O «Ύμνος εις την Ελευθερίαν» ταξιδεύει στην Μυτιλήνη, το ακριτικό νησί της καρδιάς μας
158 στίχους του έργου «Ύμνος εις την Ελευθερίαν» που έγραψε ο εθνικός μας ποιητής, Διονύσιος Σολωμός το 1823 και τους οποίους μελοποίησε μοναδικά ο Νικόλαος Μάντζαρος.
Αυτοί είναι ο πυρήνας μιας πολύ ιδιαίτερης δουλειάς που συνδυάζει τη μουσική με την αφήγηση και θα αποτελέσει την κεντρική εκδήλωση του φετινού φεστιβάλ «Λεσβιακό Καλοκαίρι», ύστερα από πρωτοβουλία της Αντιδημαρχίας Πολιτισμού του Δήμου Μυτιλήνης. Την ενορχήστρωση υπογράφει ο μαέστρος και καλλιτεχνικός διευθυντής του Διεθνούς Φεστιβάλ Δωδώνης, Θεόδωρος Λεμπέσης. Σκηνοθετεί ο
Λευτέρης Γιοβανίδης, ενώ ο ηθοποιός Τάσος Ιορδανίδης κρατά το ρόλο του αφηγητή.
Παρασκευή 23 Ιουλίου, στο Κάστρο Μυτιλήνης
Λίγα λόγια…
… για το έργο του Σολωμού
Το έργο του Διονύσιου Σολωμού αποτελεί το πλέον χαρακτηριστικό ποιητικό επίτευγμα του 19ου αιώνα. Αποτελείται από 158 τετράστιχα σε μέτρο τροχαϊκό, με εναλλαγές επτασύλλαβων και οκτασύλλαβων στίχων, στους οποίους περιγράφει τα πρώτα ιστορικά γεγονότα της Επανάστασης, θυμίζει τα μαρτυρικά χρόνια του Ελληνισμού, την έχθρα των Ευρωπαίων ηγεμόνων και την αδιάφορη στάση τους στην ελληνική επανάσταση, αλλά επίσης προτρέπει τους Έλληνες ν’ απαλλαγούν από τη διχόνοια και να συσπειρωθούν με κοινό στόχο την απελευθέρωση.
Ο «Ύμνος εις την Ελευθερίαν» μεταφράστηκε αμέσως στα ιταλικά, τα γαλλικά και τ’ αγγλικά, λίγο αργότερα στα γερμανικά, ενώ κυκλοφόρησε σε όλη την Ευρώπη και Αμερική.
… για τη μελοποίηση του Μάντζαρου
Ο Νικόλαος Μάντζαρος μελοποίησε για πρώτη φορά ολόκληρο το ποίημα το 1827, με τρόπο «λαϊκό», ώστε οι στίχοι και τα μηνύματά του να διαδοθούν γρήγορα, αλλά και να γίνουν εύκολα αντιληπτά από τους αγωνιστές που είχαν ανάγκη από εμψύχωση. Η ενασχόλησή του με το ποίημα του Σολωμού έγινε σκοπός ζωής, αφού προέβη σε δεύτερη εκδοχή το 1844 -την αφιέρωσε στον Όθωνα, αλλά και σε μια τρίτη, που ολοκλήρωσε το 1870.
Και οι τρεις εκδοχές είναι γραμμένες για τετράφωνη ανδρική χορωδία και πιάνο, σε μορφή ορατορίου και διάρκεια κατά μέσο όρο τα 70 λεπτά. Οι πρώτες τετράστιχες στροφές του ποιήματος αποτελούν τον Εθνικό ύμνο της Ελλάδας από το 1865.
… για την ενορχήστρωση του Θεόδωρου Λεμπέση
Η συγκεκριμένη μουσική παράσταση αφορά στην πρώτη γραφή του Μάντζαρου και ξεκινά με το Εθνικό Ύμνο. Η φρέσκια πρόταση του μαέστρου Θεόδωρου Λεμπέση, ο οποίος υπογράφει τη νέα ενορχήστρωση για ορχήστρα δωματίου με 4 λυρικούς τραγουδιστές και ανδρική χορωδία, κρατά το ύφος εποχής. Κατά τη διάρκεια του έργου, δε, παρεμβαίνει ο ηθοποιός Τάσος Ιορδανίδης σε ρόλο αφηγητή, με αναφορές σε ιστορικά κείμενα άρρηκτα συνδεδεμένα με τους στίχους του Σολωμού.
Ο κύριος Λεμπέσης σημειώνει σχετικά: «Με την ευκαιρία του εορτασμού των 200 χρόνων από την Ελληνική Επανάσταση, βρεθήκαμε και πάλι σ’ ανοιχτό διάλογο με ιστορικά μουσικά έργα και μας δόθηκε η ευκαιρία να τα ζωντανέψουμε ξανά, καθώς-πιστεύω ακράδαντα-πως ανήκουν στη μεγάλη και παγκόσμια μουσική βιβλιοθήκη και έχουν θέση στο “σήμερα”».
