Το ντοκιμαντέρ του Σταύρου Στρατηγάκου «ΘΥΜΑΜΑΙ…», παραγωγής 1986, είναι ένα αφιέρωμα στην εξέγερση του Πολυτεχνείου μέσα από τις μαρτυρίες και τις αφηγήσεις των γονέων που έχασαν τα παιδιά τους εκεί. Συγκεκριμένα ο Γιάννης Κομνηνός, πατέρας του 17χρονου μαθητή, Διομήδη Κομνηνού, ο οποίος σκοτώθηκε με σφαίρα στην καρδιά στη συμβολή των οδών Αβέρωφ και Μάρνη, στα γεγονότα του Πολυτεχνείου το 1973, καθώς και η Ανθή Μυρογιάννη, μητέρα του 20χρονου σπουδαστή, Μιχάλη Μυρογιάννη, ο οποίος εκτελέστηκε εν ψυχρώ, με σφαίρα στο κεφάλι, από τον ταγματάρχη Νικόλαο Ντερτιλή στη συμβολή των οδών Στουρνάρη και Πατησίων, μιλούν για τα παιδιά τους, τη συμμετοχή τους στην εξέγερση του Πολυτεχνείου, περιγράφουν τον τρόπο με τον οποίο σκοτώθηκαν , καθώς και τα γεγονότα που ακολούθησαν τον χαμό τους.
Ο Γιάννης Κομνηνός μιλάει για το γιο του, εξηγεί ότι προετοιμαζόταν για να δώσει εξετάσεις για το Πολυτεχνείο, περιγράφει τον χαρακτήρα του και αναφέρεται και στη συμμετοχή του στα γεγονότα της Νομικής σχολής, όπου ήδη εκεί ο Διομήδης είχε πέσει θύμα της καθεστωτικής και αστυνομικής βαρβαρότητας. Εξηγεί ότι ο γιος του από την ανατροφή του αλλά και λόγω του χαρακτήρα του ήταν προετοιμασμένος για να βρίσκεται στο Πολυτεχνείο. Τις ημέρες εκείνες επέστρεφε στο σπίτι το πρωί για λίγο, για να πλυθεί, να αλλάξει ρούχα και να καθησυχάσει τη μητέρα του και έπειτα γύριζε στο Πολυτεχνείο. Ο Γ. Κομνηνός περιγράφει με λεπτομέρεια την ημέρα της δολοφονίας του γιου του, την ανησυχία, το πολεμικό κλίμα στην Αθήνα, τις δικές του αποτυχημένες προσπάθειές να μπει στο Πολυτεχνείο όπου πίστευε ότι βρισκόταν ο γιος του. Αναφέρεται στις μαρτυρίες για την προσπάθεια του Διομήδη να φροντίσει τραυματίες και να τους μεταφέρει στην πλατεία Κάνιγγος μαζί με ένα φίλο του και περιγράφει τον τρόπο με τον οποίο σκοτώθηκε προσπαθώντας να σώσει έναν ακόμα τραυματία. Εξηγεί επίσης ότι όταν σταμάτησε η εκπομπή του ραδιοφωνικού σταθμού Πολυτεχνείου, υπέθεσε ότι θα γίνουν συλλήψεις και η ευχή ήταν να έχει συλληφθεί και να μην έχει τραυματιστεί. Με τις αναγγελίες των ονομάτων των πρώτων νεκρών τους ενημέρωσαν φίλοι ότι ανάμεσά τους ήταν και ο Διομήδης. Ο Γιάννης Κομνηνός περιγράφει την αναγνώριση του πτώματος του γιου του, την νεκρώσιμη ακολουθία και την ταφή του την επόμενη ημέρα παρουσία οχημάτων της αστυνομίας και ένοπλων χωροφυλάκων. Ο Γιάννης Κομνηνός υπογραμμίζει την εξαιρετικά επώδυνη διαδικασία στην οποία υποβάλλεται η οικογένειά του κάθε χρόνο μετά την εξέγερση του Πολυτεχνείου προκειμένου να θυμηθεί και να αφηγηθεί ξανά τον τραγικό χαμό του Διομήδη. Εξηγεί όμως ότι είναι χρέος του να λέει αυτή την ιστορία, για να μάθουν εκείνοι που δεν ξέρουν και για να αποτραπεί η σιωπή που συχνά βοηθάει στην παραχάραξη της ιστορίας.
