Διαδρομές στην Ιστορία του Πλωμαρίου με έμφαση στο 1821

Το αποτέλεσμα της πρώτης διαδικτυακής θεματικής εκδήλωσης του Συλλόγου "Το Πόλιον", που πραγματοποιήθηκε στις 9 Ιουνίου με τίτλο "Διαδρομές στην Ιστορία του Πλωμαρίου με έμφαση στο 1821", υπήρξε λίαν ικανοποιητικό, σύμφωνα με τους στόχους της εκδήλωσης, τα κριτήρια αυτών των ιδιαίτερων εκδηλώσεων και των μηνυμάτων που δεχτήκαμε. Οι Πλωμαρίτες και οι Λέσβιοι της διασποράς, παρά τους ωκεανούς, τα πελάγη και τις ηπείρους που μας χωρίζουν, είχαν την εξαιρετικά ευχάριστη εμπειρία της ηλεκτρονικής σύνδεσης να παρακολουθούν την ιστορία της αγαπημένης τους γενέτειρας από διακεκριμένους ομιλητές της εκδήλωσης. 

Η Πρόεδρος του Συλλόγου Δρ Μ. Βαρτή- Ματαράγκα αφού καλωσόρισε και ευχαρίστησε όλους τους συμμετέχοντες στην εκδήλωση, ιδιαίτερα την τιμητική παρουσία της καθηγήτριας Μαρίας Ευθυμίου, του Περιφερειάρχη Καθ. Κώστα Μουτζούρη, του Αντιδημάρχου Πολιτισμού κ. Παν. Τσακύρη, τους διακεκριμένους ομιλητές. Μεταξύ των συμμετεχόντων, διακρίναμε την παρουσία του π. υπουργού κ. Νίκου Σηφονάκη, της επίτιμης Δ/ντριας ΥΠΠΟ κ. Αγλαΐας  Αρχοντίδου, του προέδρου της ΟΛΣΑ, του Συλλόγου Γυναικών Μόριας και πολλών άλλων εκλεκτών συμμετεχόντων. Στη συνέχεια, αναφέρθηκε στην προγραμματισμένη για την άνοιξη  2020 Διημερίδα με θέμα «Πλωμάρι - Αρμενίζοντας στο Χρόνο ΙΙ», στο πλαίσιο εορτασμού των είκοσι χρόνων του Συλλόγου, στην ανάγκη αναστολής της, λόγω της πανδημίας και τώρα την ανάγκη προσαρμογής της στις σημερινές συνθήκες . Έτσι αποφασίστηκε η αναδιοργάνωση της Διημερίδας και η μετατροπή της σε κύκλο θεματικών διαδικτυακών εκδηλώσεων, ακολουθώντας τους θεματικούς άξονες και τους στόχους της Διημερίδας. Στόχος των θεματικών διαδικτυακών εκδηλώσεων του «Πόλιον» είναι, μέσα από τις εισηγήσεις διακεκριμένων ομιλητών - επιστημόνων, να φωτιστεί και να αναδειχθεί η πορεία του Πλωμαρίου, αλλά και του νησιού ολόκληρου και παράλληλα να τεθούν προβληματισμοί και προτάσεις για την πορεία στο μέλλον, στο πλαίσιο των ευρύτερων μεταβολών. Εξήγησε τους λόγους επιλογής του θέματος της 1^ης εκδήλωσης , που είναι η ιστορία του τόπου μας και τόνισε ότι τη διάσωση της ιστορικής διαχρονικής πορείας του Πλωμαρίου την οφείλουνε στον αείμνηστο καθηγητή, λόγιο, ιστορικό και συγγραφέα Γιάννη Μουτζούρη. 

