Γράφει η Ειρήνη Χατζηαναγνώστου *
Ποιος άραγε δεν έχει βιώσει κάποια στιγμή στη ζωή του την απόρριψη; Όλοι μας σε ένα βαθμό νιώθουμε ανασφαλείς και αβέβαιοι για το αν θα γίνουμε αποδεκτοί από τους άλλους. Όταν μιλάμε, όμως, για κοινωνικό αποκλεισμό δεν μιλάμε για απλή ανασφάλεια. Μιλάμε για ανασφάλεια βαθιά και πολύ τραυματική.
Το πρόβλημα αυτό εμφανίζεται συνήθως στην εφηβεία. Τότε που έτσι κι αλλιώς οι έφηβοι αισθάνονται αποκλεισμένοι, διαφορετικοί και αποξενωμένοι. Είναι τόσο συνηθισμένο αυτό να συμβαίνει κατά τη διάρκεια της εφηβείας, που θεωρείται φυσιολογικό και αναμενόμενο από τους γονείς. Στο ενδεχόμενο που η αίσθηση του αποκλεισμού είναι απόρροια της εφηβείας, τότε τις περισσότερες φορές αλλάζει με την έναρξη της φοιτητικής ζωής και την κοινωνικοποίηση που συνοδεύεται από αυτήν. Αν αυτό δεν αλλάξει ούτε τότε, ούτε μετέπειτα στη ζωή, τότε πρόκειται για ένα πρόβλημα που αναπτύχθηκε στην παιδική ηλικία και άρα είναι η περίπτωση της βαθιά ριζωμένης και τραυματικής ανασφάλειας που αναφέραμε παραπάνω.
Οι δυσκολίες σας έγκεινται στο να κάνετε καινούριες γνωριμίες, στο άγχος που σας προκαλεί η σκέψη «Μη τυχόν και πω ανοησίες», στην ανησυχία σας ότι οι άλλοι θα σας κρίνουν επειδή είστε, ενδεχομένως, ή αισθάνεστε διαφορετικός από εκείνους. Αυτό σας οδηγεί στο να αποφεύγετε πολλές κοινωνικές καταστάσεις, ενώ ταυτόχρονα έχετε ανάγκη από κοινωνική επαφή. Έχετε την αίσθηση ότι δεν ανήκετε πουθενά και αυτό σας προκαλεί απέραντη μοναξιά.
Η παγίδα που μπορεί να πέφτετε και να συγκρίνεστε διαρκώς με τους άλλους, σίγουρα δεν σας βοηθά μιας και έχετε την τάση να βγάζετε πάντα χαμένο τον εαυτό σας. Αυτό σας κάνει να νιώθετε μειονεκτικά και τελικά να γίνεστε αδέξιοι κοινωνικά ενώ κατέχεται πάρα πολύ καλά τις κοινωνικές δεξιότητες. Πέρα από τη μειονεκτικότητα, υπάρχει και η περίπτωση της διαφορετικότητας. Για τους περισσότερους η αίσθηση ότι είναι διαφορετικοί είναι οδυνηρή. Οι περισσότεροι από εμάς θέλουμε να είμαστε προσαρμοσμένοι στο κοινωνικό μας περιβάλλον και το να μη συμβαίνει αυτό προκαλεί μοναξιά και πόνο τις περισσότερες φορές. Πολλοί λόγοι από παιδί έως και σήμερα μπορεί να σας κάνουν να νιώθετε διαφορετικοί. Μπορεί για παράδειγμα, ως κορίτσια να σας άρεσαν τα αγορίστικα παιχνίδια ή ως αγόρια οι κούκλες, χωρίς αυτό να υποδηλώνει κάτι για τον σεξουαλικό σας προσανατολισμό. Ήταν, ωστόσο, έξω από τα στερεότυπα του φύλου και μπορεί εσείς οι ίδιοι ή άλλοι γύρω σας να σας έκαναν να αισθάνεστε διαφορετικοί. Η σεξουαλική ταυτότητα σας μπορεί, επίσης, να ευθύνεται για τον κοινωνικό αποκλεισμό που νιώθετε σήμερα. Τα περισσότερα ομοφυλόφιλα άτομα τον βιώνουν και η κλινική εμπειρία μου δείχνει ότι πολύ συχνά νοσούν από κατάθλιψη. Πολλοί ακόμα λόγοι μπορούν να συμπληρώσουν αυτή τη λίστα, ανάλογα με την οικογένεια μέσα στην οποία μεγάλωσε ο καθένας αλλά και την πορεία της μετέπειτα ζωής του.
Μέχρι και σήμερα, για να αντιμετωπίσετε τις δυσκολίες σας και τη δυσφορία που σας φέρνουν αυτές, ίσως, να χρησιμοποιούσατε την αποφυγή. Αποφεύγετε, δηλαδή, της καταστάσεις που σας προκαλούν άγχος ώστε να ανακουφιστείτε. Σίγουρα δεν είναι ο σωστός τρόπος αυτός. Η αλλαγή απαιτεί να μετακινηθείτε από τη μέχρι τώρα στάση σας και να περάσετε στην αντιμετώπιση. Οι άνθρωποι που καταφέρνουν να ξεπεράσουν τον κοινωνικό τους αποκλεισμό είναι εκείνοι που καταφέρνουν να κάνουν αυτή τη μετάβαση.
* Η Ειρήνη Χατζηαναγνώστου είναι Ψυχολόγος- Ψυχοθεραπεύτρια παιδιών- εφήβων- ενηλίκων, και εξειδικευμένη στη Νόσο Alzheimer.
Εργάζεται στο δικό της Κέντρο Συμβουλευτικής και Ψυχοθεραπείας «Ψυχή & Λόγος» στην οδό Καβέτσου 13, Μυτιλήνη.
Τηλέφωνο επικοινωνίας: 2251104284.
Περισσότερες πληροφορίες στο eirinichatzianagnostou.blogspot.gr
Η Ειρήνη Χατζηαναγνώστου αρθρογραφεί κάθε δεύτερη Δευτέρα στο Lesvosnews.net