Σημείωμα Αντιδημάρχου Πολιτισμού Δήμου Μυτιλήνης
«Την Παρασκευή 23 Ιουλίου 2021, στον όμορφο χώρο του κάστρου Μυτιλήνης, ο Δήμος Μυτιλήνης, στο πλαίσιο του Φεστιβάλ “Λεσβιακό Καλοκαίρι”, τοποθετεί στον πυρήνα των εκδηλώσεών του μια εμβληματική συναυλία, αφιερωμένη στα 200 χρόνια από την Ελληνική Επανάσταση. Μία συναυλία, η οποία δε θα μπορούσε να έχει ως θέμα και αφήγημα άλλο παρά τον “ Ύμνο εις την Ελευθερία” του Διονυσίου Σολωμού, εκ του οποίου οι δύο πρώτες στροφές αποτελούν τον Εθνικό μας Ύμνο. Μέσα από μία καταπληκτική ενορχήστρωση και τις εξαιρετικές ερμηνείες των Σταμάτη Πακάκη, Γιάννη Βρυζάκη, Νίκου Καραγκιαούρη και Γιώργου Παπαδημητρίου θα ταξιδέψουμε και θα αισθανθούμε το πραγματικό νόημα του αγώνα του 1821, που δεν είναι άλλος παρά ένας Ύμνος στην Ελευθερία. Το πανέμορφο ακριτικό μας νησί και η πόλη της Μυτιλήνης, μέσα από τις περιπέτειες και τα προβλήματα των τελευταίων χρόνων, δεν θα μπορούσε παρά να αγκαλιάσει μία τέτοια μεγάλη παραγωγή, αντάξια της κουλτούρας και της μεγάλης πολιτιστικής παράδοσης του τόπου μας».
Ο Αντιδήμαρχος Πολιτισμού Δήμου Μυτιλήνης
Παναγιώτης Δ. Τσακύρης
Ταυτότητα παράστασης
«Ύμνος εις την Ελευθερία»
Μελοποίηση: Νικόλαος Μάντζαρος
Ποιητικό κείμενο: Διονύσιος Σολωμός
Λυρικοί τραγουδιστές: Σταμάτης Πακάκης, Γιάννης Βρυζάκης, Νίκος Καραγκιαούρης, Γιώργος Παπαδημητρίου.
Αφηγητής – ηθοποιός: Τάσος Ιορδανίδης
Σκηνοθεσία: Λευτέρης Γιοβανίδης
Συνοδεύει Ορχήστρα Δωματίου
Μουσική διεύθυνση- ενορχήστρωση: Θεόδωρος Λεμπέσης
Φορέας Οργάνωσης: Δήμος Μυτιλήνης-Αντιδημαρχία Πολιτισμού
Προβολή και επικοινωνία: Βάσω Σωτηρίου-We Will
Πού: Κάστρο Μυτιλήνης, Μυτιλήνη
Πότε: Παρασκευή 23 Ιουλίου, στις 21:00
Διάρκεια: 70’
Είσοδος: Ελεύθερη με προσκλήσεις από το Δημοτικό Θέατρο
Βιογραφικό Θεόδωρου Λεμπέση
Μουσικός, συνθέτης, μαέστρος με πλούσιο έργο στο ενεργητικό του.
Μεταξύ άλλων, έχει συνθέσει τα μουσικά έργα «Ελλήνων Δείγμα», «Τα βρώμικα πινέλα του Σύλβιο Λου», «Ρέκβιεμ στο μεγάλο πόλεμο», «Πορτρέτα Γυναικών», «Η Σονάτα του Σεληνόφωτος». Επίσης, έχει γράψει μουσική για ταινίες, αλλά και για το θέατρο, όπως: «Οι Τενόροι», «Μήδεια», «Φιλουμένα Μαρτουράνο», «Φαύστα», «Το άγαλμα που κρύωνε» «Τριαντάφυλλο στο στήθος» «Αυτοί που περπατούν στα σύννεφα», «Μαντώ la bella Greca», «Μία χώρα δύο αιώνες μετά».
Έχει ενορχηστρώσει ολοκληρωμένα μουσικά έργα Ελλήνων και ξένων συνθετών για διάφορα μουσικά σύνολα και καλλιτεχνικούς οργανισμούς (Κρατική ορχήστρα Αθηνών, Ορχήστρα σύγχρονης μουσικής ΕΡΤ, ACADEMIKA Ορχήστρα, κ.ά).
Ενορχηστρώσεις του έχουν εκτελεστεί στο εξωτερικό, στο πλαίσιο συνεργασίας με διακεκριμένους σολίστες.
Έχει συνεργαστεί με αξιόλογους καλλιτέχνες, έχοντας εμφανιστεί σε πολλά Διεθνή Φεστιβάλ και καλλιτεχνικούς οργανισμούς όπως: Φεστιβάλ Αθηνών, Δωδώνης, Πατρών, Θεσσαλονίκης, Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, Θεσσαλονίκης, Δημοτικό Θέατρο Πειραιά, Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος, Διεθνές Φεστιβάλ Κλασικής Μουσικής Κυκλάδων, κ.ά.
Είναι μέλος της Ορχήστρα Σύγχρονης Μουσικής της ΕΡΤ, όπου και τη διευθύνει σε έργα δικά του.
Από το 2020 είναι ο καλλιτεχνικός διευθυντής του Διεθνούς Φεστιβάλ Δωδώνης και από το 2021 ως σήμερα διευθύνει και την Ανδρική Χορωδία Λαυρίου
