Μαγαζάκια-τάφοι

του Οδυσσέα Ιωάννου / Κυριακάτικη Ελευθεροτύπια

Στα περιοδικά, στις εφημερίδες, στα τηλεοπτικά ρεπορτάζ, ψευτοντόπες αισιοδοξίας. Επινοήσεις για νέες επιχειρήσεις και κάποιες τρανταχτές εξαιρέσεις που τους κάθισε η μπίλια. Για όσο... Το πρόβλημά μας, πέρα από τη χιλιοτραγουδισμένη τεμπελιά και δημοσιοϋπαλληλική μας νοοτροπία -το μεγάλο σουξέ της τελευταίας τριετίας- είναι η έλλειψη εφευρετικότητας και η ατολμία μας στην καινοτομία.
Διαβάζω πως το 80% των αιτήσεων για νέες επιχειρήσεις αφορά καφετέριες, μπαράκια και μικρά τυροπιτάδικα. Η αναδιανομή θα ολοκληρωθεί με τη θέλησή μας. Οποιος είχε πέντε φράγκα στην άκρη, τα έριξε σε μία μικρή καφετέρια για να παίξει την τελευταία του ζαριά και να έχει να λέει πως απασχολείται και το παλεύει. Πως δεν κάθεται με σταυρωμένα χέρια. Περισσότερα από τα μισά θα κλείσουν σε λιγότερο από ένα χρόνο, με τις οικονομίες στον κουβά και πιθανόν αφήνοντας πίσω και νέα χρέη.

Σε κάτι συνοικιακά μικρομάγαζα με μηδενικό τζίρο -που πουλάνε από κουμπιά και κουρτίνες μέχρι χάντρες για κομπολόγια- βλέπεις μέσα δύο μεσήλικες να λύνουν σταυρόλεξα και πού και πού να ρίχνουν και μία λυπημένη ματιά στο δρόμο. Ενα ζευγάρι ηλικιωμένων που μεγάλωσε τα παιδιά του με αυτό το μαγαζάκι, τώρα σκοτώνει την υπόλοιπη ζωή του μέσα σε έναν τάφο, γιατί απλά δεν έχει τι άλλο να κάνει. Ανακατεύουμε την απόγνωση με μια ξύλινη κουτάλα για να νομίζουμε πως κάτι κινείται. Οι υπόλοιποι -οι τυχεροί ακόμα- βγάζουν κάτι ζορισμένα δεκάωρα τη μέρα μόνο και μόνο για τα πάγια. Να σώσουν το σπίτι τους και να πληρώσουν το Ταμείο τους. Κανείς δεν έχει ιδέα πού πάει. Ολα τα σχέδια βραχυπρόθεσμα και οι Κασσάνδρες καταπίνουν με ιδιαίτερη βουλιμία οποιαδήποτε μικρή πεταλουδίτσα-ελπίδα φτερουγίζει για λίγο στο βάλτο.

ΟΛΟΙ περιμένουμε το κοντέρ να μηδενίσει επιτέλους, να ξέρουμε με τι έχουμε να κάνουμε. Μέχρι τότε, τυφλά χτυπήματα στον αέρα. Παρακινδυνευμένα τζογαρίσματα και τα χέρια να χτυπάνε το νερό μήπως βρουν καμιά περαστική σανίδα να πιαστούν.

Και στην απλή απαρίθμηση διαπιστώσεων κοινών σε όλους, η απάντηση είναι πάντα: Τα ξέρουμε αυτά, εσύ τι προτείνεις, έχεις να συμβάλεις στη θετική σκέψη, ή μόνο στην γκρίνια; Κατ' αρχάς, όσοι το λένε αυτό, συνήθως δεν ζητάνε πρόταση αλλά σωτηρία. Δηλαδή, έναν από μηχανής Θεό να μας τραβήξει επάνω. Δεν έχω να προτείνω τίποτα που να χωράει σε λίγες λέξεις, παρά μόνο δύο επιγραμματικές, αυτονόητες, γενικές θεωριτικούρες. Πρώτον, θα ζήσουμε ό,τι μας έτυχε, δεν έχεις επιλογή. Και δεύτερον, θα ενισχύσεις όσο μπορείς τη διαφορετική σκέψη. Αποφεύγοντας την τανάλια της άποψης που μιλάει για μονόδρομους και μοναδικές λύσεις, θα πριμοδοτήσεις την «άλλη» θεωρία. Πως υπάρχει και άλλο πλαίσιο. Πως οι άνθρωποι στήνουν τη βιώσιμη οικονομική θεωρία και όχι το αντίστροφο. Σίγουρα μπορούμε και αλλιώς.

ΕΧΕΙ σκαλώσει το μυαλό ανάμεσα στη ρόδα και στη λάσπη όσων πουλάνε ακόμα την αυθεντία τους. Οι περισσότεροι είναι πια πεπεισμένοι πως η μαύρη μοίρα τους δεν έχει λυτρωμό. Ακουσα κοπέλα που δουλεύει τετράωρα, πενθήμερο, με μισθό 180 ευρώ (ολογράφως: εκατόν ογδόντα) να τρέμει μην τυχόν επιστρέψουμε στη δραχμή! Πώς σώζεται τώρα αυτό;