Tώρα οι γονείς έχουν τον έλεγχο! Parco.gov
Η Εθνική Στρατηγική Προστασίας των Ανηλίκων από τον Εθισμό στο Διαδίκτυο έχει ως κύριο στόχο να βοηθήσει τους γονείς και τους ανήλικους στην υπεύθυνη, λελογισμένη χρήση, προστατεύοντας τους νέους από βλαβερό περιεχόμενο και κακές ή εθιστικές πρακτικές, οι οποίες επηρεάζουν αρνητικά την κοινωνική ωρίμανση, την απόκτηση γνώσεων και την ψυχική υγεία τους.
Κυβερνητικές πηγές αναφέρουν ότι δεν αποσκοπεί στην απαγόρευση της πρόσβασης παιδιών και εφήβων στο διαδίκτυο, ούτε στη στέρηση των πληροφοριών, θετικών ερεθισμάτων και ευκαιριών που αυτό προσφέρει.
Σημειώνουν ότι η Εθνική Στρατηγική θα ξετυλιχτεί σε τρεις αλληλένδετους άξονες: την ενημέρωση γονέων και παιδιών, την ανάπτυξη ψηφιακών εργαλείων που θα είναι διαθέσιμα στους γονείς για την καλύτερη διαχείριση της πρόσβασης σε εφαρμογές και τέλος την υιοθέτηση ρυθμιστικών μέτρων σε εθνικό επίπεδο, με παράλληλη ανάληψη πρωτοβουλιών για την αντιμετώπιση κενών που υπάρχουν στην υφιστάμενη ευρωπαϊκή νομοθεσία.
Αυτό το πλέγμα ενεργειών -προσθέτουν- θα λειτουργήσει συνδυαστικά με άλλες, συμπληρωματικές πρωτοβουλίες, όπως η απαγόρευση της χρήσης κινητού τηλεφώνου από μαθητές στα σχολεία και η εφαρμογή SAFE.YOUth.
Σε κάθε περίπτωση, επισημαίνουν, η Εθνική Στρατηγική εδράζεται στην αρχή ότι η υπεύθυνη χρήση δεν συνιστά μη χρήση ούτε ισοδυναμεί με απαγόρευση. Αποδίδεται ιδιαίτερη σημασία στον ρόλο τόσο των γονέων και κηδεμόνων όσο και των παιδιών, καθώς η αντιμετώπιση του εθισμού των ανηλίκων στο διαδίκτυο δεν αντιμετωπίζεται μόνο με τεχνικές ή ρυθμιστικές παρεμβάσεις, αλλά προϋποθέτει τη συνεργασία γονέων και παιδιών ώστε να υπάρξει απτό αποτέλεσμα.
Οι τρεις άξονες
Στον πρώτο άξονα περιλαμβάνεται η ιστοσελίδα parco.gov.gr, η οποία είναι ενεργή από σήμερα και θα παρέχει εύληπτες οδηγίες στους γονείς ώστε να αξιοποιούν εργαλεία γονικού ελέγχου που είναι προεγκατεστημένα στις περισσότερες συσκευές. Προβλέπεται επίσης ενημερωτική εκστρατεία κατά το πρώτο εξάμηνο του 2025 για τους κινδύνους που ενέχει η υπερβολική χρήση του διαδικτύου, για δικαιώματα των χρηστών και για τα εργαλεία που έχουν στη διάθεσή τους οι γονείς. Τέλος, για την καλύτερη ευαισθητοποίηση των παιδιών, θα καθιερωθεί «Μέρα Ψηφιακής Πλοήγησης» στα σχολεία, με ποικίλες δραστηριότητες και διαφορετικά σημεία έμφασης κάθε φορά.
Ο δεύτερος άξονας αφορά εργαλεία που προσφέρονται στους γονείς, με κυριότερο την εφαρμογή Kids Wallet, η οποία θα είναι διαθέσιμη για εγκατάσταση τον Απρίλιο του 2025. Αυτό το «ψηφιακό πορτοφόλι» των παιδιών θα συνδέεται με το Gov.gr Wallet του γονέα και θα είναι μία πολυδιάστατη δικλίδα ασφαλείας, όπου θα διατίθενται με απλό τρόπο, χωρίς σύνθετες διαδικασίες διάφοροι γονικοί έλεγχοι:
- Η εφαρμογή θα επιτρέπει την αυτόματη πιστοποίηση της ηλικίας ενός παιδιού από online υπηρεσίες, όπως τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, αντλώντας με ασφάλεια πληροφορίες από αποθηκευμένα έγγραφα ταυτοποίησης
- Θα δίνει στους γονείς τη δυνατότητα να εγκρίνουν τη χρήση εφαρμογών, αλλά και να συγκατατίθενται στη χρήση τους μόνο για συγκεκριμένο χρονικό διάστημα. Παραδείγματος χάρη, θα μπορούν να εμποδίσουν τη σύνδεση κατά τις ώρες του ύπνου, του φαγητού ή του σχολείου.
