Νέες απολιθωματοφόρες θέσεις.... το γεγονός που σημάδεψε την χρονιά
Mε επιτυχία πραγματοποιήθηκε την Τετάρτη 27 Ιανουαρίου 2021 η διαδικτυακή εκδήλωση «ΣΧΕΔΙΑΖΟΝΤΑΣ ΤΗΝ ΕΠΟΜΕΝΗ ΜΕΡΑ…» για την παρουσίαση του απολογισμού δράσεων για το έτος 2020 του Μουσείου Φυσικής Ιστορίας Απολιθωμένου Δάσους Λέσβου.
Την εκδήλωση τίμησαν με την παρουσία τους η Δρ. Κουζηνία Κατραμάδου, Διευθύντρια του Γραφείου Γενικής Γραμματείας Αιγαίου & Νησιωτικής Πολιτικής, η Αντιδήμαρχος Δυτικής Λέσβου κα. Ζ. Ιωακείμ, Καθηγητές του Πανεπιστημίου Αιγαίου, εκπρόσωποι συλλόγων της Λέσβου, πολλοί εκπαιδευτικοί σχολείων Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης από όλη τη Λέσβο, κάτοικοι της Λέσβου, φίλοι του Απολιθωμένου Δάσους.
Στην έναρξη της εκδήλωσης ο Πρόεδρος του Διοικητικού Συμβουλίου του Μουσείου Καθηγητής Ν. Σουλακέλλης ευχήθηκε σε όλους καλή και δημιουργική χρονιά και αναφέρθηκε στην επιτυχημένη χρονιά που πέρασε για το Μουσείο υπερνικώντας τις δυσκολίες της πανδημίας, την οποία σηματοδότησαν οι δράσεις εξωστρέφειας που προγραμματίστηκαν και υλοποιήθηκαν με ιδιαίτερα θετικά αποτελέσματα για την προστασία και ανάδειξη του Απολιθωμένου Δάσους αλλά και τη διεθνή προβολή του.
Ο Διευθυντής του Μουσείου Καθηγητής Ν. Ζούρος, παρουσίασε στη συνέχεια τον απολογισμό των δραστηριοτήτων του Μουσείου για το έτος 2020 καθώς και τον προγραμματισμό των δράσεων του για τo 2021 και αναφέρθηκε στους στόχους για τη νέα χρονιά.
Απολογισμός δράσεων 2020
Το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Απολιθωμένου Δάσους Λέσβου υλοποίησε σειρά δράσεων μέσα στις ιδιαίτερα δυσμενείς συνθήκες που δημιούργησε η πανδημία με στόχο να διατηρήσει ζωντανή την επαφή με το κοινό αντιμετωπίζοντας παράλληλα με επιτυχία τις προκλήσεις που προκάλεσε η πανδημία στη λειτουργία του Μουσείου.
Παράλληλα, το Μουσείο καθόλη τη διάρκεια του έτους ανέπτυξε δραστηριότητα στους τομείς της έρευνας, τις ανασκαφές, συντηρήσεις, ανάδειξη και προστασία των απολιθωμάτων, την υλοποίηση ευρωπαϊκών προγραμμάτων, την ανάπτυξη συνεργασιών και δράσεων προβολής, αλλά και την προβολή και ανάδειξη του Γεωπάρκου Λέσβου.
