Ταξίδι στη Λέσβο του Ευστρ. Παπάνη
Χρόνος ανάγνωσης :
2'Ταξίδι στη Λέσβο
Γράφει: Ευστράτιος Παπάνης, Επίκουρος Καθηγητής Κοινωνιολογίας Πανεπιστημίου Αιγαίου
Εάν με τη θέλησή σου παραμένεις αμύητος, μην ταξιδέψεις ποτέ στη Λέσβο. Το νησί γίνεται αδιάφορο για εκείνους, που τα τετριμμένα αναζητούν, κουραστικό για όσους προγραμματίζουν διακοπές χαλάρωσης και εχθρικό για τα πλήθη, που αδημονούν για μέρες αναψυχής, σύμφωνα με τη μόδα.
Στη Λέσβο δεν βρίσκεις ομοιομορφία και γαλήνη και τοπία γνώριμα. Η γη κι ο ουρανός δε σου φανερώνεται χωρίς αγώνα και κάθαρση και περισυλλογή. Η έρημος και το ηφαίστειο κάνει γειτονιά με την πυκνή βλάστηση, οι λίμνες της ελιάς γίνονται έλη, κάτοικοι τραχείς συνομιλούν με λογοτέχνες και η ευλάβεια προετοιμάζει επαναστάσεις.
Ο χρόνος μπολιάζει το παλιό σε κάθε γέννηση, έτσι που να μην καταλαβαίνεις, αν αυτό που σου παρουσιάζεται είναι καινοτομία ή παράδοση, επανάληψη ή έμπνευση παρθένα.
Εδώ ορίζοντες δε χαρακώνουν τη θάλασσα, παρά μόνο αχνές γραμμές θυμίζουν πως κι άλλες στεριές, αποκομμένες, στο βορρά και στο νότο κάπου υπάρχουν.
Εδώ δεσπόζει μόνο ένα σύνορο, το τείχος το αδιαπέραστο, που κάποτε ασέλγησε στην ανατολή κι από πορφυρή την έκανε κίτρινη και από πατρίδα νοσταλγία. Κι έτσι ξεχώρισαν οι προαιώνιες τρίζες και γέμισε με στεναγμούς οΈρωτας και με λυγμούς η χαρά και η πιο αθώα ευτυχία.
Κι όταν θα βγεις για πρώτη φορά στο λιμάνι ή στο αεροδρόμιο, πρωί μετά από δύσκολη πορεία, στρέψε προς τη Μικρασία την ψυχή σου. κι αν δεις προγόνους αρχαίους Έλληνες κι ακούσεις αμανέδες και σαρκιά και κομπανίες άυλες και πλημμυρίσεις με βυζαντινά μελίσματα, τότε έφτασες στο μέρος το σωστό. Ειδάλλως, γύρνα κατευθείαν εκεί απ´ όπου κίνησες και ξαναέλα, όταν θα μάθεις να ακονίζεις τα θαύματα και να πορεύεσαι με γνώμονα την ταπεινοφροσύνη.
Στη Λέσβο ο Θεός όρισε κανόνες παράξενους και στάθμισε διαφορετικά την αρμονία. Κι οι άνθρωποι έσπειραν τον τόπο ελιές, βωμούς, μνήμες και εκκλησάκια την τάξη Του μήπως κατανοήσουν. Εδώ καρδιές ανήμερες λιγοψυχούν στο δυναστικό το κάλλος και χαρακτήρες αφανείς και ασήμαντοι ανοίγουν το στόμα τους και βγάζουν προσωδίες και στίχους και καημούς ανήκεστους. Εδώ κάνουν καντάδες σε νεκρούς και ο λυρισμός αναδύεται από πρόσωπα σκληρά και ταλαιπωρημένα. Εδώ κάθε πόνος έχει μια λύτρωση και κάθε λύτρωση ενοχή και αμφιβολία.
Στη Λέσβο βασανιστική είναι η ομορφιά και εκδικητική κάθε της ραψωδία. Και η ίδια η γη κι η θάλασσα, γυναίκα συνωμοτική, που σαν ανωφέλετα λατρέψεις, ίσως με τους καιρούς σε στιγματίσει με μια υπόσχεση -κατάρα μονάχα: Πως όσο από εκείνη απομακρύνεσαι, τόσο η πληγή της θα ματώνει..
