Μνήμη Βαγγέλη Γδοντέλλη
Γράφει ο Παναγιώτης Σκορδάς
Τον Βαγγέλη Γδοντέλλη (1938 – 2024) τον γνώρισα μέσα από το εξαιρετικό περιοδικό «Παλμοί της Βατούσας». Με εντυπωσίαζαν τα κείμενά του. Καλογραμμένα, με ωραία, χυμώδη ελληνικά, μια ρέουσα, ζωντανή, ευθύβολη και πάλλουσα γλώσσα, απέπνεαν την απέραντη αγάπη, το ασίγαστο πάθος, την αγωνία και την έγνοια του, την ολοκληρωτική αφοσίωσή του για την γενέθλια γη, τη λατρεμένη του Βατούσα, και τους ανθρώπους της, ζώντες και τεθνεώτες,
Συναντηθήκαμε ένα καλοκαίρι, πριν είκοσι χρόνια περίπου, σε μια εκδήλωση στη Βατούσα. Κουβεντιάσαμε αρκετή ώρα για διάφορα θέματα. Σεμνός, προσηνής, γενναιόδωρος και γενναιόκαρδος, ευγενέστατος είχε για όλους έναν καλό λόγο. Από τότε κρατούσαμε επικοινωνία.
Για τον Βαγγέλη Γδοντέλλη η Βατούσα δεν ήταν απλά «ο τόπος ο μικρός, ο μέγας» αλλά ο κόσμος όλος. Από εκεί εκκινούσε και εκεί κατέληγε. Τόσο ατομικά, ερευνητικά – φιλολογικά, όσο και συλλογικά, κοινωνικά. Έρευνα, μελέτη, συγγραφή, δημοσίευση, ομιλία με σκοπό να έρθει στο φως, να αναδειχτεί κάθε πτυχή του παρελθόντος της Βατούσας αλλά και προσωπική συμμετοχή σε συλλόγους, στο περιοδικό, όπου και όπως ήταν μπορετό να υποστηριχθεί και να βοηθηθεί το χωριό και οι λιγοστοί κάτοικοί του.
Τα ερευνητικά του κείμενα για τη Βατούσα και τους ανθρώπους της, δημοσιευμένα στο περιοδικό και πολλά από αυτά κατατεθειμένα στους τόμους «Βατουσιανά Α’» και «Βατουσιανά Β’» είναι υποδείγματα φιλολογικής έρευνας, εμβάθυνσης και πραγμάτευσης. Φωτίζει πολύπλευρα το θέμα, το εντάσσει στην ιστορική του περίοδο, το καθιστά κατανοητό και προσιτό όχι μόνο στους ειδικούς αλλά ευρύτερα. Άλλα πάνω από όλα οι μελέτες του αυτές φανερώνουν την πραγματική, άδολη και αφειδώλευτη αγάπη του για τα χώματα που τον γέννησαν και τον ανάθρεψαν. Για αυτό και τα γραπτά του αποκτούν άλλη διάσταση, δεν είναι μόνο Βατουσιανά και Λεσβολατρικά αλλά ευρύτερα Ελληνικά και οικουμενικά.
Συνηθίζουμε να λέμε «ουδείς αναντικατάστατος». Έχω τη γνώμη ότι για τον Βαγγέλη Γδοντέλλη και τη Βατούσα κάτι τέτοιο δεν ισχύει. Η παρουσία του, το πάθος του, η συνεχής ενασχόλησή του με το χωριό, η απέραντη αγάπη του, η ερευνητική και συγγραφική του ματιά πολύ δύσκολα μπορούν να αναπληρωθούν.
Ας ευχηθούμε το φωτεινό παράδειγμά του να εμπνεύσει νέους ανθρώπους, να βρει μιμητές. Αυτό θα είναι και η καλύτερη δικαίωση της ανεκτίμητης προσφοράς του.
