Μια διαφορετική παρουσίαση βιβλίου στη Μυτιλήνη με γραγούδα και τετράστιχα

Με μεγάλη επιτυχία και με την παρουσία πολύ κόσμου πραγματοποιήθηκε την Δευτέρα, 11 Ιουλίου 2022, στον αύλειο χώρο του Δημοτικού θεάτρου Μυτιλήνης, η παρουσίαση του βιβλίου του Παναγιώτη Σκορδά “Αδιάντροπα του κλήδονα”, εκδόσεις «Μύθος»

. Το  ιδιαίτερο της εκδήλωσης ήταν η αναπαράσταση του πανάρχαιου αυτού εθίμου: μπήκαν τα   αντικείμενα και το νερό στη γραγούδα, (πηλινο αγγείο) , δέθηκε με κλιματζούρα, σκεπάστηκε με κόκκινο πανί και σταδιακά  από  «κουκλουμένη»  γυναίκα, άρχισαν να βγαίνουν τα αντικείμενα και να απαγγέλλονται τα τετράστιχα. Οι πέντε εκφωνητές “έδωσαν ρέστα”. Με θεατρικότητα και σε  αψογη ντοπιολαλιά είπαν πολλά τετράστιχα: επαινετικά, κοροϊδευτικά, παλιότερα, σύγχρονα και βέβαια αδιάντροπα, χαρίζοντας άφθονο γέλιο και δεχόμενοι ζεστό χειροκρότημα. Το “χορό του κλήδονα” συγκρότησαν οι Βαγγέλης Χατζημανώλης, Δημήτρης Καμπάς, Βαγγέλης Φραγκουλάκης, Μυρσίνη Παπαδημητρίου και Μάρω Παπαδημητρίου. 

Εισαγωγικά για το βιβλίο μίλησε ο συγγραφέας Παναγιώτης Σκορδάς και για τα έθιμα Καψάλα - Κλήδονας ο Βαγγέλης Χατζημανώλης.

Χαιρέτισε ο Άγγελος Μουζάλας από τις εκδόσεις «Μύθος».

Λίγα λόγια για το βιβλίο 

Η γιορτή του Αϊ-Γιάννη του Προδρόμου  είναι ταυτισμένη με δύο κύκλους εθίμων:

με τις φωτιές που ανάβονται την παραμονή της εορτής (23 Ιουνίου), «κάψαλα» ονομάζονται στη Λέσβο και με τον κλήδονα.

Το   βιβλίο χωρίζεται σε τρία μέρη:

• Στο πρώτο μέρος, με βάση την υπάρχουσα βιβλιογραφία,  το πλούσιο  αρχείο του Βάσου Βόμβα καθώς και τις   προφορικές συνεντεύξεις,  παρουσιάζονται τα Κάψαλα και ο Κλήδονας στη Λέσβο, δηλαδή πώς γινόταν παλαιότερα η τελετουργία των δύο αυτών εθίμων στη Μυτιλήνη και σε πολλά χωριά της Λέσβου. Παρουσιάζονται, επίσης, οι δύο λαογραφικές συλλογές του Βάσου Βόμβα και του Ακίνδυνου Σκωπτικού,  σχολιάζεται και αποτιμάται  το περιεχόμενό τους.
• Στο δεύτερο μέρος ο αναγνώστης θα βρει οκτώ πεζογραφήματακαι απόσπασμα από ένα θεατρικό έργο  γνωστών Λέσβιων  λογοτεχνών, (Στρατή Αναστασέλλη,  Γιαννακού Βόμβα,  Μίμη Σαραντάκου, Γιώργου Αλβανού,  Πάνου Κοντέλλη,  Ειρήνης Μίσσιου- Γιαννακοπούλου,  Ευστρατίας (Τούλας) Τσοκάρου-Μητσιώνη,  Ξενοφώντα Μαυραγάνη, Βαγγέλη Χατζημανώλη),οι οποίοι επιστρέφουν στα παιδικά τους χρόνια και στα έθιμα που χαράχτηκαν ανεξίτηλα στη μνήμη τους δίνοντάς μας ωραιότατα αφηγήματα. Εδώ η λαογραφία συναντά τη λογοτεχνία και το θέατρο.
• Στο τρίτο μέρος παρατίθενται τα τραγούδια του κλήδονα, όπως έχουν καταγραφεί από τον Βάσο Βόμβα και τον Ακίνδυνο Σκωπτικό. Απαγγέλλονταν στον κλήδονα στη Μυτιλήνη σ’ ένα εύρος χρόνου που εκτείνεται από τη δεκαετία του 1940 έως τη δεκαετία του 1980.Θεματολογικά ανήκουν σ’ αυτά που ονομάζουμε «αδιάντροπα», άσεμνα, αθυρόστομα, ασεμνοφανή.

Το βιβλίο περιέχει ψηφιακό δίσκο (CD)  με αποσπάσματα από το εισαγωγικό κείμενο και ενενήντα περίπου τετράστιχα του κλήδονα στη Λεσβιακή διάλεκτο, τα οποία εκφωνούνται από πενταμελή  παρέα  ανδρών και γυναικών.