Κλείδωνας και Κάψαλα στο Ακράσι - Αναβίωση εθίμων
Τα έθιμα του Κλήδωνα – τα Κάψαλα
Κάθε χρόνο στις 24 Ιουνίου γιορτάζεται το γενέθλιο του Αγ. Ιωάννου τού Προδρόμου, ή αλλιώς, όπως είναι γνωστό εδώ στο Ακράσι και σε όλα τα χωριά της Λέσβου, είναι «Τ' Αγιού Γιαννιού τ' Ηλτρουπιού» (συμπίπτει με το θερινό ηλιοστάσιο όπου γίνεται η μετάβαση από την άνοιξη στο καλοκαίρι) ή «τ΄ Λαμπαδιστή» γιατί στην γιορτή του ο κόσμος ανάβει φωτιές, τα γνωστά μας «Κάψαλα» όπου ως εθιμικό προσάναμμα χρησιμοποιούνται από τους κατοίκους του κάθε χωριού τα αποξηραμένα μαγιάτικα στεφάνια.
Μετά από πολλά χρόνια ο σύλλογος μας «ΑΚΡΑΣΙΩΝ» αναβιώνει τα δύο έθιμα (Κλήδωνα – τα Κάψαλα) στο Ακράσι.
Την παραμονή 23 Ιουνίου (φέτος είναι ημέρα Κυριακή και ώρα 12 π.μ.) ένα κορίτσι ή αγόρι συνήθως πρωτότοκο με τους δύο γονείς εν ζωή φέρνει από την βρύση ή το πηγάδι τ΄ αμίλητο νερό (δεν πρέπει να μιλήσει σε κανένα σε όλη την διαδρομή) μέσα σε ένα πήλινο δοχείο. Μέσα στο δοχείο όλος ο κόσμος αλλά κυρίως οι νέες και οι νέοι έριχναν ο καθένας από ένα μικροαντικείμενο (π.χ. κουμπί, δαχτυλίδι, σκουλαρίκι, κλπ) που το λένε ριζικάρι. Μετά σκεπάζεται το πήλινο αυτό δοχείο με άσπρο ή κόκκινο πανί και το δένουν με κλαδί λυγαριάς, λέγοντας:
Κλειδώνουμι του κλήδουνα
Μι τα΄ Αϊ Γιαννιού την χάρη
Και κάθε καλορίζικος/η
Κάθε καλό να πάρει
Μετά το πήλινο δοχείο το έβαζαν όλη την νύχτα έξω για να το βλέπουν τ΄ άστρα.
Ανήμερα ημέρα εορτής του Αγίου το απόγευμα (φέτος είναι ημέρα Δευτέρα, του Αγίου Πνεύματος και ώρα 7 το απόγευμα) θα ανοιχτεί ο Κλήδονας λέγοντας¨
Ανοίξιτι του κλήδουνα
Μι τ΄ Αϊ Γιαννιού την χάρη
Κι όποιο ΄ναι καλορίζικο
Τώρα θε να προβάλει
Το παιδί που έφερε το αμίλητο νερό την παραμονή του Αγίου βγάζει ένα - ένα τα ριζικάρια – αντικείμενα από το πήλινο δοχείο (βλέπε σχετική φωτογραφία) Ταυτόχρονα λέγονται για τον καθένα από ένα τετράστιχο επαινετικό ή πειραχτικό (για εκείνον που το ριζικάρι ήταν δικό του). Από το συσχετισμό του αντικειμένου με το τετράστιχο βγαίνει η μαντεία.
Μετά ανάβονται φωτιές από τα αποξηραμένα μαγιάτικα στεφάνια και τις οποίες πηδούν μικροί και μεγάλοι επειδή πιστεύουν ότι η φωτιά διώχνει από πάνω τους τις αρρώστιες. Είναι τα λεγόμενα «ΚΑΨΑΛΑ» ίσως γιατί όταν πηδάς την φωτιά υπάρχει περίπτωση να «καψαλιαστής» δηλαδή να «νιώσεις» ότι η φωτιά ότι σε ακουμπά.
Καλούμε όλο τον κόσμο που θέλει να ζήσει τα έθιμα του ΚΛΗΔΩΝΑ και τα ΚΑΨΑΛΑ να παραβρεθεί στο Ακράσι 24 Ιουνίου ημέρα Δευτέρα, του Αγίου Πνεύματος και ώρα 7 το απόγευμα) όπου θα αναβιώσουν και τα δύο αυτά έθιμα, στην πλατεία του χωριού.
Το ΔΣ του Συλλόγου «ΑΚΡΑΣΙΩΝ»
