Κόλπος Καλλονής: Η «Λιμνοθάλασσα» του Αριστοτέλη εκπέμπει SOS
Με τον χωρισμό του παλιού Καλλικρατικού Δήμου Λέσβου, ο κόλπος Καλλονής περιήλθε ολόκληρος στην κυριότητα του Δήμου Δυτικής Λέσβου. Πολλοί παραξενεύτηκαν με το γεγονός αυτό. Μάλιστα κάποιοι, ειδικά όταν είδαν το νέο χάρτη του νησιού, έσπευσαν να μιλήσουν για παράλογο χωρισμό. Ωστόσο, ο χωρισμός αυτός ήταν ό,τι το σοφότερο για ολόκληρο το νησί και για την εύρυθμη λειτουργία και των δύο νέων Δήμων. Ο Κόλπος Καλλονής υπήρξε ο πυρήνας, το κεντρομόλο σημείο, για το στήσιμο του καινούργιου μας χάρτη. Δεν θα ήταν άλλωστε παράλογο η μία όχθη του κόλπου να ανήκει σε ένα Δήμο και η απέναντι σε έναν άλλο;
Ο κόλπος αυτός μας ενώνει επί χιλιετίες. Ας θυμηθούμε τις μελέτες του Αριστοτέλη που εδώ σ’ αυτό το θαλασσινό περιβόλι έθεσε τα θεμέλια της Βιολογίας μαζί με τον Θεόφραστο τον Ερέσιο. Ας θυμηθούμε τους δίσεκτους χρόνους των πολέμων και της πείνας που η θάλασσα τούτη «γεννούσε μπερεκέτια» και κάτοικοι απ’ όλα τα σημεία του νησιού έρχονταν για να τροφοδοτηθούν και να τροφοδοτήσουν με τη σειρά τους, τούς τόπους τους με τα πολύτιμα για την επιβίωσή τους δώρα της θάλασσας. Μέχρι και σήμερα, η περίφημη «λεσβιακή κουζίνα» με τους παγκόσμια γνωστούς ουζομεζέδες της, που έχουν γίνει brand name (σαρδέλα, όστρακα), στηρίζεται στις σοδειές τούτου του κόλπου.
Ωστόσο, δυστυχώς τον κακοποιούμε και μάλιστα συστηματικά. Καθημερινά, επί 24ώρου βάσεως και ολοχρονίς, λεηλατείται ανελέητα. Οι μικροί ποταμοί και τα ρέματα που περνούν μέσα από τα γύρω χωριά και τους οικισμούς φέρνουν μαζί τους κάθε λογής χημικό απόβλητο και πλαστικά δηλητηριάζοντας τα νερά. Στις γύρω περιοχές σύλλογοι επαγγελματιών που δραστηριοποιούνται στο θαλασσινό «κάμπο», ερίζουν και λόγω αντικρουόμενων συμφερόντων και κατά καιρούς πετυχαίνουν, πότε ο ένας και πότε ο άλλος, να «περάσουν» νομοθετήματα προς εξυπηρέτηση συντεχνιακών τους συμφερόντων.
Ο κόλπος είναι ένα ευαίσθητο αλλά και πολύ «ελαστικό» οικοσύστημα. Χάρη σ’ αυτή του την «ελαστικότητα» συνεχίζει να δίνει. Ως πότε όμως; Οι φορείς διαχείρισης αυτού του θησαυρού, Περιφέρεια, παλιός Δήμος αλλά και τοπικοί βουλευτές, δεν έκαναν απολύτως τίποτα μέχρι στιγμής. Φυσικά για τον κόλπο γίνονται ντοκιμαντέρ, γράφονται άρθρα σε επιστημονικά περιοδικά, γίνονται ημερίδες ακόμα και σχολικά προγράμματα, αλλά τίποτα τελικά δε φτάνει στα αυτιά της εξουσίας. Τουτέστιν, στα αφτιά εκείνων που θα σχεδιάσουν και θα θεσπίσουν κανόνες στο παιχνίδι, έτσι ώστε όλοι (και αν όχι όλοι, τουλάχιστον οι περισσότεροι, οι πολλοί) οι εμπλεκόμενοι με τον κόλπο να είναι ικανοποιημένοι, και η αειφορία του ίδιου του οικοσυστήματος να εξασφαλιστεί.
Ο καινούργιος Δήμος, οφείλει - και αποτελεί δέσμευση του συνδυασμού μας - να σκύψει πάνω από αυτό το θέμα, που είναι αρκετά σύνθετο, μιας και δεν αφορά μόνο την οικολογική προστασία ενός από τους πιο πλούσιους υγροβιότοπους της Ευρώπης ή τα συμφέροντα των απλών, καθημερινών εργατών της θάλασσας που απ’ αυτήν τρέφονται και μας τρέφουν. Αφορά την αλλαγή μιας ολόκληρης νοοτροπίας, που θεωρεί τη Φύση διαχρονικά δεδομένη ιδιοκτησία και χωρίς σεβασμό βιαιοπραγεί εναντίον της. Οι συνέπειες στρέφονται φυσικά εναντίον όλων μας, μα περισσότερο εναντίον εκείνων που δραστηριοποιούνται επαγγελματικά στα νερά αυτά.
Το πρώτο που θα πρέπει να γίνει είναι να εκμεταλλευτούμε το Πανεπιστήμιο Αιγαίου. Είναι ευτύχημα που στο νησί μας έχουμε τις Σχολές του Περιβάλλοντος και Επιστημών της Θάλασσας που εδώ και καιρό ενδιαφέρονται και μελετούν τον κόλπο και το οικοσύστημά του. Αυτοί θα πρέπει να είναι η πρώτη «μαγιά» ειδικών που θα μας απαντήσουν στο πώς ο κόλπος τούτος θα διασωθεί ως οικοσύστημα και πώς θα εξασφαλιστεί η αειφορία του. Δουλειά του νέου Δήμου θα είναι να «βάλει το θέμα στο τραπέζι» με όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη. Επαγγελματίες, τοπικές παράκτιες κοινότητες, σύλλογοι και επιστήμονες θα συζητήσουν και θα συμφωνήσουν τους νέους κανόνες του παιχνιδιού. Και φυσικά αυτές οι συζητήσεις θα έχουν ημερομηνία λήξης. Δεν μπορεί να κουβεντιάζουμε ατέρμονα. Κατόπιν δε τούτου, οι όποιες συμφωνίες θα πρέπει να τηρηθούν με κάθε κόστος, χωρίς αλληθωρίσματα προς συντεχνίες, συμφέροντα και «ψηφαλάκια».
Γράφοντας αυτές τις σκέψεις στο χαρτί, προσπάθησα να αποφύγω τις στείρες πολεμικές κορώνες και να χρησιμοποιήσω τη γλώσσα της συγκατάβασης και της συνεννόησης. Ο τόπος μας είναι μικρός και όλοι ξέρουμε το διπλανό μας. Σκοπός μας όμως, δεν θα πρέπει να είναι η αλληλοφαγωμάρα και τα καρφώματα ή τα λαδώματα, αλλά η σωτηρία αυτού του Παραδείσου που πρέπει να κληροδοτήσουμε στις επόμενες γενιές.
*Ο Τάσος Ιπποκράτους είναι υποψήφιος Δημοτικός Σύμβουλος στη Δ.Ε. Καλλονής, με το συνδυασμό του Στρατή Ζαφείρη
«Συνεργασία ΔΥΤΙΚΗΣ ΛΕΣΒΟΥ», Συνταξιούχος Πυροσβέστης, Πρόεδρος Τοπικού Συμβουλίου Παρακοίλων