Τα παιδιά δεν θα μπορούν να απεγκαταστήσουν την εφαρμογή από τη συσκευή τους χωρίς τη συγκατάθεση του γονέα ή κηδεμόνα. Επιπλέον, το Kids Wallet θα λειτουργεί ως ψηφιακός «χαρτοφύλακας», όπου πέραν των στοιχείων ταυτότητας για την επιβεβαίωση της ηλικίας θα μπορούν να αποθηκευτούν κάρτες υγείας, πληροφορίες για συμμετοχή σε δραστηριότητες και άλλα έγγραφα.
Ο τρίτος άξονας αφορά στις ρυθμιστικές κινήσεις της κυβέρνησης. Περιέχει δύο βασικές πρωτοβουλίες σε εθνικό επίπεδο, οι οποίες αναμένεται να υλοποιηθούν το τρίτο τρίμηνο του 2025:
- Την καθιέρωση Ηλικίας Ψηφιακής Ενηλικίωσης στα 15 έτη. Αυτό σημαίνει ότι θα δοθεί η δυνατότητα σε γονείς ή κηδεμόνες, με τη χρήση των ψηφιακών εργαλείων που θα ενεργοποιήσει η κυβέρνηση, να ρυθμίζουν τη χρήση των υπηρεσιών του διαδικτύου και ιδίως των κοινωνικών δικτύων για τα παιδιά κάτω από αυτή την ηλικία. Ο έλεγχος της ηλικίας θα γίνεται από τους παρόχους και το αδιάβλητο θα διασφαλίζεται μέσω του Kids Wallet. Έτσι, δεν θα αρκεί μία «δήλωση» ηλικίας που θα μπορούσε να είναι ψευδής.
- Την υποχρέωση όλων των κατασκευαστών συσκευών που διατίθενται στην Ελλάδα και συνδέονται στο διαδίκτυο να προεγκαθιστούν ή να παρέχουν πρόσβαση σε λογισμικό γονικού ελέγχου, το οποίο θα επιτρέπει τη ρύθμιση χρόνου χρήσης και πρόσβασης σε εφαρμογές.
Παράλληλα οι ίδιες πηγές αναφέρουν ότι θα γίνει σειρά ενεργειών σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Η Ελλάδα θα παρουσιάσει έως τον Μάρτιο έναν Χάρτη Ψηφιακών Δικαιωμάτων των Παιδιών, όπου μεταξύ άλλων θα αναγνωρίζονται και θα κωδικοποιούνται νέα δικαιώματα για ανήλικους και ενήλικους χρήστες του διαδικτύου. Τα νέα δικαιώματα θα αποβλέπουν πρωτίστως στην αντιμετώπιση πρακτικών που δίνουν σε παρόχους εφαρμογών τη δυνατότητα να αναπτύσσουν εξατομικευμένα προφίλ χρηστών, τα οποία καλλιεργούν εθισμό και καθιστούν δύσκολη την απομάκρυνση από την οθόνη. Στη δέσμη των ελληνικών προτάσεων στην ΕΕ θα περιλαμβάνεται η πανευρωπαϊκή καθιέρωση της Ηλικίας Ψηφιακής Ενηλικίωσης στα 15. Οι ελληνικές θέσεις θα υποστηριχθούν και στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Με τις προτάσεις της η χώρα μας θα επιδιώξει επίσης την αντιμετώπιση διαπιστωμένων κενών στην ευρωπαϊκή νομοθεσία, η οποία έχει μεν πρόνοιες για ανήλικους χρήστες στην Πράξη για τις Ψηφιακές Υπηρεσίες (Digital Services Act), δίχως όμως αυτές να καλύπτουν το σκέλος της προστασίας από εθιστικές πρακτικές και της διασφάλισης ενός υγιούς, φιλικού ψηφιακού περιβάλλοντος. Στο πλαίσιο αυτό, η Ελλάδα θα ετοιμάσει προτάσεις για την προγραμματισμένη αναθεώρηση του Digital Services Act και τη διαμόρφωση της νέας Πράξης Ψηφιακής Δικαιοσύνης (Digital Fairness Act) με τη συγκρότηση εθνικής ομάδας εργασίας. Όλες αυτές οι ενέργειες αποβλέπουν ταυτόχρονα στην έναρξη ουσιαστικού διαλόγου με τους παρόχους των πλατφορμών/ εφαρμογών κοινωνικής δικτύωσης, προκειμένου και οι ίδιοι να λάβουν μέτρα ασφαλείας για τους ανήλικους και να βελτιώσουν το ψηφιακό περιβάλλον, ώστε να αποτρέπεται ο εθισμός και να φιλτράρεται καλύτερα το ακατάλληλο περιεχόμενο. Έτσι, η χώρα μας πρωτοστατεί στη διαμόρφωση ενός πλαισίου κανόνων που θα καλύπτει ολόκληρη την Ευρωπαϊκή Ένωση, ώστε αφενός να υιοθετηθούν κοινοί κανόνες και αφετέρου να καλυφθούν κενά που παρατηρούνται σήμερα.