Η Ανθή Μυρογιάννη μιλάει για τον γιο της, ο οποίος ήταν σπουδαστής και βρέθηκε από την πρώτη στιγμή μέσα στο Πολυτεχνείο, θυμάται ότι δεν επέστρεφε το βράδυ, παρά μόνο για λίγα λεπτά για να δει εκείνη ότι ο γιος της είναι καλά. Όταν εκείνη ανησυχούσε ο Μιχάλης της απαντούσε ότι οι νέοι στο Πολυτεχνείο θα ρίξουν τη χούντα. Εξηγεί ότι και η ίδια κατέβηκε στο Πολυτεχνείο και αντιλήφθηκε την ένταση που κορυφωνοταν, ενώ και ο γιος της είχε γυρίσει στο σπίτι γεμάτος χτυπήματα και μελανιές από τα γκλοπ των αστυνομικών. Η Ανθή Μυρογιάννη περιγράφει την εκτέλεση εν ψυχρώ του γιου της από τον ταγματάρχη Ντερτιλή, καθώς και την αναγνώριση της σωρού του στο νεκροτομείο από την ίδια. Αναφέρεται επίσης στην προσπάθεια της χούντας να τη δωροδοκήσει προκειμένου να εξαγοράσει τη σιωπή της στο επικείμενο δικαστήριο για τα γεγονότα της αιματηρής εξέγερσης του Πολυτεχνείου.
Το ντοκιμαντέρ πλαισιώνεται με σχόλια του ιστορικού Γιώργου Φαράντου αναφορικά με τα γεγονότα του Πολυτεχνείου, καθώς και πλούσιο οπτικοακουστικό αρχειακό υλικό από την εξέγερση του Πολυτεχνείου το 1973, τις πορείες των νέων και των φοιτητών, τα συνθήματα, τις συγκεντρώσεις στην ευρύτερη περιοχή, την είσοδο του στρατιωτικού άρματος στο Πολυτεχνείο καθώς και πλάνα από τους χώρους της σχολής και της γύρω περιοχής τις επόμενες μέρες.
Σενάριο-σκηνοθεσία: ΣΤΑΥΡΟΣ ΣΤΡΑΤΗΓΑΚΟΣ
Ρεπορτάζ: ΗΛΙΑΣ ΓΚΡΗΣ
Έτος παραγωγής: 1986
Πρώτη τηλεοπτική εκπομπή: 17 Νοεμβρίου 1986
----
Επιστολή της μητέρας του Μιχάλη Μυρογιάννη (Νοέμβρης 1983):
«ΜΑΝΑ ΔΕΝ ΠΕΘΑΝΑ …»:
«Πριν 10 χρόνια, αυτή τη μέρα, είχα κι εγώ ένα παλικάρι, που έφυγε να πάει στο Πολυτεχνείο και από τότε δεν ξαναγύρισε.
Θυμάμαι τα τελευταία του λόγια: « Μάνα, πόσο όμορφη είναι η ζωή. Μάνα, τι ωραία λόγια έχει ο Εθνικός μας Ύμνος». Κι όταν του είπα, μη βγεις αγόρι μου σήμερα, μου απάντησε με το τραγούδι: «Κράτα, μάνα, και θα γίνει το μεγάλο πήδημα, λευτεριά και ρωμιοσύνη είναι αδέρφια δίδυμα». Θυμάμαι και κάτι ακόμα: Εκείνο το πρωί όσες φορές έπαιρνα νερό, κι έβγαινα στην αυλή να ποτίσω τις γλάστρες με τα λουλούδια, έτρεχε και με φιλούσε. Τότε δεν μπορούσα να εξηγήσω το γιατί. Τα δεχόμουν όλα αμίλητη και περήφανη. Τώρα ξέρω γιατί. Τώρα που έχω μείνει με ένα χαρτί στο χέρι που λέει: «Διαμπερές τραύμα στο κεφάλι, βληθείς δια πυροβόλου όπλου, έξοδος εγκεφαλικής ουσίας». Κι όταν πια η μοναξιά, η πίκρα, ο πόνος, γίνονται αγανάκτηση, είναι σαν να ακούω τη φωνή του να μου λέει: « Μάνα, δεν πέθανα. Το αίμα μου σας ελευθέρωσε». Και τότε σκέπτομαι και ευχαριστώ όλους εκείνους που τον τίμησαν και τον τιμούν με οποιοδήποτε τρόπο. Και βλέπω τη μορφή της προτομής του, που βρίσκεται στη Μυτιλήνη, να μου χαμογελά».
Πώς να μην κλάψεις, πώς να μην πονέσεις στο δράμα και την περηφάνια της μάνας, πώς να μην τραγουδήσεις «Γλυκέ μου εσύ δε χάθηκες, ωιμέ, μέσα στις φλέβες μου είσαι. Γιε μου, στις φλέβες ολουνών, καημέ, έμπα βαθιά και ζήσε».
--
Δείτε όλη την ιστορική εκπομπή με τις μαρτυρίες και της Ανθής Μυρογιάννης
