Η Ελεονώρα Σουρλάγκα γεννήθηκε το 1966 στην Αθήνα και πέρασε τα παιδικά της χρόνια στη Μυτιλήνη. Σπούδασε Αγγλική Φιλολογία στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και Ψυχολογία στο Πανεπιστήμιο του Nottingham στην Αγγλία. Δουλεύει ως σχολική ψυχολόγος σε ιδιωτικό σχολείο. Έχει δύο δίδυμες κόρες έντεκα ετών και ζει στην Κηφισιά. Το πάσΠορτ μια αληθινή περιπέτεια είναι το πρώτο της βιβλίο.
H σαρανταεξάχρονη ψυχολόγος περιγράφει το σοβαρότατο πρόβλημα υγείας που αντιμετώπισε πριν από τρία χρόνια, ανοίγοντας ταυτόχρονα την καρδιά και το σπίτι της. Οχι για να χαζέψουμε σαν απλοί θεατές τις κακοτυχίες του γείτονα, αλλά για να μπορέσουμε να κοιτάξουμε μέσα απ’ το βλέμμα της τις σκέψεις, τις στάσεις και τις σχέσεις των άλλων. Το κεντρικό γεγονός του βιβλίου είναι ο καρκίνος που ανέτρεψε τους καθημερινούς της ρυθμούς.
Γιατροί, αγωνίες, νοσοκομεία, επεμβάσεις, βιοψίες, χημειοθεραπείες, παρενέργειες και στο τέλος της μακράς δοκιμασίας επιστροφή στην κανονική ζωή. Αν και πάντα γνωρίζουμε πως οι παράγοντες που αναδεικνύουν ένα βιβλίο σε ευπώλητο είναι εντελώς αστάθμητοι, στο μέτρο που μπορεί κανείς να κάνει προβλέψεις, το κείμενο της Ελεονώρας Σουρλάγκα πληροί όλες τις προϋποθέσεις να γίνει μπεστ σέλερ. Οχι μόνον εξαιτίας του θέματος, που πάντοτε προκαλεί δέος. Ούτε μόνον εξ αιτίας της γενναιόδωρης αφηγήτριας που ανοίγει με αποφασιστικότητα όλα τα χαρτιά της ψυχής της. Αλλά, κυρίως, εξαιτίας του διασκεδαστικού (ναι, διασκεδαστικού!) της γραψίματος. Ενα βιβλίο που το διαβάζεις διαμιάς. Μια μεσοαστική οικογένεια των βορείων προαστίων, μια εργαζόμενη ψυχολόγος σε ιδιωτικό σχολείο, ένας γάμος, δύο δίδυμες κόρες, δύο προγονές, ένα διαζύγιο, ένας σύντροφος εγκατεστημένος μακριά, μια υπερήλικη μητέρα που μπόρεσε ωστόσο να σταθεί στο πλάι της κόρης της με θάρρος και σθένος. Και μια φυλή από αναρίθμητες φίλες! Ενα ζωντανό κομμάτι της αθηναϊκής ζωής. Ενας ανεξάντλητος χείμαρρος από αισθήματα, αισθήσεις, βιώματα, συλλογισμούς, στοχασμούς, σκέψεις. Μια αφηγήτρια ειρωνική, ζωηρή, πνευματώδης· με εκφραστική δεινότητα, με αναλυτική ικανότητα, με σχολαστική παρατηρητικότητα· με απαιτήσεις, με απορίες, με ερωτήσεις, με αντιδράσεις, με απαντήσεις. Ενας ακούραστος άνθρωπος–ορχήστρα που είναι σε θέση να πάρει στα χέρια την τύχη του και να αντιμετωπίσει τις αναποδιές με όσα μέσα τού επιτρέπουν το περιβάλλον, οι δυνάμεις του και η επιστήμη.
