Ι
διαίτερα σημαντική είναι η θέση της Ελλάδας στον παγκόσμιο χάρτη γεωπάρκων, καθώς ήδη πέντε περιοχές της βρίσκονται στο Παγκόσμιο Δίκτυο της UNESCO, ενώ από το 2016 στο «τιμόνι» του Δικτύου βρίσκεται ο καθηγητής του Πανεπιστημίου Αιγαίου, Διευθυντής του Μουσείου Φυσικής Ιστορίας Απολιθωμένου Δάσους Λέσβου και Συντονιστής του Γεωπάρκου Λέσβου, Νικόλαος Ζούρος. Ο κ. Ζούρος σε συνέντευξή του στο Αθηναϊκό - Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων μίλησε για τα γεωπάρκα και τη σημασία τους στην τουριστική ανάπτυξη μίας περιοχής, αλλά και για τους σκοπούς και τις δράσεις του Δικτύου.
Όπως είπε ο κ. Ζούρος η ανάδειξη και η προβολή των γεωπάρκων είναι ένα από τα πλεονεκτήματα που έχει η Ελλάδα για την ανάπτυξη της υπαίθρου, καθώς, όπως σημείωσε, δημιουργούν νέες θέσεις εργασίας κρατώντας τους νέους στον τόπο τους.
«Η Ελλάδα είναι μία χώρα με τεράστιο απόθεμα γεωλογικών μνημείων. Είναι θέμα κατασκευής. Υπάρχουν χώρες που μπορεί να είναι πολύ μεγαλύτερες από την Ελλάδα, αλλά να παρουσιάζουν μικρό γεωλογικό ενδιαφέρον», τόνισε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο κ. Ζούρος και πρόσθεσε ότι «τα τεκμήρια γης της Ελλάδας είναι πιο πρόσφατα, σε σχέση με άλλες χώρες. Κι όταν λέμε πιο πρόσφατα εννοούμε 200 εκατομμύρια πίσω και παρουσιάζουν ιδιαίτερο μελετητικό ενδιαφέρον».
Αναφερόμενος στη σπουδαιότητα των γεωπάρκων είπε ότι «η ανάδειξη και η αναγνώριση των γεωπάρκων αποτελεί ένα αναπτυξιακό εργαλείο προσέλκυσης τουριστών, χωρίς να απαιτούνται μεγάλες υποδομές και νέες εγκαταστάσεις, αφού στόχος είναι η προσέλκυση τουριστών μέσα από την ιστορία, το φυσικό τοπίο και τη γεωλογία».
Σήμερα υπάρχουν 127 αναγνωρισμένα γεωπάρκα από την UNESCO σε 33 χώρες, εκ των οποίων τα 71 βρίσκονται σε 23 χώρες της Ευρώπης και πέντε από αυτά στην Ελλάδα, (Λέσβος, Ψηλορείτης, Εθνικός Δρυμός Βίκου - Αώου, Εθνικό Πάρκο Χελμού - Βουραϊκού και Σητεία), ενώ τώρα ξεκίνησαν οι προσπάθειες να ενταχθεί στο δίκτυο και το γεωπάρκο στη βόρεια Εύβοια.
«Η Ελλάδα είναι από τις πρώτες χώρες που ενέταξε τα γεωπάρκα της στο Παγκόσμιο Δίκτυο της UNESCO, με αυτό της Λέσβου να είναι ένα από τα τέσσερα πρώτα του Δικτύου», λέει ο καθηγητής, προσθέτοντας ότι οι απαιτήσεις του οργανισμού για την αναγνώριση ενός γεωπάρκου είναι πέρα από τα τρία βασικά χαρακτηριστικά: γεωλογία, πολιτισμός και οικολογία, οι σημάνσεις, οι περιπατητικές διαδρομές και οι δραστηριότητες, καθώς και τα οργανωμένα κέντρα παρουσίασης.
