Το τέλος της διακυβέρνησης Άσαντ θα αναδιαμορφώσει την ισορροπία δυνάμεων στη περιοχή – Ανάλυση BBC
Η πτώση του Μπασάρ αλ Άσαντ ήταν σχεδόν αδιανόητη μόλις πριν από μια εβδομάδα, όταν οι αντάρτες ξεκίνησαν την εκπληκτική τους εκστρατεία κατά του καθεστώτος από τη βάση τους στο Ιντλίμπ, στη βορειοδυτική Συρία.
Αυτό είναι ένα σημείο καμπής για τη Συρία. Ο Άσαντ ήρθε στην εξουσία το 2000 μετά τον θάνατο του πατέρα του Χαφέζ, ο οποίος κυβέρνησε τη χώρα για 29 χρόνια με σιδερένια πυγμή, όπως και ο διάδοχός του.
Ο υιός Άσαντ κληρονόμησε μια αυστηρά ελεγχόμενη και κατασταλτική πολιτική δομή, όπου η αντιπολίτευση δεν ήταν ανεκτή.
Στην αρχή, υπήρχαν ελπίδες ότι θα μπορούσε να είναι διαφορετικός – πιο ανοιχτός, λιγότερο βάναυσος. Αλλά αυτά αποδείχτηκαν βραχύβια.
Ο Άσαντ θα μείνει στην ιστορία ως ο άνθρωπος που κατέστειλε βίαια τις ειρηνικές διαδηλώσεις κατά του καθεστώτος του το 2011, που οδήγησαν σε εμφύλιο πόλεμο. Πάνω από μισό εκατομμύριο άνθρωποι σκοτώθηκαν, άλλα έξι εκατομμύρια έγιναν πρόσφυγες.
Με τη βοήθεια της Ρωσίας και του Ιράν, συνέτριψε τους αντάρτες και επέζησε. Η Ρωσία χρησιμοποίησε την τρομερή αεροπορική δύναμή της, ενώ το Ιράν έστειλε στρατιωτικούς συμβούλους στη Συρία και η Χεζμπολάχ, η πολιτοφυλακή που υποστηρίζει στον γειτονικό Λίβανο, ανέπτυξε τα καλά εκπαιδευμένα μάχιμα τμήματά της.
Αυτό δεν συνέβη αυτή τη φορά. Οι σύμμαχοί του, απασχολημένοι με τις δικές τους υποθέσεις, ουσιαστικά τον εγκατέλειψαν. Χωρίς τη βοήθειά τους, τα στρατεύματά του δεν μπόρεσαν -και, σε ορισμένα μέρη, προφανώς ήταν απρόθυμα- να σταματήσουν τους αντάρτες, με επικεφαλής την ισλαμιστική μαχητική ομάδα Hayat Tahrir al-Sham (HTS).
Πρώτα, κατέλαβαν το Χαλέπι, τη δεύτερη μεγαλύτερη πόλη της χώρας, την περασμένη εβδομάδα, σχεδόν χωρίς αντίσταση. Στη συνέχεια, η Χάμα, και μέρες αργότερα, ο βασικός κόμβος της Χομς. Με τους αντάρτες να προελαύνουν επίσης από τα ανατολικά και τα νότια, η επίθεση απομόνωσε τη Δαμασκό. Μέσα σε λίγες ώρες, μαχητές μπήκαν στην πρωτεύουσα, την έδρα της εξουσίας του Άσαντ.
Το τέλος της διακυβέρνησης σχεδόν μισού αιώνα της οικογένειας Άσαντ θα αναδιαμορφώσει την ισορροπία δυνάμεων στην περιοχή.
Το Ιράν βλέπει την επιρροή του να υφίσταται σημαντικό πλήγμα. Η Συρία υπό τον Άσαντ ήταν μέρος της σύνδεσης μεταξύ των Ιρανών και της Χεζμπολάχ, και ήταν το κλειδί για τη μεταφορά όπλων και πυρομαχικών στην οργάνωση.
Η ίδια η Χεζμπολάχ έχει αποδυναμωθεί σοβαρά μετά τον ετήσιο πόλεμο με το Ισραήλ και το μέλλον της είναι αβέβαιο.
Μια άλλη μαχητική οργάνωση που υποστηρίζεται από το Ιράν, οι Χούτι στην Υεμένη, έχουν γίνει επανειλημμένα στόχος αεροπορικών επιδρομών. Όλες αυτές οι οργανώσεις, συν τις πολιτοφυλακές στο Ιράκ και τη Χαμάς στη Γάζα, αποτελούν αυτό που η Τεχεράνη περιγράφει ως τον Άξονα της Αντίστασης, που τώρα έχει υποστεί σοβαρά πλήγματα.
Αυτή η νέα εικόνα θα γιορταστεί στο Ισραήλ όπου το Ιράν θεωρείται ως υπαρξιακή απειλή.
Πολλοί πιστεύουν ότι αυτή η επίθεση δεν θα μπορούσε να συμβεί χωρίς την εμπλοκή της Τουρκίας η οποία υποστηρίζει ορισμένους από τους αντάρτες στη Συρία, ενώ αρνήθηκε ότι υποστηρίζει η HTS.
Για αρκετό καιρό, ο πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν πίεζε τον Άσαντ να συμμετάσχει σε διαπραγματεύσεις για την εξεύρεση διπλωματικής λύσης στη σύγκρουση που θα μπορούσε να επιτρέψει την επιστροφή των Σύριων προσφύγων.
Τουλάχιστον τρία εκατομμύρια από αυτούς βρίσκονται στην Τουρκία, και αυτό είναι ένα ευαίσθητο θέμα σε τοπικό επίπεδο.
Όμως ο Άσαντ είχε αρνηθεί να το κάνει. Σήμερα βέβαια πολλοί χαίρονται που βλέπουν τον Άσαντ να φεύγει. Τι γίνεται όμως μετά; Η HTS έχει τις ρίζες της στην Αλ Κάιντα και ένα βίαιο παρελθόν.
Πέρασαν τα τελευταία χρόνια προσπαθώντας να επαναπροσδιοριστούν ως εθνικιστική δύναμη και τα πρόσφατα μηνύματά τους έχουν διπλωματικό και συμβιβαστικό τόνο.
Αλλά πολλοί δεν είναι πεπεισμένοι και ανησυχούν για τι μπορεί να σχεδιάζουν να πράξουν μετά την ανατροπή του καθεστώτος.
Ταυτόχρονα, οι δραματικές αλλαγές θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε ένα επικίνδυνο κενό εξουσίας και τελικά να οδηγήσουν σε χάος και ακόμη περισσότερη βία.