Ενα θεωρητικό ζήτημα της κριτικής: Το βιβλίο έχει ασφαλώς λογοτεχνικές αρετές. Παράδειγμα: Η αποκάλυψη ενός συμπαθητικά ακαταλόγιστου γιατρού με εξωφρενικά παπούτσια Camper. Η θεία γαλήνη της πρωινής θάλασσας και η ανεξέλεγκτη χαρά του απρογραμμάτιστου ταξιδιού. Ή η φωνούλα απ’ το πίσω κάθισμα «αχ, μαμά μου... τριέτο», που δημιουργεί αυτομάτως έναν άνθρωπο που σ’ όλη του τη ζωή θα κατέχεται από αίσθημα βαθιάς νοσταλγίας. Με τι εργαλεία όμως πρέπει να προσεγγίσουμε ένα τέτοιο βιβλίο; Αρμόζει να παρατηρήσουμε πως το υψηλό περιγραφικό κέφι της αφηγήτριας και οι καταιγιστικές αναλύσεις της λειτουργούν στο πρώτο μέρος ισοπεδωτικά από την άποψη του ρυθμού; Πως η απόγνωση δηλώνεται μεν, αλλά δεν φαίνεται; Και πως μόνο στο τελευταίο τμήμα κατορθώνει να κάνει αισθητό τον πολύ δύσκολα ανεκτό σωματικό και ψυχικό πόνο; Οχι, δεν αρμόζει. Διότι το κριτήριο προσέγγισης ενός τέτοιου έργου δεν είναι το κατά πόσον υπακούει στις «κανονικότητες» ενός καλού μυθιστορήματος (επιβραδύνσεις, ανάσες, κορυφώσεις). Το πρόβλημα είναι να προσεγγίσουμε το κείμενο ως αυτοβιογραφικό τεκμήριο προκειμένου να κατανοήσουμε αυτό που ενδεχομένως ζητάει να δηλώσει: Πως, για να αντέξει το άχθος της αρρώστιας, (νομίμως), η αφηγήτρια υποχρεώθηκε να μετατρέψει τον εαυτό της σε διεισδυτικό μεν αλλά αμέτοχο, στο μέτρο του δυνατού, παρατηρητή της προσωπικής της συνθήκης. Οσο για την απορία της, μετά από ένα έργο με όλα τα σημαντικά του βίου της, τι της απομένει να πει; Πράγματι, αποτελεί πρόβλημα. Τόσα μυθοπλαστικά χαρίσματα θα κατορθώσει να τα διαθέσει στο μέλλον; Και πώς.
(κριτική από την Ελισάβετ Κοτζιά εφημερίδα ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ)
Πότε ξεκίνησε, η "αληθινή σου περιπέτεια" όπως την ονομάζεις και πότε η συγγραφή του βιβλίου;
Η ιστορία μου ξεκίνησε αρχές Νοεμβρίου του 2009 και κράτησε έως τον Ιούνιο του 2010, όπου τελείωσαν οι χημειοθεραπείες. Άρχισα να γράφω, στις αρχές Ιουλίου του 2010 και ακριβώς την 1 Απριλίου του 2011, το τελείωσα.
Πότε αποφάσισες ότι θέλεις να γράψεις για την ιστορία σου;
Όταν άρχισα να γράφω, ήξερα αμυδρά ότι θα έχει σχέση με αυτό που πέρασα αλλά δεν ήμουν σίγουρη με τί τρόπο θα το μεταφέρω, αν θα είναι ολοκληρωτικά η δική μου ιστορία. Σκεφτόμουν ίσως να ήταν μικρές ιστορίες με διάφορες ιστορίες, με πολλούς πρωταγωνιστές...Με το που άρχισα να γράφω, όμως, για τον σκύλο μου το Σούμπερτ, όπως υπάρχει στην αρχή του βιβλίου μου, εκεί με "οδήγησε" το γράψιμο...
Καμιά πειραματική σκέψη δεν με κάλυπτε, όσο το να καθίσω και να γράψω όλη την ιστορία, από την αρχή έως το τέλος. Δηλαδή, τα παιχνίδια με τη φαντασία μου, δεν με κέρδισαν...Μάλιστα, ένας φίλος μου συγγραφέας, που αναφέρεται και μέσα στο βιβλίο, με παρότρυνε στη γραφή, αυτό το "γράψε" του το θυμάμαι, και καθώς έγραφα στη Τήνο το βιβλίο μου, εκείνος με κατεύθυνε πάρα πολύ, πού θα ρίξω το βάρος, πού πρέπει να πατήσω το φρένο, και βέβαια όλη την αλήθεια δίχως μυθοπλαστική προσθήκη. Αυτό το "προχώρα" με βοήθησε να ορμήσω στο γράψιμο.
Σε προβλημάτισε η αποτύπωση της ιστορίας και όλου του περιβάλλοντός σου, των παιδιών σου, της σχέσης που είχες εκείνο το διάστημα με το Κάρολο, και των προβλημάτων σε αυτές, που επέφερε ο καρκίνος; Να μπει όλο αυτό, μέσα στο βιβλίο;
Δε μπήκα σε δίλημμα. Απλώς ήμουν πολύ προσεκτική. Και στις ελάχιστες αναφορές που έχω κάνει στο γάμο μου, που είχα κάνει στο παρελθόν. Και για το Κάρολο και τα παιδιά. Φρόντισα να είμαι πολιτικώς ορθή. Δεν εξέθεσα κομμάτια τους που δεν ήθελα.
