Μάζευε κι ας ειν και ρώγες...

Κώστας Κρεμμύδας /  εφημερίδα Η  ΕΠΟΧΗ

Μάζευε κι ας ειν’ και ρώγες
(Λαϊκή παροιμία)

Την προηγούμενη φορά έγραφα για την πληρότητα που αισθάνονται όλοι αυτοί που τα τελευταία χρόνια είναι επιφορτισμένοι να εμπαίζουν ζωές και να οδηγούν αναίτια –όχι αφιλοκερδώς (γιατί στους μαφιόζους δεν υπάρχει ηθική, αλλά συμφέρον)– μια χώρα στην καταστροφή. Και βέβαια η ευδαιμονία είναι μια αίσθηση υποκειμενική, ανάλογα με τις αξίες, τις ηθικές αναστολές, τον κυνισμό, την αλαζονεία, που ο καθένας επιφυλάσσει στον εαυτό του. (Ας πούμε, για τα προσφιλή μας τετράποδα ευτυχία είναι να κυλιούνται στον βούρκο). Για τον Βενιζέλο είναι οι στομφώδεις δεκάρικοι, που εκπέμπονται με τη βεβαιότητα ενός μειωμένης αντίληψης ακροατηρίου. Για τον Κουβέλη η πεμπτουσία της υπευθυνότητας. Για την Κατσέλη η ασφάλεια των διαπροσωπικών σχέσεων, αυτή η ομερτά των κομματικών παραγόντων που επιτρέπει, δίχως κανένα κόστος, να πετάνε από «κανάρα σε κανάρα», κατά το γνωστό άσμα του Χρηστάκη. Και να απευθύνουν μηνύματα συμπαράστασης στους απολυμένους της ΕΡΤ. Οι θεομπαίχτες, ή μάλλον οι ανθρωπομπαίχτες.

Τέτοιο κλίμα αγωνιστικότητας, την αποφράδα Τρίτη στην Αγία Παρασκευή, που προς στιγμήν νόμισα πως άκουγα τα τρακτέρ των Μεγαρέων να καταφτάνουν. Μέχρι κι ο Ζουγανέλης πήρε το μικρόφωνο (όχι για να τραγουδήσει τους ύμνους του στον ΒΗΜΑ FM). Δεν χαιρέτισε επίσης και ο πρώην πρόεδρος της ΓΣΕΕ Ραυτόπουλος. Ελπίζω να το κάνει σε ώρα υψηλής προσέλευσης στο συνέδριο του ΣΥΡΙΖΑ. (Οι κληρώσεις πάντα ευνοούν τους τολμηρούς).

Δεν ξέρω πάλι αν σχετίζεται με το συνέδριο και η λελογισμένη οπισθοχώρηση Κουβέλη, που πάντως επιτρέπει πολλαπλές ερμηνείες και αφήνει ανοιχτά πεδία σε ό,τι σχετίζεται με τις (αφανείς) πολιτικές πρωτοβουλίες των ηγετικών κύκλων, που από γενέσεως κόσμου, πέρα από τετριμμένες διακηρύξεις κι άχρηστες καταστατικές διατάξεις, διατηρούν κοινά χαρακτηριστικά: «Να μη μαθαίνει κανείς το μυστικό ολάκερης της δουλειάς. Βάζουν έναν να κάνει χώρια τις βίδες, άλλος κάνει μόνο τα λάστιχα, άλλος τυλίγει τα σύρματα. Πάντα αυτό. Ώσπου να πεθάνουν. Γιατί αν μάθαιναν σε όλους το χούι της δουλειάς, αυτοί θάχαναν το ψωμί τους», όπως τα έγραφε κι ο Μυριβήλης στην Παναγιά τη Γοργόνα, εξηγώντας γλαφυρά τα μυστικά και τις επιδιώξεις κάθε επαγγέλματος και κάθε μηχανισμού.

Σε λιγότερο από ένα μήνα γνώρισα από κοντά δύο μεγάλες καταστροφές τού ελληνισμού. Όχι εξ αιτίας στρατιωτικής ανεπάρκειας –κανείς πόλεμος δεν κερδίζεται με κανόνια, αυτό το μάθαμε καλά το τελευταίο διάστημα, αλλά ως αποτέλεσμα του πολιτικού αμοραλισμού. Εννοώ τη μικρασιατική και την κυπριακή καταστροφή, που ξεκλήρισε ζωές, κατέστρεψε κοινωνίες και άφησε ανεπανόρθωτα ρήγματα. (Πολλές οι ομοιότητες με το σήμερα).

