Συρία: Το στίγμα της νέας κυβέρνησης της Δαμασκού – «Θα παραμείνουμε μέχρι τον Μάρτιο»
Με ταχύτατους ρυθμούς εδραιώνει την εξουσία του στη Συρία ο ηγέτης των ανταρτών, Ahmad al-Sharaa, αναπτύσσοντας αστυνομία, εγκαθιστώντας προσωρινή κυβέρνηση και συναντώντας ξένους απεσταλμένους – γεγονός που εγείρει ανησυχίες για το πόσο συμπεριληπτικοί σκοπεύουν να είναι οι νέοι κυβερνήτες της Δαμασκού, σύμφωνα με το πρακτορείο Reuters.
Από τότε που η ομάδα του Sharaa, η Hayat Tahrir al-Sham (HTS), ανέτρεψε τον Bashar al-Assad την Κυριακή, ηγούμενη μιας συμμαχίας ανταρτών, οι γραφειοκράτες της –που μέχρι την περασμένη εβδομάδα διοικούσαν σε μια απομακρυσμένη γωνιά της βορειοδυτικής Συρίας– έχουν εγκατασταθεί στα κυβερνητικά γραφεία της Δαμασκού.
Ο διορισμός του Mohammed al-Bashir, επικεφαλής της περιφερειακής κυβέρνησης στον θύλακα του HTS στο Ιντλίμπ, ως νέου προσωρινού πρωθυπουργού της Συρίας τη Δευτέρα, επιβεβαίωσε το καθεστώς της ομάδας ως της πιο ισχυρής μεταξύ αυτών που αγωνίστηκαν για περισσότερα από 13 χρόνια για να τερματίσουν τη σιδηρά κυριαρχία του Άσαντ.
Παρόλο που στο παρελθόν υπήρξε μέρος της Αλ Κάιντα, πριν διακόψει τις σχέσεις το 2016, η HTS είχε διαβεβαιώσει ηγέτες φυλών, τοπικούς αξιωματούχους και απλούς Σύρους κατά την πορεία της προς τη Δαμασκό ότι θα προστατεύσει τις θρησκευτικές μειονότητες, κερδίζοντας ευρεία αποδοχή. Το μήνυμα αυτό συνέβαλε στην ομαλή προέλαση των ανταρτών, και ο Sharaa –γνωστός ως Abu Mohammed al-Golani– το έχει επαναλάβει από την ανατροπή του Άσαντ, απορρίπτοντας τις ανησυχίες ότι η Συρία οδεύει προς ένα ισλαμικό σύστημα διακυβέρνησης.
Ωστόσο, ο τρόπος με τον οποίο η HTS διαμορφώνει τη νέα προσωρινή κυβέρνηση –φέρνοντας ανώτερα στελέχη από το Ιντλίμπ– έχει προκαλέσει ανησυχίες σε ορισμένους. Τέσσερις πηγές της αντιπολίτευσης και τρεις διπλωμάτες δήλωσαν στο Reuters ότι ανησυχούν για τη συμπεριληπτικότητα της διαδικασίας μέχρι στιγμής.
Ο Bashir έχει δηλώσει ότι θα παραμείνει στην εξουσία μόνο μέχρι τον Μάρτιο. Ωστόσο, η HTS –η οποία εξακολουθεί να χαρακτηρίζεται ως τρομοκρατική οργάνωση από τις Ηνωμένες Πολιτείες, την Τουρκία και άλλες κυβερνήσεις– δεν έχει ακόμη αποσαφηνίσει κρίσιμες λεπτομέρειες της διαδικασίας μετάβασης, συμπεριλαμβανομένων των σχεδίων της για νέο σύνταγμα.
«Φέρνετε (υπουργούς) από μία μόνο κατεύθυνση· θα έπρεπε να υπάρχει συμμετοχή και άλλων», δήλωσε ο Zakaria Malahifji, γενικός γραμματέας του Συριακού Εθνικού Κινήματος, ο οποίος υπήρξε πολιτικός σύμβουλος των ανταρτών στο Χαλέπι. Ανέφερε ότι η έλλειψη διαβούλευσης για τον σχηματισμό της προσωρινής κυβέρνησης ήταν ένα λάθος.