Τη χρονιά που πέρασε το Μουσείο υλοποίησε σημαντικά έργα ανάδειξης και προστασίας των απολιθωμάτων και ειδικότερα :
- Τη συντήρηση και ανάδειξη των απολιθωματοφόρων θέσεων στο Πάρκο Απολιθωμένου Δάσους– Περιοχή Κύρια Απολιθωμένη,
- Την ανασκαφή, συντήρηση και προστασία των απολιθωματοφόρων θέσεων κατά μήκος του νέου οδικού άξονα Καλλονής - Σιγρίου
- Την ανασκαφή, συντήρηση και προστασία των απολιθωματοφόρων θέσεων στην περιοχή Ακρόχειρας στα πλαίσια του έργου «Αιολικός Σταθμός Παραγωγής Ηλεκτρικής Ενέργειας (ΑΣΠΗΕ) ισχύος 2,025 MW»,
Το Μουσείο εκτέλεσε παράλληλα μια σειρά έργων για την αναβάθμιση των εγκαταστάσεων του και την επανέκθεση των συλλογών του καθώς και έργα προβολής της φυσικής και πολιτιστικής κληρονομιάς της Λέσβου
- Του έργο ενεργειακής αναβάθμισης του Μουσείου
- Την εκθεσιακή παρουσίαση των ευρημάτων της περιοχής Κύρια Απολιθωμένη
- Τις ψηφιακές εφαρμογές ανάδειξης των γεωτόπων της Λήμνου.
- Του έργου «RURITAGE – Αναγέννηση της υπαίθρου μέσα από στρατηγικές ανάδειξης της φυσικής και πολιτιστικής κληρονομιάς.
Αντιμετωπίζοντας την πανδημία
Κατά τη διάρκεια του 2020 το Μουσείο, ανέπτυξε ποικίλες ψηφιακές δράσεις, εκπαιδευτικά προγράμματα και δράσεις προβολής και επικοινωνίας προκειμένου να διατηρήσει την επαφή με το κοινό.
Ιδιαίτερη σημαντική ήταν η επαφή που ανέπτυξε ψηφιακά το Μουσείο με το κοινό του μέσα από ένα πλούσιο πρόγραμμα ψηφιακών δράσεων και εκδηλώσεις. Περισσότεροι από 5.000.000 ήταν οι επισκέψεις στις ιστοσελίδες του Μουσείου καθόλη τη διάρκεια της χρονιάς ενώ οι επισκέψεις στα κοινωνικά δίκτυα ξεπέρασαν και τους 10.000 επισκέπτες ημερησίως.
Ιδιαίτερα σημαντική ήταν η επαφή που ανέπτυξε το Μουσείο με την εκπαιδευτική κοινότητα. Με την έναρξη των περιορισμών της πανδημίας Covid-19, το Μουσείο σχεδίασε ποικίλα ψηφιακά εκπαιδευτικά προγράμματα για παιδιά όλων των ηλικιών, με στόχο την επαφή τους με το Απολιθωμένο Δάσος και την πλούσια γεωλογική και φυσική κληρονομιά του Γεωπάρκου Λέσβου. Μέσα από πρωτότυπο εκπαιδευτικό υλικό και παιχνίδια τα παιδιά είχαν την ευκαιρία όχι μόνο να ανακαλύψουν τον εντυπωσιακό φυσικό πλούτο της Λέσβου αλλά και το μοναδικό φυσικό μνημείο του Απολιθωμένου Δάσους της Λέσβου, αλλά και να μάθουν για τα ηφαίστεια, τους σεισμούς, τις κλιματικές αλλαγές του παρελθόντος και τα οικοσυστήματα. Τα ψηφιακά εκπαιδευτικά προγράμματα έχουν αναρτηθεί στην ανανεωμένη ιστοσελίδα του Μουσείου (www.lesvosmuseum.gr).
Μεγάλη ήταν και προβολή του Απολιθωμένου Δάσους και της Λέσβου μέσα από την έκθεση «Δεινοθήρια και Σεκόιες από το Απολιθωμένο Δάσος Λέσβου, δείκτες κλιματικών αλλαγών στο Αιγαίο» που οργάνωσε το Μουσείο στο Ίδρυμα Ευγενίδου στην Αθήνα στην αρχή της χρονιάς.
Εξαιρετικά σημαντικές για τη χρονιά που πέρασε ήταν και οι δράσεις συνεργασίας με Πανεπιστήμια, ερευνητικά Ινστιτούτα και τα μέλη του Παγκόσμιου Δικτύου Γεωπάρκων της UNESCO, ενισχύοντας έτσι τις δράσεις προβολής του στο εξωτερικό.