Ο  π. Πρύτανης του ΕΜΠ, Καθηγητής Κώστας Μουτζούρης, Περιφερειάρχης Β. Αιγαίου, στο χαιρετισμό του προς όλους αναφέρθηκε πρώτα στο Σύλλογο, διακρίνοντας τον για την ποιότητα των εκδηλώσεων του, που διαχρονικά παρακολουθεί, και στα έργα που δρομολογούνται στο Πλωμάρι για τα οποία εναρμονιζόμενος με τον τίτλο της εκδήλωσης έδωσε τον τίτλο "διαδρομές στο μέλλον του Πλωμαρίου" και τα οποία με τη σειρά τους θα γράψουν τη συνέχεια της ιστορίας του. Αυτά είναι: το άνοιγμα της Πύλης Schengen εντός του 2021, την ολοκλήρωση του φράγματος Σεδούντα, την παράκαμψη του Πλωμαρίου, την έγκριση περιβαλλοντικών μελετών για την προστασία του δρόμου Πλωμαρίου – Μελίντας από τις καταπτώσεις των βράχων. Τέλος, αναφέρθηκε ακόμη μια φορά στη μεγάλη απώλεια του σπουδαίου ανθρώπου και καραβομαραγκού του Πλωμαρίου, Δούκα Γιαμουγιάννη. 

Ο Αντιδήμαρχος Πολιτισμού του Δήμου Μυτιλήνης,  κ. Παναγιώτης Τσακύρης εκπροσωπώντας το Δήμαρχο, στο χαιρετισμό του αναφέρθηκε στην –γενικώς αποδεκτή- υψηλή ποιότητα των εκδηλώσεων του Συλλόγου και ανήγγειλε την είδηση ότι προγραμματίζεται, από το Δήμο Μυτιλήνης σε συνεργασία με την Εταιρεία Λεσβιακών Μελετών εκπροσωπούμενη από τον κ. Στρατή Αναγνώστου,  η ανάδειξη όλων των γεγονότων της ενεργούς συμμετοχής της Λέσβου στον Αγώνα της Επανάστασης και της Εθνικής παλιγγενεσίας με την εγκατάσταση μνημείου και  έκδοση επετειακού τόμου. 

Η εξαιρετική και πολύ γνωστή Ιστορικός Καθ. Μαρία Ευθυμίου, η οποία γενναιόδωρα μοιράζει της γνώσεις της στην Ιστορία σε χιλιάδες μαθητών κάθε ηλικίας, μας έκανε την τιμή να βρεθεί κοντά μας για ένα σύντομο χαιρετισμό. Αφού συγχάρηκε το «Πόλιον» για το πρόγραμμα των εκδηλώσεων με σκοπό την ανάδειξη της περιοχής, μίλησε για τα νησιά του Ανατολικού Αιγαίου, μέσα στη δίνη των πολεμικών γεγονότων της Επανάστασης. Στο απομακρυσμένο Πέλαγος, το να κρατηθεί η επανάσταση πέραν των Κυκλάδων, αποδείχτηκε ότι ήταν δύσκολο έως ακατόρθωτο. Έτσι, τα απομακρυσμένα νησιά του Αν. Αιγαίου από το Βόρειο μέχρι το Νότιο και την Κρήτη είτε δεν μπόρεσαν να επαναστατήσουν λόγω συνθηκών ή η επανάστασή τους καταπνίγηκε, με μοναδική εξαίρεση το νησί της Σάμου. 

Η Μυτιλήνη, είπε η Καθηγήτρια, παρακολουθεί με συγκίνηση την Επανάσταση. Λόγω της θέσης της και λόγω των ειδικών συνθηκών που επικρατούσαν, δεν μπόρεσε να ξεσηκωθεί, παρόλο που υπήρξαν μεμονωμένα άτομα που είχαν έντονη δράση. Αναμφίβολα ο στόλος έδρασε επανειλημμένα στη γύρω περιοχή και βέβαια παράμετροι δεν είναι μονάχα τα πολεμικά γεγονότα αλλά και το γενικότερο κλίμα που δημιουργείται. Η Ελληνική Επανάσταση δεν θα μπορούσε να αντέξει  παρά ελάχιστους μήνες αν δεν είχε τη στήριξη από θάλασσα με τη βοήθεια του στόλου.