Δασκάλα, η γιαγιά μου, σπουδαγμένη με την αδελφή της στο Αρσάκειο της Αθήνας, διορισμένες κι οι δύο στη γενέτειρά τους, τις Κυδωνίες, τουρκικά Ayvalik, με πατέρα φούρναρη στη συνοικία του Άη Γιώργη, ή του Ταξιάρχη –βλέπετε η νεότητα δεν ενδιαφέρεται για ρίζες και συνέχεια, κι όταν νοιαστεί στην ωριμότητά της, είναι αργά καθώς ο θάνατος βάζει τα πέπλα του εμπόδιο στην αφήγηση και τις μνήμες των πρωταγωνιστών/θυμάτων– ξεβράστηκαν «ανταλλάξιμοι» απέναντι στα Τσόνια, τη σκάλα της Κλειούς, στη Μυτιλήνη, για να βλέπουν από 'κει τον τόπο τους και να ελπίζουν. Στην Πέτρα γεννήθηκε η μάνα μου, εκεί στήσανε εκ των ενόντων το σπιτικό τους «οι πρόσφυγες» (που δε διαφέρανε πολύ από τους σύγχρονους μετανάστες, επίσης ξεκληρισμένοι, απροστάτευτοι, χωρίς χαρτιά, και με μια κοινωνία αποστασιοποιημένη, αν όχι εχθρική, στο προσωπικό τους δράμα. Που όσο χανόταν μακριά στο χρόνο, παρέμενε επώδυνο μόνο για τους άμεσα παθόντες). Άλλωστε, ευνοεί την εξουσία ο διαχωρισμός, αφού με τη διαίρεση καταφέρνουν να διοικούν και να εξαπατούν ανά τμήματα τους λαούς. Όπως το βλέπουμε και σήμερα.

Μόλις τακτοποιήθηκαν στο δημόσιο οι πιο «ιδεολόγοι» από τους προσφυγοπατέρες, και το όνειρο του μεγάλου γυρισμού κατέπεσε σε «δημοκοπία», αφού «αι ονειροπολήσεις απεδείχθησαν απατηλαί ως γοητευτικός αντικατοπτρισμός της ερήμου», κατά την εφημερίδα Προσφυγικός Κόσμος, κατανοώντας το αμετάκλητο της καταστροφής, επισημοποιημένο και ως πολιτική συμφωνία, αναζήτησαν στις παράγκες του Ταύρου, στα σφαγεία, μια καλύτερη τύχη. (Τραγικό και οξύμωρο).

«Είμαι απ’ το Ρέθυμνο», μας είπε ο καπετάνιος, σε άπταιστα ελληνικά, παρότι τρίτης γενιάς «ανταλλάξιμος» κι αυτός, που μας έφερε στο Αϊβαλί. Από την Κρήτη κι ένας άλλος που προσπαθούσε να μας βοηθήσει.

«Εγώ από μικρός τ’ αγαπούσα τα γράμματα κι από την άλλη ζούσα και πορευόμουν μόνο με την καρδιά μου. Τι τ’ όφελος; Πάντα μού στάθηκε ένα ακονισμένο μαχαίρι που δε βγήκε απ’ το θηκάρι του. Κι αν βγήκε καμιά φορά, έγινε για να καρφωθεί στην καρδιά μου», ξαναγυρνάω στον Μυριβήλη, κατά κόσμον Στρατή Σταματόπουλο από τη Συκαμνιά (ή Μορέα), όπως ονοματίζει συχνά τον τόπο του, που δανείστηκε το ψευδώνυμό του από την κορυφή «Μεροβίγλι/Μυριβίλι» του όρους Λεπέτυμνου. «Δε βλέπεις τους γραμματισμένους! Απ’ αυτούς βγαίνει η συμφορά του Γένους. Αυτοί σπεκουλάρουν τα χτήματα της Ανταλλαγής, αυτοί υπογράφουν τις ψεύτικες δηλώσεις… Αυτοί βρήκαν και τούτη την άτιμη λέξη “ανταλλαγή”. –Τι ανταλλάζεις μωρέ; Τον Τούρκο με τον Έλληνα αλλάζεις, κεφάλι με κεφάλι, σαν τραγί με τραγί; Την ψυχή ανταλλάζεις με τις μετοχές και με τους παράδες; Τους τάφους τους ιερούς, το σπίτι μου με την κληματαριά στην αυλή, τα βιβλία μου με τα σημάδια, το στασίδι που γυαλίζει το ξύλο στους αγκώνες του μακαρίτη πατέρα μου, δύο χιλιάδων ετών Ελλάδα και πολιτισμό, ανταλλάζονται;»

Συχνά το βάρος συσχετισμών και πορισμάτων πέφτει στον αναγνώστη. Στον συγγραφέα απλά η ευθύνη κατάθεσης ψυχής. Και μέρες που ’ναι, οι καταθέσεις παραμένουν επισφαλείς. Έστω κι έξω απ’ τις τράπεζες.