Γυναίκες ταξιδιώτισσες της λεσβιακής τους ταυτότητας στην Ερεσό (φωτογραφίες)

Γράφει: Μαρία Λούκα, Φωτογραφία: Αλέξανδρος Κατσής / vice.com

 

Είναι πολύ οξύμωρο, όταν στην Αθήνα τα ομόφυλα ζευγάρια δεν μπορούν να κυκλοφορήσουν αγκαλιασμένα στο δρόμο και να εκφράσουν ανοιχτά και φωναχτά τη σεξουαλική τους ταυτότητα, να υπάρχει ένας απομακρυσμένος τόπος στην ελληνική επαρχία όπου οι λεσβίες έχουν τη δυνατότητα να φλερτάρουν, να κάνουν γυμνισμό, να φιλιούνται και γενικά να μη κρύβουν στη ντουλάπα την ερωτική επιθυμία τους.

Κι όμως η Ερεσός στη Λέσβο έχει εδώ και πολλές δεκαετίες αναδειχθεί ως χώρος υποδοχής και κατανόησης για τις γυναίκες ταξιδιώτισσες της λεσβιακής τους ταυτότητας. Από τα τέλη της δεκαετίας του '70 που κατέφθασαν οι πρώτες λεσβίες από το εξωτερικό για να επιτελέσουν ένα είδους προσκυνήματος στην πατρίδα της Σαπφούς, μέχρι και σήμερα υπάρχει σ’ αυτή τη γωνία του Αιγαίου μια λεσβιακή κοινότητα σ’ ένα εκκρεμές ριζοσπαστικοποίησης και προσαρμοστικότητας που υπερβαίνει τα αυστηρά ετεροκανονιστικά πλαίσια της υπόλοιπης χώρας. 

 

 

Ανανεώνουν το ραντεβού τους κάθε Σεπτέμβρη με ορόσημο το Διεθνές Φεστιβάλ Γυναικών. Το Φεστιβάλ φέτος συμπληρώνει τα 15 του χρόνια σε μια διαδρομή πειραματισμού, δημιουργίας και αναζήτησης στίγματος. Για δύο βδομάδες περίπου 800-1000 γυναίκες απ’ όλο τον κόσμο σμίγουν, ανταλλάσουν απόψεις, μοιράζονται εμπειρίες και κυρίως διασκεδάζουν μακριά από το ενοχλητικό και συχνά υποτιμητικό ανδρικό βλέμμα. Από τα  workshops και τις εκθέσεις φωτογραφίας μέχρι τα νυχτερινά ξεφαντώματα που διακόπτονται όταν σκάσουν οι πρώτες πρωινές ακτίνες στην παραλία, το φεστιβάλ είναι ένα πολύχρωμο και πολυεθνικό μωσαικό γυναικείας εκφραστικότητας. 

 

«Το Φεστιβάλ ξεκίνησε το 2000. Από τη στιγμή που έχουμε έναν τόσο μεγάλο αριθμό γυναικών που έρχονται εδώ για το καλοκαίρι, σκεφτήκαμε να κάνουμε ένα event  που να μπορούν να περνάνε καλά όλες μαζί. Επιλέξαμε το Σεπτέμβρη γιατί λήγει η τουριστική σεζόν και είναι ένας γλυκός μήνας. Έχει γίνει θεσμός πια. Το υποδέχεται θετικά η τοπική κοινωνία. Υπάρχουν ιδιοκτήτες μαγαζιών που σ’ αυτή την περίοδο βγάζουν το ενοίκιο όλης της σεζόν. Έρχονται γυναίκες από τη Γερμανία, την Ολλανδία, την Αγγλία, την Αμερική μέχρι και την Κροατία. Φέτος είχαμε ένα ζευγάρι γυναικών από τη Χαβάη που παντρεύτηκαν πρόσφατα καιν επέλεξαν την Ερεσό για το μήνα του μέλιτος. Έχει τέτοια δυναμική που μου τηλεφώνησαν κάποιοι επιχειρηματίες από την Πέτρα και μου είπαν ότι θέλουν να κάνουν ένα φεστιβάλ μόνο για άνδρες» μου εξηγεί η Ιωάννα Σάββα από τη διοργάνωση του Φεστιβάλ. Τη ρωτάω τι λείπει από το Φεστιβάλ: «Μια παρέλαση, κάτι σα μικρό Pride. Αν και το όραμα μου είναι να διοργανώνω γάμους γυναικών εδώ αλλά ο νόμος δε μας το επιτρέπει» μου απαντά. 