Πρεμιέρα σήμερα
Έξυπνες λύσεις για την ψηφιακή ασφάλεια των παιδιών προσφέρει η ιστοσελίδα parco.gov.gr, η οποία έκανε σήμερα πρεμιέρα κατά την «Παρουσίαση της Εθνικής Στρατηγικής για την προστασία των Ανηλίκων για τον Εθισμό στο Διαδίκτυο».
Μέσα από την εν λόγω ιστοσελίδα οι γονείς μπορούν να θέσουν χρονικά όρια χρήσης, περιορίζοντας τον χρόνο που αφιερώνουν τα παιδιά σε συγκεκριμένες εφαρμογές ή συνολικά στη συσκευή. Μπορούν να αποκλείσουν ακατάλληλο περιεχόμενο, φιλτράροντας ιστοσελίδες και εφαρμογές.
Μπορούν να δουν πόσο χρόνο περνούν τα παιδιά στις διάφορες εφαρμογές και τι χρησιμοποιούν περισσότερο, ενώ έχουν τη δυνατότητα να αποκλείσουν συγκεκριμένες εφαρμογές ή κατηγορίες εφαρμογών για μεγαλύτερη ασφάλεια.
Οι γονείς μπορούν να καθορίσουν ηλικιακούς περιορισμούς, να επιλέξουν ποια παιχνίδια, ταινίες και σειρές είναι κατάλληλα για την ηλικία των παιδιών τους. Επίσης, έχουν τη δυνατότητα να εντοπίσουν τη θέση της συσκευής, παρακολουθώντας την τοποθεσία του παιδιού για πρόσθετη ασφάλεια.
Τέλος, οι γονείς μπορούν να ρυθμίσουν ώρες που η συσκευή δεν θα λειτουργεί, όπως κατά τη διάρκεια του σχολείου ή του ύπνου, ενώ μπορούν να ορίσουν ποιες επαφές είναι εγκεκριμένες για κλήσεις και μηνύματα.
Χρήσιμες ερωτήσεις και απαντήσεις
Τι είναι ο γονικός έλεγχος;
Ο γονικός έλεγχος είναι ένα σύνολο εργαλείων και ρυθμίσεων που επιτρέπουν στους γονείς να διαχειρίζονται και να ελέγχουν τη χρήση του διαδικτύου και των εφαρμογών από τα παιδιά τους. Με αυτά τα εργαλεία, μπορείτε να περιορίσετε την πρόσβαση σε ακατάλληλο περιεχόμενο, να θέσετε χρονικά όρια για τη χρήση συγκεκριμένων εφαρμογών ή του διαδικτύου συνολικά, και να παρακολουθείτε τη δραστηριότητα του παιδιού.
Ο κύριος στόχος είναι να προστατεύσετε τα παιδιά από κινδύνους που συνδέονται με την έκθεση στο διαδίκτυο, όπως η πρόσβαση σε βίαιο ή ακατάλληλο υλικό, η επαφή με άγνωστα άτομα και η υπερβολική χρήση της συσκευής που μπορεί να επηρεάσει την ψυχική και σωματική υγεία τους. Οι ρυθμίσεις γονικού ελέγχου διαφέρουν ανάλογα με τη συσκευή και την πλατφόρμα, αλλά γενικά προσφέρουν μεγάλο βαθμό ευελιξίας για να προσαρμόζετε τους περιορισμούς στις ανάγκες και την ηλικία του παιδιού σας.