«Πρέπει οι φορείς διαχείρισης να δημιουργήσουν ένα πρόγραμμα δραστηριοτήτων και εκπαιδευτικών προγραμμάτων με πανεπιστήμια, για τη μελέτη των χαρακτηριστικών της γης. Ακόμα, θα πρέπει να δημιουργήσουν ένα σύστημα πληροφόρησης του κοινού, με ενημερωτικά φυλλάδια και πληροφοριακό υλικό για την ερμηνεία του τοπίου, ώστε να είναι κατανοητό στους επισκέπτες», λέει ο πρόεδρος του Δικτύου και προσθέτει ότι τρίτο βασικό σημείο είναι η ανάπτυξη ήπιου τουρισμού με δραστηριότητες στο τοπίο, αλλά και η ανάπτυξη ήπιων δομών εστίασης και φιλοξενίας, καθώς και προώθηση τοπικών προϊόντων.
Όλα τα παραπάνω, επισήμανε ο κ. Ζούρος αποτελούν τα χαρακτηριστικά ενός γεωπάρκου, προσθέτοντας ότι η έρευνα είναι επίσης ένα σημαντικό κομμάτι του Δικτύου, όπως και οι φορείς που το πλαισιώνουν. «Πρέπει τα γεωπάρκα να επενδύουν στην έρευνα και στη δικτύωση με άλλους φορείς, αλλά και να συνεργάζονται μεταξύ τους», τόνισε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ, σημειώνοντας ότι «το Δίκτυο είναι ένα δίκτυο αλληλεγγύης και αλληλοϋποστήριξης. Τα γεωπάρκα που είναι ενταγμένα σ' αυτό προχωράνε μαζί και οι φορείς που τα διαχειρίζονται ξεκινάνε από κάτω, από την τοπική κοινωνία για την προβολή και την ήπια ανάπτυξη της περιοχής τους».
«Το κάθε γεωπάρκο είναι ένας ζωντανός οργανισμός και οι φορείς διαχείρισης θα πρέπει να το αντιμετωπίζουν σαν τέτοιο. Να το εξελίσσουν καθημερινά γιατί εάν το παραμελήσουν τότε αυτό θα πεθάνει», λέει ο πρόεδρος του Παγκόσμιου Δικτύου της UNESCO και προσθέτει ότι και σε αυτό το σημείο ο Οργανισμός είναι αυστηρός καθώς πραγματοποιεί συχνούς ελέγχους για να διαπιστώσει κατά πόσο ένα γεωπάρκο συνεχίζει να πληροί τις προϋποθέσεις χαρακτηρισμού και ένταξής του.
Ο κ. Ζούρος επισημαίνει ακόμα μιλώντας στο ΑΠΕ- ΜΠΕ ότι υπάρχει τεράστιο ενδιαφέρον από πολλές περιοχές για να ενταχθούν στο Δίκτυο των Γεωπάρκων, όμως η UNESCO τηρεί αυστηρές προϋποθέσεις επιλογής, καθώς «θέλει να σώσει περιοχές που το φυσικό περιβάλλον έχει παραμείνει αλώβητο από την βίαιη ανάπτυξη». Χώρες της Λατινικής και Βόρειας Αμερική, αλλά και της Αφρικής ενδιαφέρονται να εντάξουν περιοχές τους στο Δίκτυο.
Το Παγκόσμιο Δίκτυο Εθνικών Γεωπάρκων (GGN - Global Network of National Geoparks) αποτελεί ένα εθελοντικό και μη-κερδοσκοπικό Δίκτυο ανταλλαγής και συνεργασίας Εθνικών Γεωπάρκων, το οποίο στηρίζεται από την UNESCO. Το Δίκτυο δημιουργήθηκε με σκοπό την προστασία, ανάδειξη και προβολή τόσο της γεωλογικής, όσο και της φυσικής και πολιτιστικής κληρονομιάς αγροτικών περιοχών της Ευρώπης, αναπτύσσοντας και προωθώντας εκπαιδευτικές και γεωτουριστικές δραστηριότητες με υψηλές ποιοτικά προδιαγραφές.
Θ. Μέτσιος / ΑΠΕ - ΜΠΕ
