Όταν η ξερολιθιά στη Λέσβο μπορεί να είναι η λύση για το αύριο - Με επιτυχία το βιωματικό εργαστήριο στην πλαγιά της καλδέρας του ηφαιστείου της Ανεμώτιας

Ακόμα δύο ημέρες σύνδεσης, δημιουργίας, ενημέρωσης και επικοινωνίας ολοκληρώθηκαν στην πλαγιά της καλδέρας του ηφαιστείου της Ανεμώτιας στη Δυτική Λέσβο με το Βιωματικό Εργαστήριο «Πλέκοντας ξερολιθιές – Κεντώντας λιθόστρωτα», που πραγματοποιήθηκε στις 25 & 26 Μαΐου 2024 από την Κοιν.Σ.Επ. «Ηφαίστειο Ανεμώτιας».

Τα πρωινά στο πεδίο περιελάμβαναν κουβάλημα, πελέκημα, χτίσιμο και «τσίτωμα» της πέτρας, καθώς έμπειρος τεχνίτης της ξερολιθιάς καθοδηγούσε τους συμμετέχοντες στην κατασκευή ξερολιθικού τοιχίου για τη δημιουργία αναβαθμίδας που θα φιλοξενήσει τον νέο συκεώνα γηγενών ποικιλιών και στην κατασκευή ενός εντυπωσιακού λιθόστρωτου μονοπατιού που οδηγεί στην καρδιά του πρότυπου βιολογικού αμπελώνα. Παράλληλα στο πεδίο εξηγήθηκε η έννοια και η σημασία των ισοϋψών γραμμών στο έδαφος, για τη συγκράτηση του νερού και παρουσιάστηκε μια πρακτική μέθοδο χάραξης αυτών. 

Το δικό τους κτήμα με τα κατεστραμμένα «σέτια» που θα ήθελαν να επιδιορθώσουν, η αυλή που θα ήθελαν να λιθοστρώσουν, τα βροχόνερα που χρειάζονται να αξιοποιήσουν, τα παρτέρια που επιθυμούν να σχεδιάσουν, ήταν μόνο κάποια από τα κίνητρα που διατήρησαν τον ενθουσιασμό όλων των συμμετεχόντων μέχρι τέλους.    

Τα μεσημεριανά θεωρητικά μαθήματα στεγάστηκαν στις εγκαταστάσεις της Κοιν.Σ.Επ.. Οι συμμετέχοντες αρχικά ενημερώθηκαν για το πλαίσιο του νέου εγχειρήματος, που στοχεύει στην ανάπτυξη μεθόδων κυκλικής οικονομίας για την προσαρμογή πολυετών καλλιεργειών στην κλιματική αλλαγή, αναπτύχθηκαν οι αιτίες που την προκαλούν και φυσικά τονίστηκαν οι επιπτώσεις της. 

Μέσα από μια συναισθηματικά έντονη συζήτηση, εκφράστηκαν απόψεις για τα προβλήματα του υπάρχοντος μοντέλου οικονομικής ανάπτυξης, τις ατελέσφορες λύσεις που προκρίνει το υφιστάμενο κοινωνικοοικονομικό σύστημα, την υπερκατανάλωση, τις ευθύνες του καθενός και της καθεμιάς ξεχωριστά, τις δυνατότητες αντίδρασης ώστε να αναχαιτιστεί η πορεία της απότομης αλλαγής του κλίματος. Θίχτηκαν πολλά ζητήματα που αφορούν στην αναπτυξιακή προοπτική ειδικά της Λέσβου, την ανάγκη προστασίας του νησιού από δραστηριότητες σε βιομηχανική κλίμακα, την πρόταση «τοπικοποίησης» της παραγωγής και κατανάλωσης.   

Κοινή πεποίθηση ότι η αναβίωση, διατήρηση και αξιοποίηση παραδοσιακών τεχνικών πρακτικών όπως οι ξερολιθικές κατασκευές, αποτελεί συχνά τη βέλτιστη λύση. Η εμπλοκή και των τριών παραγωγικών κλάδων (καλλιέργεια, τυποποίηση, τουρισμός), η πολυκαλλιέργεια, η αξιοποίηση της επιστημονικής γνώσης, η κυκλική οικονομία, η αειφόρος διαχείριση, η δικτύωση, οι συνέργειες και η εξωστρέφεια αποτελούν τον δρόμο που μικρές τοπικές οικονομίες μπορούν να ακολουθήσουν για την αύξηση του τοπικού εισοδήματος, τη δημιουργία νέων βιώσιμων θέσεων εργασίας και τη συγκράτηση του τοπικού πληθυσμού.