Πώς μπορώ να ενεργοποιήσω τον γονικό έλεγχο στη συσκευή του παιδιού μου;
Μπορείτε να ενεργοποιήσετε τον γονικό έλεγχο μέσω των ρυθμίσεων της συσκευής σας. Ακολουθήστε τα βήματα από τις οδηγίες που μπορείτε να βρείτε εδώ για iOS και εδώ για Android συσκευές.
Μπορώ να περιορίσω τον χρόνο που περνά το παιδί μου σε εφαρμογές;
Ναι, τα εργαλεία γονικού ελέγχου σας επιτρέπουν να ορίσετε χρονικά όρια για τη χρήση συγκεκριμένων εφαρμογών ή συνολικά για τη χρήση της συσκευής. Μπορείτε να ρυθμίσετε, για παράδειγμα, πόση ώρα την ημέρα μπορεί το παιδί σας να χρησιμοποιεί συγκεκριμένες εφαρμογές, όπως παιχνίδια ή εφαρμογές κοινωνικής δικτύωσης. Κάποιες πλατφόρμες επιτρέπουν επίσης την οριστική διακοπή της χρήσης της συσκευής μετά από ένα συγκεκριμένο χρονικό διάστημα. Αυτή η δυνατότητα είναι χρήσιμη για να ελέγχετε την ισορροπία μεταξύ της διαδικτυακής δραστηριότητας και των άλλων καθημερινών δραστηριοτήτων, όπως το διάβασμα και ο ύπνος. Η ρύθμιση αυτή σας βοηθά επίσης να αποτρέψετε την υπερβολική χρήση της συσκευής, η οποία μπορεί να επηρεάσει την υγεία του παιδιού και την ποιότητα του ύπνου του.
Μπορώ να αποκλείσω συγκεκριμένες ιστοσελίδες ή περιεχόμενο;
Ναι, με τον γονικό έλεγχο μπορείτε να φιλτράρετε και να αποκλείσετε την πρόσβαση σε ιστοσελίδες ή περιεχόμενο που δεν είναι κατάλληλο για την ηλικία του παιδιού σας. Πολλά εργαλεία γονικού ελέγχου προσφέρουν λίστες αποκλεισμού (blacklists) και λίστες επιτρεπόμενων (whitelists), επιτρέποντάς σας να επιλέξετε ποιες ιστοσελίδες είναι ασφαλείς για το παιδί σας και ποιες όχι. Επιπλέον, μπορείτε να ρυθμίσετε φίλτρα που αυτόματα αποκλείουν ιστοσελίδες με ακατάλληλο περιεχόμενο, όπως βία, πορνογραφία ή επικίνδυνες πληροφορίες. Αυτή η λειτουργία εξασφαλίζει ότι το παιδί σας θα έχει πρόσβαση μόνο σε περιεχόμενο που εσείς θεωρείτε κατάλληλο και ασφαλές για την ηλικία του. Τα φίλτρα μπορούν να προσαρμοστούν ώστε να καλύπτουν τόσο τις αναζητήσεις στο διαδίκτυο όσο και την πρόσβαση σε εφαρμογές ή βίντεο.
Μπορώ να δω τι περιεχόμενο παρακολουθεί το παιδί μου;
Ναι, πολλά εργαλεία γονικού ελέγχου σάς επιτρέπουν να παρακολουθείτε τη δραστηριότητα του παιδιού σας, όπως ποιες εφαρμογές χρησιμοποιεί και για πόσο χρόνο. Μπορείτε επίσης να δείτε σε ποιες ιστοσελίδες έχει πρόσβαση ή ποιο περιεχόμενο παρακολουθεί, ειδικά εάν έχετε ενεργοποιήσει την παρακολούθηση περιεχομένου στο YouTube ή σε άλλες πλατφόρμες βίντεο. Σε κάποιες περιπτώσεις μπορείτε να λαμβάνετε εβδομαδιαίες ή μηνιαίες αναφορές σχετικά με τη χρήση της συσκευής, αποκτώντας μια ολοκληρωμένη εικόνα της διαδικτυακής δραστηριότητας του παιδιού σας. Αυτό σας βοηθά να διαπιστώσετε αν το παιδί σας ακολουθεί τους κανόνες που έχετε θέσει ή αν χρειάζεται να αναπροσαρμόσετε τους περιορισμούς για την ασφάλεια και ευημερία του.
