Μανώλης Κέλλης: Ο Λέσβιος επιστήμονας που ηγείται της επανάστασης στην Ιατρική και την Τεχνητή Νοημοσύνη

Η Λέσβος έχει δώσει στον κόσμο ποιητές, καλλιτέχνες και φιλοσόφους. Σήμερα, όμως, ένας άνθρωπος με ρίζες από το νησί ξεχωρίζει σε έναν εντελώς διαφορετικό χώρο: την επιστήμη και την τεχνολογία. Ο Μανώλης Κέλλης (Καμβυσέλης), καθηγητής στο MIT και πρωτοπόρος στην υπολογιστική βιολογία, είναι ένας από τους κορυφαίους επιστήμονες παγκοσμίως, με έργο που αλλάζει τον τρόπο που κατανοούμε την υγεία και τις ασθένειες. Με οικογενειακή καταγωγή από τη Λέσβο, ο Κέλλης φέρνει το όνομα του νησιού στα πιο προηγμένα εργαστήρια του πλανήτη.

Από τη Λέσβο στο MIT

Ο Μανώλης Κέλλης γεννήθηκε το 1976 στην Αθήνα, αλλά η σύνδεσή του με τη Λέσβο είναι βαθιά. Ο πατέρας του, Γιάννης Καμβυσέλης, ήταν πολιτικός μηχανικός από το νησί – ο πρώτος στην ιστορία της Λέσβου, σύμφωνα με τον ίδιο τον Κέλλη. Οι οικογενειακές του ρίζες τον συνδέουν με τη Μυτιλήνη, και οι αναμνήσεις από τις ιστορίες του πατέρα του για το νησί παραμένουν ζωντανές. "Η Λέσβος είναι μέρος της ταυτότητάς μου," έχει πει σε συνεντεύξεις του, αποκαλύπτοντας πώς η κληρονομιά του νησιού τον ακολουθεί στη διεθνή του καριέρα.

Σπούδασε στο MIT, όπου πήρε το διδακτορικό του στην επιστήμη των υπολογιστών, κερδίζοντας το βραβείο Sprowls για την καλύτερη διατριβή στον τομέα του. Πριν στραφεί στην υπολογιστική βιολογία, εργάστηκε σε τομείς όπως η τεχνητή νοημοσύνη, η αναγνώριση εικόνων και η ρομποτική, στο MIT και στο Xerox Palo Alto Research Center. Σήμερα, είναι καθηγητής στο Τμήμα Επιστήμης Υπολογιστών και Τεχνητής Νοημοσύνης του MIT, μέλος του Broad Institute και επικεφαλής της Ομάδας Υπολογιστικής Βιολογίας του MIT.

Η Επιστήμη του Σήμερα

Το 2025, ο Κέλλης βρίσκεται στην πρώτη γραμμή της έρευνας που συνδυάζει τεχνητή νοημοσύνη (AI) και γονιδιωματική για να αντιμετωπίσει μερικές από τις μεγαλύτερες προκλήσεις της ιατρικής. Η δουλειά του επικεντρώνεται στην ανάλυση του ανθρώπινου γονιδιώματος – του "κώδικα" που κρύβει τα μυστικά της υγείας μας. Με τη βοήθεια της AI, η ομάδα του αναπτύσσει μεθόδους για να προβλέψει και να θεραπεύσει ασθένειες όπως ο καρκίνος, το Αλτσχάιμερ και οι αυτοάνοσες παθήσεις.

Μια από τις πρόσφατες επιτυχίες του, το 2024, ήταν η δημιουργία ενός αλγορίθμου που προβλέπει την εξέλιξη αυτοάνοσων νοσημάτων με ακρίβεια 90%. Αυτή η ανακάλυψη, δημοσιευμένη σε κορυφαία επιστημονικά περιοδικά, ανοίγει τον δρόμο για εξατομικευμένες θεραπείες – φάρμακα φτιαγμένα ειδικά για τον κάθε ασθενή. "Θέλουμε να καταλάβουμε πώς οι γονιδιακές αλλαγές οδηγούν σε ασθένειες και πώς μπορούμε να τις σταματήσουμε," εξηγεί ο Κέλλης. Η έρευνά του έχει ήδη αλλάξει τον τρόπο που οι επιστήμονες βλέπουν το ανθρώπινο DNA, αποκαλύπτοντας κρυμμένες σχέσεις ανάμεσα στα γονίδια και τις λειτουργίες του σώματος.

Ο Κέλλης έχει ηγηθεί μεγάλων διεθνών προγραμμάτων, όπως το Roadmap Epigenomics Project, το ENCODE και το Genotype Tissue-Expression (GTEx), που χαρτογραφούν τον τρόπο που τα γονίδιά μας "μιλούν" μεταξύ τους. Με περισσότερες από 230 δημοσιεύσεις που έχουν αναφερθεί πάνω από 115.000 φορές, το έργο του είναι θεμέλιο για την παγκόσμια επιστημονική κοινότητα.

Μια ζωή γεμάτη βραβεία

Η πορεία του Κέλλη είναι γεμάτη διακρίσεις. Έχει λάβει το Presidential Early Career Award for Scientists and Engineers από τον Πρόεδρο Ομπάμα, το βραβείο CAREER από το Εθνικό Ίδρυμα Επιστημών των ΗΠΑ, το Alfred P. Sloan Fellowship και το Gregor Mendel Medal για τις εξαιρετικές του συνεισφορές στην επιστήμη. Το περιοδικό Technology Review τον συμπεριέλαβε στους κορυφαίους καινοτόμους κάτω των 35 ετών, ενώ οι μαθητές του κατέχουν πλέον θέσεις καθηγητών σε κορυφαία πανεπιστήμια όπως το Stanford, το Harvard και το UCLA.

Η Λέσβος ως πηγή έμπνευσης

Παρά την παγκόσμια αναγνώριση, ο Κέλλης δεν ξεχνά την καταγωγή του. Η Λέσβος, με την ιστορία και την ανθεκτικότητά της, παραμένει γι’ αυτόν σημείο αναφοράς. "Μεγαλώνοντας, άκουγα για τη δύναμη και τη δημιουργικότητα των ανθρώπων του νησιού," έχει πει. "Αυτά τα στοιχεία με οδηγούν ακόμα." Η δουλειά του δείχνει ότι η κληρονομιά της Λέσβου δεν περιορίζεται στο παρελθόν – μπορεί να εμπνεύσει το μέλλον.

Σήμερα, ο Κέλλης συνεχίζει να διδάσκει στο MIT, να καθοδηγεί νέους επιστήμονες και να ηγείται ερευνών που σώζουν ζωές. Η ιστορία του είναι απόδειξη ότι από τη Μυτιλήνη μπορεί να ξεκινήσει ένα ταξίδι που φτάνει στην κορυφή του κόσμου. Και ποιος ξέρει; Ίσως η επόμενη μεγάλη ανακάλυψη να έχει τη σφραγίδα της Λέσβου