είναι ανάλογες της ηλικίας του παιδιού.

Πολλοί γονείς ανησυχούν ότι τα παιδιά τους θα νιώσουν ένοχα για τον θάνατο, ιδιαίτερα αν έτρεφαν αρνητικά συναισθήματα για το πρόσωπο που πέθανε. Σε αυτό το σημείο, είναι σημαντικό, ο γονιός να εξηγήσει στο παιδί ότι εκείνο δεν φέρει καμιά ευθύνη για τον θάνατο.

Αντί επιλόγου…

·         Αξιολογήστε τα συναισθήματα του παιδιού σας. Οι συναισθηματικές αντιδράσεις των παιδιών μπορεί να κυμαίνονται από τον βαθύ πόνο, τον θυμό ή ακόμη και την περιέργεια και την αδιαφορία.

·         Προσπαθήστε να μην γίνουν σημαντικές αλλαγές στο πρόγραμμα και στην ρουτίνα του παιδιού. Η όποια αίσθηση σταθερότητας βοηθά το παιδί να νιώθει πιο άνετα.

·         Χρησιμοποιήστε βιβλία αντίστοιχα της ηλικίας τους, τα οποία πραγματεύονται το θέμα του θανάτου και της απώλειας.

·         Κρατήστε ζωντανές τις αναμνήσεις του παιδιού με τον θανόντα.

·         Και τέλος, φροντίστε τον εαυτό σας, έτσι ώστε να μπορέσετε να βοηθήσετε το παιδί.

Μετάφραση, Προσαρμογή από: parenting.com

* Η Μαρία Βερβέρη είναι Ψυχολόγος – Παιδοψυχολόγος (MSc Ψυχολογία Παιδιών και Εφήβων, University of Leiden, Ολλανδία) και εργάζεται στο ιδιωτικό της γραφείο, Καβέτσου 17, Μυτιλήνη (τηλ. 2251048933, 6945447016). Για περισσότερες πληροφορίες, επισκεφτείτε το http://mariaververi.blogspot.gr/

Η Μαρία Βερβέρη  αρθρογραφεί κάθε δεύτερη Δευτέρα στο Lesvosnews.net