Μπορεί το παιδί μου να παρακάμψει τον γονικό έλεγχο;
Εφόσον έχετε ρυθμίσει τον γονικό έλεγχο σωστά και έχετε ορίσει έναν ισχυρό κωδικό ή PIN, μόνο εσείς θα μπορείτε να τροποποιήσετε ή να απενεργοποιήσετε τις ρυθμίσεις. Ωστόσο, είναι σημαντικό να εξασφαλίσετε ότι το παιδί δεν έχει πρόσβαση στον κωδικό ή το PIN, καθώς σε διαφορετική περίπτωση θα μπορούσε να παρακάμψει τους περιορισμούς. Επιπλέον, σε κάποιες περιπτώσεις τα παιδιά μπορεί να προσπαθήσουν να βρουν τρόπους να παρακάμψουν τους περιορισμούς μέσω τρίτων εφαρμογών ή με τη βοήθεια συνομήλικων. Για τον λόγο αυτό, είναι σημαντικό να ενημερώνετε τακτικά τις ρυθμίσεις γονικού ελέγχου και να επιβλέπετε τη χρήση της συσκευής για τυχόν δυσλειτουργίες. Η διαρκής επικοινωνία με το παιδί σας για τη σημασία της υπεύθυνης χρήσης του διαδικτύου, μπορεί επίσης να αποτρέψει τέτοιες προσπάθειες.
Μπορώ να παρακολουθώ την τοποθεσία της συσκευής του παιδιού μου;
Ναι, πολλές εφαρμογές γονικού ελέγχου παρέχουν τη δυνατότητα παρακολούθησης της τοποθεσίας της συσκευής του παιδιού σας σε πραγματικό χρόνο. Αυτή η λειτουργία είναι ιδιαίτερα χρήσιμη για να γνωρίζετε πού βρίσκεται το παιδί σας, ειδικά αν περνάει χρόνο έξω από το σπίτι, χωρίς την επίβλεψή σας. Οι περισσότερες εφαρμογές γονικού ελέγχου, όπως το Google Family Link και το Find My iPhone, σάς επιτρέπουν να δείτε την τοποθεσία της συσκευής σε έναν χάρτη και να λαμβάνετε ειδοποιήσεις, όταν η συσκευή μπαίνει ή βγαίνει από συγκεκριμένες περιοχές. Με τον τρόπο αυτό έχετε πρόσθετη ασφάλεια και σιγουριά, καθώς γνωρίζετε πού βρίσκεται το παιδί σας ανά πάσα στιγμή.
Πώς μπορώ να ρυθμίσω διαφορετικούς περιορισμούς για κάθε παιδί;
Οι σύγχρονες συσκευές και οι λειτουργίες γονικού ελέγχου παρέχουν τη δυνατότητα δημιουργίας πολλαπλών προφίλ, καθένα από τα οποία μπορεί να ρυθμιστεί ξεχωριστά για κάθε παιδί. Αυτή η λειτουργία είναι εξαιρετικά χρήσιμη, καθώς μπορείτε να προσαρμόσετε τους περιορισμούς ανάλογα με την ηλικία, τις ανάγκες και το επίπεδο ωριμότητας κάθε παιδιού. Για παράδειγμα, μπορείτε να ορίσετε πιο αυστηρούς περιορισμούς για ένα μικρότερο παιδί, όπως φιλτράρισμα ακατάλληλου περιεχομένου ή αυστηρά χρονικά όρια στη χρήση εφαρμογών, ενώ για έναν έφηβο μπορείτε να επιλέξετε λιγότερο αυστηρούς κανόνες, επιτρέποντας περισσότερη ευελιξία. Η διαδικασία είναι απλή: μέσα από τις ρυθμίσεις γονικού ελέγχου, μπορείτε να δημιουργήσετε διαφορετικά προφίλ, να τα προσωποποιήσετε και να ορίσετε συγκεκριμένες επιλογές, όπως περιορισμοί σε εφαρμογές, ώρες χρήσης και φίλτρα περιεχομένου. Αυτό σας επιτρέπει να παρακολουθείτε και να ελέγχετε κάθε παιδί με βάση τις ιδιαίτερες ανάγκες του, διασφαλίζοντας παράλληλα την ασφάλειά του στο διαδίκτυο.
