Συλλογισμοί του Μάρκου Αυρηλίου

Ο Μάρκος Αυρήλιος έζησε τον 2 μ.Χ. αι. όταν η Ρώμη ήταν η κοσμοκράτειρα δύναμη που απλωνόταν από τον Ατλαντικό ωκεανό μέχρι τον Ευφράτη. Έγραψε ένα εξαίσιο έργο, το «Εις εαυτόν», όπου αναφέρεται στη διακυβέρνηση με γνώμονα την εξυπηρέτηση του συνόλου, στη σχέση του ανθρώπου με τον κόσμο και στις αξίες της ζωής. Το έργο αυτό αποτελεί έκφραση των βασικών αρχών πάνω στις οποίες στήριζε τη στάση του απέναντι στα γεγονότα. Έγραφε αλλά παράλληλα διάβαζε και ξαναδιάβαζε καθημερινά τα κείμενά του και άλλα φιλοσοφικά έργα για να εμψυχώνει τον εαυτό του, να ισορροπεί ψυχικά και να παίρνει δύναμη. Έτσι έγινε ένας από τους καλύτερους αυτοκράτορες αλλά και ένας από τους πιο σημαντικούς στωικούς φιλοσόφους.

Μπορείς κι εσύ να συγκεντρώνεις και να γράφεις τις δικές σου αξίες ή τις απόψεις διαφόρων φιλοσόφων που θα αποτελούν το στήριγμά σου σε μια δύσκολη κατάσταση. Μόνο μέσα από τη φιλοσοφία μπορείς να αντλήσεις γαλήνη και να έχεις ηρεμία στον νου.

 Μοιράζομαι μαζί σου τις ιδέες που εμπνέουν εμένα από το έργο του Μάρκου Αυρηλίου:

• Είναι ανάγκη να καταλάβεις ότι υπάρχουν ορισμένα χρονικά όρια για σένα, τα οποία αν δεν τα αξιοποιήσεις για να απομακρύνεις τα σκοτάδια, θα χαθούν και δεν θα επανέλθουν ποτέ. Διανύεις τη ζωή χωρίς να μάθεις να σέβεσαι τον εαυτό σου, επειδή τοποθετούσες τη δική σου ευτυχία στις ψυχές των άλλων. Πρέπει να βιάζεσαι όχι μόνο γιατί καθημερινά πλησιάζεις όλο και πιο κοντά στο θάνατο αλλά και επειδή καθώς γερνάς ίσως χαθεί η δύναμη για κατανόηση και αντίληψη των πραγμάτων.
• Πολλοί ζητούν αναχωρητήρια, αγροτικές κατοικίες, ακρογιαλιές και βουνά για να ηρεμήσουν. Αυτό μαρτυρά μεγάλη αφέλεια γιατί οποιαδήποτε στιγμή θέλεις, μπορείς να αναχωρήσεις στον εαυτό σου. Πουθενά δεν υπάρχει πιο ήρεμο και πιο ατάραχο καταφύγιο για τον άνθρωπο από την ψυχή του, όταν έχει μέσα του στοιχεία, στα οποία όταν σκύψει αισθάνεται μεγάλη ευφορία.
• Σε παρασύρει η δόξα; Δες με τι ταχύτητα λησμονούνται τα πάντα, δες τη ματαιοδοξία των χειροκροτημάτων, την ευκολία με την οποία αλλάζουν γνώμη οι άνθρωποι, την απερισκεψία εκείνων που επαινούν και τη στενότητα του χώρου στον οποίο περιορίζεται. Γι’ αυτό δεν πρέπει να ξεχνάς την καταφυγή στον αγρό του εαυτού σου (στον χώρο της ψυχής σου) ώστε να μην ταράζεσαι και να μην ταλαιπωρείσαι. Οι ενοχλήσεις προέρχονται μόνο από την ιδέα που υπάρχει μέσα σου και να θυμάσαι ότι όλα όσα βλέπεις διαρκώς μεταβάλλονται και σε λίγο δεν θα υπάρχουν. Το βασικό γνώρισμα του κόσμου είναι η μεταβολή, η αέναη και ακατάπαυστη μεταβολή με την οποία ο κόσμος κατορθώνει να παραμένει πάντα νέος. Θα πρέπει ο άνθρωπος να αποδέχεται ευχαρίστως ό,τι του απονέμει η φύση όσο κι αν φαίνεται σκληρό.
• Η ζωή είναι σύντομη, μια μικρή στιγμή μέσα στο χάος της αιωνιότητας. Μέρα με τη μέρα φθείρεται και ολοένα πιο μικρό μέρος της απομένει. Ο άνθρωπος «δύναται κάλλιστα διαζήν», αν δεν φοβάται τον θάνατο. Να περιμένεις τον θάνατο με γαλήνια σκέψη, αφού είναι διάλυση των στοιχείων από τα οποία κάθε οργανισμός αποτελείται. Για τα στοιχεία αυτά δεν υπάρχει τίποτα φοβερό στη διαρκή μεταβολή από το ένα στο άλλο. Γιατί λοιπόν να βλέπεις με φόβο τη μεταβολή και τη διάλυση των πάντων; Είναι σύμφωνα με τη φύση και κανένα πράγμα σύμφωνο με τη φύση δεν είναι κακό. Ο θάνατος, όπως και η γέννηση είναι ένα μυστήριο της φύσης, το ένα είναι σύνθεση και το άλλο αποσύνθεση. Ο θάνατος δεν είναι αντίθετος με τη λογική της δημιουργίας. Υπάρχεις μέσα στον κόσμο σαν μέρος του. Θα αφανιστείς μέσα σε αυτόν που σε γέννησε, μάλλον θα επιστρέψεις με την μεταβολή αυτή στη γενεσιουργό αιτία των πάντων. 
• Ο καθένας ζει μόνο το παρόν, τα άλλα ή έχουν περάσει ή δεν τα γνωρίζει ακόμη. Μικρός λοιπόν είναι ο χρόνος αλλά και η γονίτσα της γης που ζει ο καθένας μας.
• Μην οργίζεσαι κατά των συνανθρώπων σου όταν σφάλλουν, διότι είναι συγγενείς όχι εξ αίματος αλλά εκ πνεύματος. Θα πρέπει να ερευνάς τα κίνητρα των πράξεών τους γιατί συνήθως από άγνοια δεν βρίσκουν τον ορθό τρόπο συμπεριφοράς. Έχουμε γεννηθεί για να συνεργαζόμαστε, όπως τα πόδια, τα χέρια, τα βλέφαρα, η επάνω και κάτω οδοντοστοιχία.

* Η Χαρά Ζήκα είναι Χημικός, Δρ. Φαρμακευτικής, συγγραφέας του βιβλίου «Έρωτας, Χημεία & Σεξ»-Εκδόσεις Ιανός και δημοσιογράφος. Ζει τη Μυτιλήνη και αρθρογραφεί κάθε Τετάρτη στο Lesvosnews.net στη στήλη "Η αλχημεία του έρωτα"