Το ποτήρι, Ελεονώρα, το βλέπεις μισογεμάτο. Και πρέπει έτσι να ήσουνα και πριν από αυτή την αληθινή περιπέτεια...
Ναι. Όλοι μου οι φίλοι, αυτό μου λένε. Ότι είμαι ολόιδια, δεν έχω μετατοπιστεί, ούτε εκατοστό. Βέβαια, αυτό δεν είναι απόλυτα αληθές, γιατί εγώ, μέσα μου, ξέρω κάποια πράγματα, πόσο έχουν διαφοροποιηθεί. Αλλά η συμπεριφορά μου, η στάση μου και ο τρόπος που φέρομαι είναι απόλυτα ίδιος....
Λαμβάνεις και πολλά mail από αναγνώστες του βιβλίου....
Έχω τρομερή χαρά, καθημερινά, μέσα από τα mail που παίρνω. Απίθανοι άνθρωποι που δεν φανταζόμουνα ποτέ ότι θα διαβάζαν το βιβλίο μου! Άνθρωποι που είχαμε χαθεί στο πέρασμα του χρόνου, και πάρα πολλοί άγνωστοι που έχουν περάσει ανάλογη περιπέτεια ή περνάνε τώρα...
Οι κόρες σου το διάβασανε το βιβλίο;
Το ξεκινήσανε, αλλά δεν το κατάφεραν...είναι λίγο μεγαλίστικο το βιβλίο, για εκείνες....
Έχει τύχει να δεις κάποιο άγνωστο να κρατάει το βιβλίο;
Ναι, αυτό:!Την πρώτη μέρα που κυκλοφόρησε το βιβλίο στην Αθήνα, περπατούσα στη στοά του βιβλίου, γιατί είχα κατεβεί ενθουσιασμένη, να το δω, στη βιτρίνα... Στη στοά του βιβλίου, σε ένα καφέ έξω από το βιβλιοπωλείο του ΚΕΔΡΟΥ, είδα, από μακριά, μια κυρία να διαβάζει ένα βιβλίο, πίνοντας τσάι και λέω για φαντάσου να διαβάζει το δικό μου....πάω πιο κοντά, γύρω- γύρω και αντιλαμβάνομαι ότι είναι το δικό μου! Την πλησίασα-δεν άντεξα από τον ενθουσιασμό- της λέω : "γεια σας, πώς σας φαίνεται το βιβλίο;! Το έχω γράψει εγώ..." (γελάει) και πιάσαμε κουβέντα, μου είπε πόσο πολύ της αρέσει, και θυμάμαι που μου είπε, ότι "το έχεις γράψει σα να βρισκόσουν μέσα σε ένα αερόστατο, και έβλεπες το κόσμο από ψηλά, και παρότι το έγραφες όπως είναι, λόγω της απόστασης έμοιαζε ωραιότερος"...
Και τώρα θα συνεχίσεις με τη συγγραφή;
Ναι, ναι! Συνεχίζω ακάθεκτη! Ξεκίνησα από το καλοκαίρι και έγραψα ένα μεγάλο κομμάτι, του επόμενου βιβλίου....Πρόκειται για μυθιστόρημα.
Τι θα έλεγες σε έναν αναγνώστη που θα μπεί στο βιβλιοπωλείο και θα πάρει στα χέρια του το "ΠάσΠορτ", δίχως να ξέρει τί είναι; Τί θα ήθελες να του μείνει, από αυτό το ταξίδι στο βιβλίο;
Θα ΄θελα να του μείνει, ότι όλα τα πράγματα έχουν περισσότερες από μία, πλευρές. Αυτό. Και μάλιστα το βιβλίο προτού το ονομάσω "ΠάσΠορτ" ήθελα να το ονομάσω "Διπλής Όψεως". Ήταν λίγο εκκρεμής-σαν τίτλος-και λίγο αφηρημένος, οπότε και απορρίφθηκε αμέσως. Εμένα όμως, μου έχει μείνει...Ότι ακόμα και στη πιο δύσκολη κατάσταση, υπάρχει η ευκαιρία να δεις τα πράγματα κι από μία άλλη οπτική...
η συνέντευξη είναι από την ιστοσελίδα mysalonika.gr