Με χαρά χαιρέτισε η κυρία Ευθυμίου την είδηση συγκέντρωσης των στοιχείων που αφορούν στο νησί στην Επανάσταση το 1821, ένα πολύτιμο εργαλείο για όσους μελετούν και ασχολούνται με το θέμα αυτό.

Τελειώνοντας η Καθηγήτρια, ευχήθηκε επιτυχία στις εκδηλώσεις του «Πόλιον» και «στο Πλωμάρι, αυτό το σημαντικό κομμάτι του Ελληνισμού, με τη σπουδαία βιομηχανική παρουσία και τον πνευματικό του κόσμο», είπε χαρακτηριστικά.

Ο πρώτος ομιλητής, ιστορικός Δρ Κώστας Καμπουρίδης στην εισήγηση του "Το Πλωμάρι τον 16^ον αιώνα μέσα από Οθωμανικές αρχειακές πηγές" με βάση το οθωμανικό κατάστιχο απογραφής του 1548, αναφέρθηκε στους φορολογικούς κανονισμούς, τη διοικητική διαίρεση, οικισμούς -πληθυσμό, ονόματα κατοίκων, τοπωνύμια, προϊόντα κ. ά., γενικά για τη Λέσβο με έμφαση στην ευρύτερη περιοχή του Πλωμαρίου.

Ο ιστορικός Δρ Στρατής Αναγνώστου αναφέρθηκε στις σημαντικότερες πτυχές της Ιστορίας του Πλωμαρίου από τον 16^ο μέχρι τον 20^ο αιώνα, αξιοποιώντας ανέκδοτες αρχειακές πηγές, ελληνικές και οθωμανικές. Συγκεκριμένα επικεντρώθηκε στην οικιστική εξέλιξη της ευρύτερης περιοχής του Πλωμαρίου, κατ’ αρχάς τολμώντας- βάσει στοιχείων- την υπόθεση για τη γεωγραφική τοποθέτηση του Πλωμαρίου του 16^ου αι. αιώνα στη σημερινή θέση Παλαιοχώρι αλλά και σε δημογραφικά, οικονομικά και εμπορικά δεδομένα. Ιδιαίτερη μνεία έκανε στα γεγονότα και στα πρόσωπα που σημάδεψαν το Πλωμάρι κατά τη διάρκεια της Επανάστασης του 1821 και ειδικότερα στην επαναστατική εξέγερση του Απριλίου/Μαΐου 1822 και της προσωπικότητας του Βενιαμίν του Λεσβίου. Τελειώνοντας, τόνισε ότι οι λέξεις αστισμός, πατριωτισμός, επανάσταση είναι έννοιες συναφείς στο Πλωμάρι και μνημόνευσε το όνομα του αείμνηστου ιστορικού Δρ. Ιωάννη Μουτζούρη, ο οποίος με τις μελέτες του διέσωσε σημαντικές προφορικές μαρτυρίες, αλλά και αρχειακά τεκμήρια, τα οποία σήμερα έχουν καταστραφεί.

H ιστορικός Κα Αμφιτρίτη Καζάζη- Καπερώνη, στην εισήγηση της "Η χαμένη αστική τάξη του Πλωμαρίου", αναφέρει ότι η αστική τάξη στο Πλωμάρι κατά το δεύτερο μισό του 19ου αιώνα συνέβαλε δυναμικά στην πολιτιστική και πνευματική ανάπτυξη του τόπου, με την ίδρυση εκπαιδευτικών ιδρυμάτων, την εκπόνηση έργων ευποιίας και την περίθαλψη οικονομικά αδύναμων Πλωμαριτών. Η προσφορά τους, έστω και υποβαθμισμένη και αγνοημένη από τους σύγχρονους, θα πρέπει να αποτελεί παράδειγμα για μίμηση ή έστω αντικείμενο σεβασμού.