Ο Λεωνίδας στη Μυτιλήνη
Του Φρίξου ΠΡΩΤΟΓΕΡΕΛΛΗ από την εφημερίδα ΑΥΓΗ
Τον Λεωνίδα τον πρωτογνώρισα τον Νοέμβρη του 1947 στις φυλακές Βούρλων. Ήμασταν μια ομάδα που είχαμε συλληφθεί στη Μυτιλήνη, με προορισμό το στρατοδικείο.
Η περίεργη αυτή φυλακή (πρώην πορνείο) ήταν φίσκα από υποδίκους. Θυμάμαι τον Τάκη Μπενά, τον Άγγελο Διαμαντόπουλο, τον Θανάση Κωσταβάρα και πολλούς άλλους, που μαζί συμπορευθήκαμε στις διάφορες φυλακές και στα στρατόπεδα και που σήμερα ελάχιστοι πια υπάρχουν.
Μαζί με τον Λεωνίδα ήταν και ο πατέρας του ο "Μπάρμπα Μιχάλης", που τον φώναζε Λέων. Το γεγονός αυτό μας έκανε τότε μεγάλη εντύπωση.
Ο Λεωνίδας, 23 χρόνων τότε (ένα χρόνο μικρότερός μου) ξεχώριζε με τη δραστηριότητα και τ' αστεία του. Παρόλο που ξέραμε ότι η παραμονή μας στην άθλια αυτή φυλακή θα ήταν πολύ σύντομη, έφτιαξε "σχολή αγγλικών", στην οποία πήρα μέρος και εγώ. Μετά χωρίσαμε. Εμείς οι Μυτιληνιοί, μαζί με πολλούς, στο Μακρονήσι και οι άλλοι στα "τέσσερα σημεία" των διαφόρων φυλακών και στρατοπέδων. Άρχιζε η μεγάλη περιπέτεια των στρατοδικείων και των εκτελέσεων.
Μετά από χρόνια συναντηθήκαμε και συμπορευθήκαμε στα χρόνια της ΕΔΑ, αλλά κυρίως στην περίοδο του ΚΚΕ Εσωτερικού. Αλλά η σχέση μας έγινε στενότερη απ' το γεγονός ότι η γυναίκα μου Φιφή και η αδελφή μου Έλλη ήταν συγκρατούμενες στις φυλακές Αβέρωφ με την αγαπημένη συντρόφισσα του Λεωνίδα, την Καλλισθένη-Καλλί. Πιο στενή σχέση με την Καλλί είχε η Έλλη, μέχρι τέλους, γι' αυτό ο Λεωνίδας την παρακάλεσε να απευθύνει τον επικήδειο χαιρετισμό στην Καλλί, μαζί με τον Γλέζο και τον Γιάνναρο.
Αλλά, γιατί ο τίτλος του σημειώματός μου: Γιατί ο Λεωνίδας είχε συνδεθεί με τη Μυτιλήνη ίσως λίγο περισσότερο από άλλες επαρχίες: Ένας λόγος είναι γιατί ο μεγάλος αδελφός του, ο Κώστας, είχε από χρόνια αποκτήσει ένα εξοχικό σε προάστιο της Μυτιλήνης, σε ψηλό σημείο με υπέροχη θέα. Εκεί ερχόταν ο Λεωνίδας σπάνια. Αλλά νομίζω και η σχέση μου μαζί του, που την "εκμεταλλευόμουν" όσο είχα την ευθύνη του γραφείου περιοχής Αιγαίου και τον "πίεζα" να έλθει στα Μυτιλήνη για ομιλία ή περιοδεία στο νησί.
Αξέχαστη θα μου μείνει μια περίοδος που "αλωνίζαμε" το νησί μ' ένα σαραβαλάκι Ρενό - σπορ που είχε ο Νίκος Οικονομάκος. Αυτός, όπως ήταν τρελούτσικος, έτρεχε κι εγώ του φώναζα: "Βρε μην τρέχεις, έχουμε πολύτιμο φορτίο", κι ο Λεωνίδας γελούσε: "Σιγά το πολύτιμο φορτίο", έλεγε...
Η τελευταία του ομιλία στη Μυτιλήνη ήταν στην κεντρική προεκλογική συγκέντρωση του ενιαίου Συνασπισμού. Είχε ορισθεί κεντρικός ομιλητής, με τον Β. Εφραιμίδη να απευθύνει χαιρετισμό, που είχε καθορισθεί να μην υπερβαίνει τα τρία ή πέντε λεπτά. Όμως, ο πονηρός Βασίλης τον κράτησε σχεδόν μισή ώρα!..
Όταν άρχισε να μιλά ο Λεωνίδας στον χώρο του ΚΚΕ Εσωτερικού, που ήταν μικρότερος, έγινε πανζουρλισμός, ενώ στον χώρο του ΚΚΕ ήταν υποτονικές οι εκδηλώσεις. Κάποια στιγμή δεν ακουγόταν η ομιλία. Επικράτησε αναταραχή. Τρέχουμε και πιάνουμε "επ' αυτοφόρω" συνυποψήφιό μου, της "άλλης πλευράς" να έχει κλείσει το κουμπί του ενισχυτή. Το ανοίξαμε και η ομιλία συνεχίστηκε.
Μετά τον θάνατο της Καλλίς, ο Λεωνίδας ήρθε στη Μυτιλήνη και "κλείστηκε" στο σπίτι του αδελφού του. Ήμασταν τότε κι εμείς εκεί. Μάθαμε το νέο. Πήγαμε και τον "ξεκολλήσαμε", με τη Φιφή και την Έλλη. Κάναμε βόλτα στην πόλη. Πήγαμε στα μουσεία. Ανεβήκαμε και στο Κάστρο, και εκεί, επειδή στην παρέα ήταν ο Κύρκος, ο φύλακας μάς έκανε τη χάρη να μας ξεναγήσει στα υπόγεια του Κάστρου, πράγμα που δεν γινόταν στις συνηθισμένες περιηγήσεις. Ήταν μοναδική εμπειρία.
Η αδελφή μου η Έλλη είχε ιδιαίτερη φιλία με τον Λεωνίδα. Τα τελευταία χρόνια τον επισκεπτόταν συχνά. Του πήγαινε νόστιμο φαγητό, που το έτρωγε με ευχαρίστηση. Η τελευταία επίσκεψη ήταν περίπου ένα μήνα πριν τον θάνατό του. Του πήγε ντολμαδάκια που πολύ τα ήθελε. Τα κοίταξε με λύπη. Δεν μπορώ Έλλη, τα βγάζω...
Ο θάνατός του μας βρήκε στη Μυτιλήνη. Ευτυχώς βρήκαμε εισιτήρια, και πετάξαμε.
Ο αδελφός του ο Κώστας δεν μπόρεσε να έρθει. Έχει σοβαρό κινητικό πρόβλημα.