 

Φέτος από τα καλλιτεχνικά δρώμενα την παράσταση έκλεψε το γυναικείο συγκρότημα φεμινιστικού και πολιτικού ακτιβισμού από την Κροατία Le Zbor. Μάλιστα οι ίδιες κατεβαίνοντας από τη σκηνή έστειλαν ένα πολιτικό μήνυμα επηρεασμένο από τα κατά καιρούς πρωτοσέλιδα της ντροπής προτρέποντας τους Έλληνες πολίτες να μη πηγαίνουν να παίρνουν τρόφιμα από τα συσσίτια του μίσους της Χρυσής Αυγής. Βέβαια το highlight κάθε Φεστιβάλ είναι το fashion show. Είναι ένα φαντασμαγορικό θέαμα που δεν υπολείπεται σε τίποτα από τον επαγγελματισμό των Εβδομάδων Μόδας, αντιπαραβάλει, ωστόσο, μια ριζικά διαφορετική κουλτούρα ως προς το σχεδιασμό ρούχων και το γυναικείο σώμα. Εδώ δεν υπάρχουν επαγγελματικά μοντέλα με αυστηρές αναλογίες. Στην πασαρέλα ανεβαίνουν γυναίκες που συμμετέχουν στο φεστιβάλ και δε χωράνε στα καλούπια του life style. Λανσάρουν ένα εντελώς δικό τους προσωπικό ύφος που απεγκλωβίζεται από τον ψυχαναγκασμό της ομορφιάς και αντανακλά μια πραγματική αυτοπεποίθηση που δεν εξαρτάται από τα botox και τις νερόβραστες δίαιτες. Κυρίως είναι ένα  performance που αποδομεί τον καταμερισμό των εμφυλων ρόλων και κοροϊδεύει τη μάτσο αρρενωπότητα. Δύο γυναίκες, η Χριστίνα Καραμίνα και η Mia Loebl φτιάχνουν τα ρούχα του fashion show και μου μιλάνε για τη διασταύρωση της εναλλακτικής μόδας με τη γυναικεία επιθυμία: «Αγαπάμε τα ρούχα και τις γυναίκες. Εδώ υπάρχει η καλύτερη συνθήκη για να δημιουργήσουμε και να παρουσιάσουμε τη δική μας άποψη για τη μόδα. Είναι μια ομοφυλοφιλική κοινότητα κι εμείς δουλεύουμε απ’ αυτό το πρίσμα , χωρίς να αποκλείουμε κανέναν». 

 

 

Μια άλλη εκδήλωση που με εντυπωσίασε πολύ στην Ερεσό και που δεν ανήκει στο πρόγραμμα του φεστιβάλ ήταν το καθημερινό ραντεβού που δίνουν στις 10:30 κάθε πρωί καμιά πενηνταριά γυναίκες στο  Buddha για να κολυμπήσουν όλες μαζί μέχρι το βράχο. Γίνεται φέτος για 4η χρονιά και ξεκίνησε εντελώς αυθόρμητα στην αρχή με 2 γυναίκες που κάθε μέρα πολλαπλασιάζονταν. Συγκεντρώνουν λεφτά για την προστασία των αδέσποτων της περιοχής. Ουτως η αλλως η Ερεσός χρωστάει πολλά στις λεσβίες για την καλλιέργεια μιας πιο φιλοζωικής νοοτροπίας. Αυτές έμαθαν στους ντόπιους να μη πετάνε τις γάτες στα βράχια και μη ρίχνουν φόλες στους σκύλους. Ρώτησα τη Φαίη, μια από τις καθημερινές κολυμβήτριες του βράχου αν είναι κρύα η θάλασσα. «Όχι είναι υπέροχη» μου είπε. Όταν μου αποκάλυψε ότι είναι από την Ισλανδία , συνειδητοποίησα είναι έχουμε πολύ διαφορετικά κριτήρια για τη θερμοκρασία και γύρισα το μαγιό μου άθικτο στην Αθήνα. 

Τις μέρες που πέρασα στην Ερεσό παρατηρούσα ότι είχαν απομείνει πολύ λίγα από τα καλύβια των παλιών σεπερατιστριών στην παραλία των γυναικών και άκουγα τις λεσβίες που πρωτοήρθαν τη δεκαετία του '80 να αναπολούν με μια νοσταλγία τα χρόνια που πέταγαν πέτρες στους άνδρες και να τοποθετούνται με μια αποστασιοποίηση από τη σημερινή πιο καταναλωτική κατάσταση. Καταλάβαινα,  επίσης, ότι για ένα κομμάτι των ντόπιων το φεστιβάλ σημαίνει απλώς την επιμήκυνση της τουριστικής περιόδου και οι λεσβίες είναι μια πηγή εισοδήματος και όχι μια κοινωνική ομάδα που πραγματικά αλληλεπιδρούν. Παρ’ όλα αυτά η Ερεσός παραμένει ένας τόπος που η ετερότητα προστατεύεται και αγκαλιάζεται και δεν ποινικοποιείται και το Φεστιβάλ μια απενεχοποιημένη δυνατότητα για συλλογική αποφόρτιση και διασκέδαση. Για πολλές νέες γυναίκες που ζουν ή παραθερίζουν στην Ερεσό με ομοφυλόφιλο σεξουαλικό προσανατολισμό, η αναπαράσταση ενός λεσβιακού ζευγαριού που φιλιέται ελεύθερα στην παραλία διαμορφώνει ένα προνομιακό πεδίο για coming out . Κι αυτό το  βίωμα μπορούν να το κουβαλήσουν σε οποιοδήποτε μέρος του κόσμου.

 

 

Δείτε περισσότερες φωτογραφίες: