Πολιχνίτος: Ένα χωριό-ανοιχτό μουσείο με κτήρια από ντόπια ηφαιστειακή πέτρα και ποικιλία αρχιτεκτονικών δομών
ΑΠΟ ΤΟΝ ΙΓΝΑΤΗ ΨΑΝΗ/ travel.gr
Ο Πολιχνίτος είναι ένα πανέμορφο παραδοσιακό χωριό στα νοτιοδυτικά της Λέσβου, με ιστορία που ξεκινά από τη νεολιθική εποχή. Στα πόδια του απλώνεται ένας μεγάλος κάμπος, και καμαρώνει ανάμεσα σε χιλιάδες λιόδεντρα και πευκοδάση, ενώ περιβάλλεται από πέντε λόφους και παραλίες που τον στολίζουν και τον γλυκαίνουν.
Το χωριό ξεχωρίζει για τη μοναδική παραδοσιακή αρχιτεκτονική του, με πλακόστρωτα καλντερίμια και γραφικά καφενεία. Ολόκληρο αποτελεί ένα ανοιχτό επισκέψιμο μουσείο. Τα περισσότερα κτήρια είναι σε άριστη ή πολύ καλή κατάσταση. Κοσμούνται με επιβλητικά αετώματα, λαξευτά επίκρανα, κιονόκρανα, ποικίλα ανάγλυφα, εκπληκτικές σκαλιστές κορνίζες (γνωστές ως σοβελίκια στους ντόπιους), εξαιρετικά ανώφλια και υπέρθυρα, καθώς και μπαλκόνια με μαρμάρινα ή σιδερένια φουρούσια και σκαλιστές παραστάδες.
Τα παλιά αρχοντικά και τα αστικά σπίτια, κατασκευασμένα με μεράκι από ντόπιους πετράδες, είναι κυρίως φτιαγμένα από την καφεκόκκινη, ροζέ, ηφαιστιογενή πέτρα της περιοχής, τον ιγνιμβρίτη.
Οι ψαράδες στο γραφικό ψαρολίμανο της Σκάλας, επίνειο του χωριού, και της Νυφίδας, παραθαλάσσιου οικισμού στην είσοδο του κόλπου της Καλλονής, προμηθεύουν νοικοκυριά και παραθαλάσσιες ταβέρνες με φρέσκο ψάρι, οστρακοειδή και τις περίφημες σαρδέλες Καλλονής. Οι ταβέρνες αυτές, οι καλύτερες του νησιού, προσελκύουν επισκέπτες από παντού.
Στη Σκάλα Πολιχνίτου, λειτουργούν αλυκές που, εκτός από την παραγωγή αλατιού, αποτελούν έναν από τους σημαντικότερους υγροβιότοπους για πουλιά στον κόλπο μας. Εδώ έχουν καταγραφεί πάνω από 170 είδη πουλιών, τα οποία λόγω της μικρής απόστασης από τον άνθρωπο, είναι εξοικειωμένα με την ανθρώπινη παρουσία. Ερωδιοί, αβοκέτες, κορμοράνοι, φλαμίνγκο, αγριόπαπιες, πολλά είδη μαυροπελαργών, γλάρων κ.ά. συναντώνται στην περιοχή. Ένα Μουσείο Φυσικής Ιστορίας, όπου οι στάσιμες κοιλάδες είναι βασικός χώρος τροφής για τα πουλιά. Κάθε χρόνο, ορνιθοπαρατηρητές συγκεντρώνονται στην ευρύτερη περιοχή. Ολόκληρος ο υγρότοπος προστατεύεται από ειδική νομοθεσία.
Η Νυφίδα εκτείνεται σε μια μεγάλη παραλία με ψιλή άμμο, ιδανική για θαλάσσια σπορ αλλά, κυρίως, για ηρεμία και αναζωογόνηση. Οι έντεχνα ζωγραφισμένες καμπίνες της παραλίας και η δανειστική παραθαλάσσια βιβλιοθήκη εντυπωσιάζουν. Οι γαλάζιες σημαίες στις παραλίες επιβεβαιώνουν ότι οι θάλασσες είναι καθαρές.
Η γαστρονομία της περιοχής, με ντόπια αγνά προϊόντα και συνταγές, συμπληρώνεται από τη φιλική ατμόσφαιρα οικειότητας που δημιουργούν οι ντόπιοι.
Λίγο έξω από το χωριό, υπάρχει ένα μοναδικό γεωλογικό φαινόμενο: ένα ηφαιστειακό τοπίο όπου εδώ και 20 εκατομμύρια χρόνια, αναβλύζουν θερμές πηγές μέσα από ηφαιστιογενή πετρώματα. Αυτές οι πηγές, οι θερμότερες της Ευρώπης, είναι χλωρονατριούχες και συνιστώνται για ευεξία, καθώς και για πολλούς θεραπευτικούς λόγους. Οι εγκαταστάσεις που υπήρχαν από την περίοδο της Τουρκοκρατίας έχουν πρόσφατα ανακαινιστεί και εκσυγχρονιστεί από ιδιώτη.
Να συμπληρώσουμε την πολύ σημαντική αρχαιολογική ανακάλυψη της δεκαετίας από την καθηγήτρια Παλαιοντολογίας, κα Νένα Γαλανίδου, στην περιοχή Ροδαφνίδια, δηλωτική της μετάβασης του προϊστορικού ανθρώπου από την Ασία στην Ευρώπη.
Τέλος, ο Ιερός Ναός του Αγίου Γεωργίου, χτισμένος το 1805, με το εμβληματικό πέτρινο καμπαναριό και το Ιερό Τέμπλο, το Δημοτικό Σχολείο, ένα κόσμημα του 1932, και η είσοδος του χωριού με το παλιό ελαιοτριβείο, που έχει διαμορφωθεί σε πνευματικό μας χώρο, το Πολύκεντρο, αποτελούν τα τοπόσημά μας και ολοκληρώνουν την όμορφη εικόνα του χωριού, ανάμεσα σε όμορφους ανθρώπους.
Δείτε βίντεο καθώς και φωτογραφίες από την Υπηρεσία Νεωτέρων Μνημείων του Υπ. Πολιτισμού
Στο παρόν βίντεο φιλοξενείται συνέντευξη της κας Αντωνίας (Τόνιας) Κατερίνη, τέως Προέδρου του Συλλόγου Αρχιτεκτόνων Ελλάδος, στο "Πανόραμα Πολιχνίτου" στην οποία παρουσιάζεται η αρχιτεκτονική ταυτότητα, ποικιλομορφία και αισθητική του Πολιχνίτου.
