Χειμερινή πτώση φύλλων στους ελαιώνες: ένα σύνθετο και ανησυχητικό φαινόμενο

Την τρέχουσα περίοδο (Ιανουάριος, 2025) σε αρκετές περιοχές έχει  εμφανιστεί το φαινόμενο της χειμερινής πτώσης των φύλλων στους ελαιώνες, προκαλώντας έντονη ανησυχία στους ελαιοπαραγωγούς. Παρόλο που η απώλεια φύλλων είναι μια φυσιολογική διαδικασία για πολλά φυτά, συμπεριλαμβανομένης της ελιάς, όταν συμβαίνει σε μη αναμενόμενη εποχή, εγείρονται ερωτήματα σχετικά με τη φυσιολογία και την υγεία του φυτού.

Γιατί τα Φύλλα Πέφτουν;

Τα φύλλα των αειθαλών φυτών, όσο μεγαλώνουν, συσσωρεύουν ουσίες που μπορούν να μειώσουν την ικανότητα τους να φωτοσυνθέτουν. Ανάμεσά τους περιλαμβάνονται άλατα, που εμποδίζουν την απορρόφηση νερού και θρεπτικών συστατικών, καθώς και βαρέα μέταλλα όπως ψευδάργυρος, χαλκός και μόλυβδος. Παράλληλα, η φωτοσύνθεση, η αναπνοή και άλλες βιοχημικές αντιδράσεις παράγουν ελεύθερες ρίζες οξυγόνου (ROS), που είναι τοξικές για τα κύτταρα και επηρεάζουν φυσιολογικές διεργασίες των φυτών, όπως η σηματοδότηση και η άμυνα τους.

Για να διατηρηθεί η ισορροπία, το φυτό απορρίπτει τα γηρασμένα φύλλα και τα αντικαθιστά με καινούργια. Πριν την πτώση των φύλλων, το φυτό ανακτά πολύτιμα θρεπτικά συστατικά, διασπώντας τη χλωροφύλλη και μεταφέροντας βασικά στοιχεία όπως το άζωτο και το μαγνήσιο σε άλλα μέρη του. Η διαδικασία αυτή συμβάλλει στην ανακύκλωση των θρεπτικών συστατικών και στη διατήρηση της ενεργειακής ισορροπίας.

Ανώμαλη Πτώση Φύλλων τον Χειμώνα

Υπό φυσιολογικές συνθήκες, η πτώση των φύλλων στις ελιές λαμβάνει χώρα από τα τέλη Μαΐου έως τον Ιούλιο (ο χρόνος μπορεί να διαφοροποιείται ανάλογα με την ποικιλία και τις επικρατούσες συνθήκες) . Ωστόσο, όταν εμφανίζεται κατά τη χειμερινή περίοδο, συνήθως αποτελεί ένδειξη περιβαλλοντικού, φυσιολογικού ή παθολογικού στρες.

Η ελιά διαθέτει κύκλο φύλλων διάρκειας δύο έως τριών ετών, με τη σταδιακή αντικατάσταση των παλαιών φύλλων να ρυθμίζεται από ορμονικές αλλαγές. Ορμόνες όπως οι γιβερελλίνες και οι αυξίνες επηρεάζουν τη φωτοσυνθετική ικανότητα και τη διατήρηση των φύλλων. Οι ξαφνικές μεταβολές της θερμοκρασίας, όπως οι ήπιες θερμοκρασίες που ακολουθούνται από παγετούς, μπορούν να απορυθμίσουν αυτή τη διαδικασία, προκαλώντας κιτρίνισμα και πτώση των φύλλων.

Κλιματικοί και Διατροφικοί Παράγοντες

Οι αλλαγές στη θερμοκρασία επηρεάζουν την παραγωγή ορμονών και αποδυναμώνουν τους ιστούς που συγκρατούν τα φύλλα στους κλάδους, οδηγώντας σε πρόωρη πτώση. Παράλληλα, η εναλλαγή μεταξύ υψηλής υγρασίας και ξηρασίας επιδεινώνει το φαινόμενο. Οι μήνες Ιανουάριος και Φεβρουάριος είναι παραδοσιακά ξηροί, γεγονός που αυξάνει την ευαισθησία των φύλλων.

Η έλλειψη θρεπτικών συστατικών, ειδικά αζώτου και ασβεστίου, αποτελεί επίσης αιτία της αποκοπής των φύλλων. Συχνά η πτώση των φύλλων το χειμώνα είναι αποτέλεσμα προβλημάτων που ξεκίνησαν μήνες νωρίτερα. Επιπλέον, παθογόνοι οργανισμοί επιβαρύνουν περαιτέρω τα ήδη εξασθενημένα φύλλα.

Συνοψίζοντας το φαινόμενο της χειμερινής πτώσης των φύλλων στις ελιές απαιτεί μια ολιστική αντιμετώπιση. Η παρακολούθηση των κλιματικών συνθηκών, η στοχευμένη λίπανση και η πρόληψη έναντι των παθογόνων είναι απαραίτητες στρατηγικές για την προστασία της υγείας των ελαιώνων και τη διασφάλιση της παραγωγικότητάς τους.

με πληροφορίες Enzo Gambin/ olivonews