Οι μέρες του Βιωματικού Εργαστηρίου έκλειναν με καλό κρασί και ψητά εδέσματα. Το κόκκινο κουβάρι των βιωμάτων ξετυλίγονταν, διαμορφώνοντας νέες σχέσεις, νέες δημιουργικές συνδέσεις και φιλίες. Τελικά, οι ζωές των συμμετεχόντων "μπλέχτηκαν", όπως τις ηφαιστειακές πέτρες που συνταίριαξαν με Πάθος στο πεδίο...σε ένα "Συμποσιακό" τραπέζι Φιλίας και Επικοινωνίας...μέσα σε αλκοολικά οινικά αρώματα και μουσικές που συντονίστηκαν με παλιές "χαμένες" μελωδίες της γειτονιάς... Η θετική ενέργεια αυτής της δράσης προσφέρεται δωρεάν σε όσους νιώθουν τη "ζεστασιά" της πέτρας μέσα τους..!!! Η φλόγα του κεριού μένει ζωηρή...το ταξίδι συνεχίζεται...καλή αντάμωση στα επόμενα βιωματικά εργαστήρια!! 

Οι εκπαιδεύσεις πεδίου πραγματοποιήθηκαν από τον Marjio Hysa τεχνίτη της πέτρας και τη Φωτεινή Γεωργούση σχεδιάστρια αγροκτημάτων. Οι θεωρητικές εισηγήσεις πραγματοποιήθηκαν από τον Άρη Γεράκη, Γεωπόνο – Δρ. Ανάπτυξης Πόρων, Μεταδιδακτορικό Ερευνητή Ιονίου Πανεπιστημίου, την Ειρήνη Κατσαλήρου, Γεωπόνο – Δρ. Εδαφολογίας, Μέλος ΔΕΠ Ιονίου Πανεπιστημίου, τη Φωτεινή Γεωργούση, βιολόγο, βιοκαλλιεργήτρια, σχεδιάστρια αγροκτημάτων, εκπαιδεύτρια μη τυπικής μάθησης, τη Μαίρη Γιαννέλλη, Δρ. Γεωπόνο, τον Ραφαήλ Παλαιοπάνη, Γεωγράφο MSc και τον Χρήστο Χατζηλία, φιλόλογο και συγγραφέα. Οι βιωματικές δράσεις πραγματοποιήθηκαν από τους εκπαιδευτικούς Βέρα Κωφοπούλου και Χρήστο Χατζηλία. 

Το εργαστήριο πραγματοποιήθηκε στα πλαίσια του έργου “Καινοτόμες πρακτικές για την προσαρμογή των αγροοικοσυστημάτων στις απαιτήσεις της κυκλικής οικονομίας και την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής”, το οποίο χρηματοδοτείται από το “Πράσινο Ταμείο” του Υπουργείου Περιβάλλοντος & Ενέργειας (Αρ. Απόφασης 268.5.1/2023), του προγράμματος “Φυσικό περιβάλλον & καινοτόμες δράσεις 2022”, του μέτρου “Καινοτόμες δράσεις με τους πολίτες”.

Υπεύθυνος υλοποίησης του έργου είναι η Κοιν.Σ.Επ. «Ηφαίστειο Ανεμώτιας», σε σύμπραξη με το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Απολιθωμένου Δάσους Λέσβου και με την υποστήριξη του Εργαστηρίου Εδαφολογίας του Τμήματος Επιστήμης & Τεχνολογίας Τροφίμων του Ιονίου Πανεπιστημίου, του Εργαστηρίου Διαχείρισης της Πολιτισμικής Κληρονομιάς του Πανεπιστημίου Αιγαίου, του Ερευνητικού Εργαστηρίου για τη Γεωγραφία της Εργασίας του Πανεπιστημίου Αιγαίου, της Περιφέρειας Βορείου Αιγαίου (Γενική Δ/νση Αγροτικής Οικονομίας & Κτηνιατρικής) (Δ/νση Αγροτικής Οικονομίας Λέσβου), του Συλλόγου Αμπελουργών Ανεμώτιας Λέσβου «ο Κάμπος», του Περιβαλλοντικού Πολιτιστικού Συλλόγου Σκαλοχωρίου Λέσβου «Δρυς» και του Περιβαλλοντικού Συλλόγου «Λέσβος χωρίς πλαστικά».