Λειτουργία Κέντρου Περιβαλλοντικής Ενημέρωσης Καλλονής
Το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Απολιθωμένου Δάσους Λέσβου από τον Οκτώβριο του 2020 ανέλαβε τη λειτουργία του Κέντρου Περιβαλλοντικής Ενημέρωσης Καλλονής (ΚΠΕΝ). Η παραχώρηση του κτιρίου στο Μουσείο πραγματοποιήθηκε με απόφαση του Περιφερειακού Συμβουλίου με προγραμματική σύμβαση πενταετούς διάρκειας
Το Κέντρο Περιβαλλοντικής Ενημέρωσης Καλλονής λειτούργησε από τον Οκτώβριο 2020 και πραγματοποίησε ένα πλούσιο πρόγραμμα δράσεων στο ύπαιθρο αλλά και ψηφιακών δράσεων με στόχο την ενημέρωση του κοινού για την αξία των υγροτόπων
Νέες απολιθωματοφόρες θέσεις
Το γεγονός που σημάδεψε την χρονιά ήταν η αποκάλυψη και ανασκαφή σημαντικών απολιθωματοφόρων θέσεων κατά μήκος του οδικού άξονα Καλλονής – Σιγρίου. Στις νέες θέσεις που βρίσκονται στην περιοχή του Ακρόχειρα, κοντά στο Σίγρι, αποκαλύφθηκαν σε πολύ καλή κατάσταση διατήρησης, εντυπωσιακοί κορμοί δένδρων .
Ειδικότερα εντοπίσθηκε μεγάλο απολιθωμένο δένδρο που διατηρήθηκε ακέραιο με τα κλαδιά και τις ρίζες του. Πρόκειται για σπανιότατο εύρημα καθώς είναι η πρώτη φορά που εντοπίζεται απολιθωμένο δένδρο με τα κλαδιά του, από το 1995 οπότε ξεκίνησαν οι ανασκαφές στην περιοχή της Δυτικής Λέσβου από το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Απολιθωμένου Δάσους Λέσβου.
Σε απόσταση δύο χιλιομέτρων, σε μια ακόμη εντυπωσιακή απολιθωματοφόρα θέση αποκαλύφθηκαν σε πολύ καλή κατάσταση διατήρησης, εντυπωσιακοί κορμοί δένδρων που βρίσκονται τοποθετημένοι σε διαδοχικά επίπεδα, ο ένας πάνω στον άλλον. Η ανασκαφή συνεχίζεται και αναμένεται τις προσεχείς μέρες να αποκαλυφθούν πλήρως και νέοι απολιθωμένοι κορμοί και τα άλλα απολιθώματα προκειμένου να συντηρηθούν και να μελετηθούν.
Ειδικότερα αποκαλύφθηκαν σε έκταση λίγων τετραγωνικών μέτρων 90 κορμοί μεγάλων και μικρών κωνοφόρων και καρποφόρων δένδρων, διαφορετικής ηλικίας. Από τη μελέτη των σχηματισμών της περιοχής φαίνεται ότι η θέση αντιπροσωπεύει μια παλαιοκοιλάδα.
Τα νέα ευρήματα αποτελούν μάρτυρες της βιαιότητας των ηφαιστειακών εκρήξεων που σκέπασαν με ηφαιστειακά υλικά την Λέσβο πριν από 18 εκατομμύρια χρόνια. Οι κορμοί των δένδρων αφανίσθηκαν από την βιαιότητα των αερίων των ηφαιστειακών εκρήξεων. Μεγάλες ποσότητες ηφαιστειακής στάχτης κάλυψαν αρχικά την βλάστηση.
Στη συνέχεια έντονες βροχοπτώσεις προκάλεσαν εκτεταμένες πλημμύρες που σάρωσαν την περιοχή παρασύροντας μαζί με την ηφαιστειακή στάχτη και τμήματα κορμών δένδρων. Οι γιγάντιες λασποροές έφραξαν τις κοιλάδες συσσωρεύοντας τους κορμούς των δένδρων σε επάλληλα επίπεδα.