«Η συριακή κοινωνία είναι ποικιλόμορφη από άποψη πολιτισμών και εθνοτήτων, οπότε ειλικρινά αυτό είναι ανησυχητικό», πρόσθεσε.
Όπως και άλλα μέλη της κυβέρνησης σωτηρίας που συνδέεται με την HTS και μεταφέρθηκαν στη Δαμασκό για να διοικήσουν κρατικούς φορείς, ο Ghazal δήλωσε ότι έδωσε διαβεβαιώσεις στους υπαλλήλους και τους προέτρεψε να επιστρέψουν στη δουλειά. «Είναι ένα κατεστραμμένο κράτος. Είναι ερείπια, ερείπια, ερείπια», είπε.
Οι προτεραιότητές του για τους επόμενους τρεις μήνες είναι η επαναλειτουργία των βασικών υπηρεσιών και η απλοποίηση της γραφειοκρατίας. Οι μισθοί, που κατά μέσο όρο ανέρχονται σε περίπου 25 δολάρια το μήνα, θα αυξηθούν στα επίπεδα της κυβέρνησης σωτηρίας, όπου ο κατώτατος μισθός είναι 100 δολάρια το μήνα.
«Η Συρία είναι μια πολύ πλούσια χώρα», είπε ο Ghazal όταν ρωτήθηκε πώς θα χρηματοδοτηθούν αυτά. «Το καθεστώς συνήθιζε να κλέβει τα χρήματα».
Αστυνομικοί που μεταφέρθηκαν από την Ιντλίμπ ρυθμίζουν την κυκλοφορία στη Δαμασκό, προσπαθώντας να επαναφέρουν την κανονικότητα, καθώς η HTS διέταξε τις ένοπλες ομάδες να αποχωρήσουν από την πόλη. Ένας αξιωματικός, που δεν έδωσε το όνομά του, ανέφερε ότι είναι υποστελεχωμένοι, σημειώνοντας ότι προηγουμένως περιπολούσαν μόνο στην Ιντλίμπ.
Παρόλο που η HTS είναι κυρίαρχη μεταξύ των φατριών που πολέμησαν τον Άσαντ, άλλες ομάδες παραμένουν οπλισμένες, ειδικά σε περιοχές κοντά στα σύνορα με την Ιορδανία και την Τουρκία.
Κατά τη διάρκεια του πολέμου, οι φατρίες των ανταρτών συχνά συγκρούονταν μεταξύ τους, αφήνοντας μια κληρονομιά αντιπαλοτήτων και εχθρότητας, που θεωρείται ως ένας από τους πολλούς κινδύνους για τη σταθερότητα στη Συρία μετά τον Άσαντ.
Ο Yezid Sayigh, ανώτερος συνεργάτης του Carnegie Middle East Center, δήλωσε ότι η HTS «προφανώς επιδιώκει να διατηρήσει τη δυναμική σε όλα τα επίπεδα», προσθέτοντας ότι οποιαδήποτε ομάδα στη θέση της, αναλαμβάνοντας από ένα κατεστραμμένο καθεστώς σε μια εξαντλημένη χώρα, θα λειτουργούσε με τον ίδιο γενικό τρόπο.
«Υπάρχουν πολλαπλοί κίνδυνοι με την HTS να θέτει τις προτεραιότητες και τον ρυθμό για ό,τι ακολουθεί. Ένας από αυτούς είναι η δημιουργία μιας νέας μορφής αυταρχικής διακυβέρνησης, αυτή τη φορά με ισλαμικό περιτύλιγμα», είπε.
Ωστόσο, εκτίμησε ότι η ποικιλομορφία της αντιπολίτευσης και της κοινωνίας της Συρίας θα καθιστούσε δύσκολο για μια ομάδα να μονοπωλήσει την επιρροή.
Η Τουρκία – ένας σημαντικός υποστηρικτής της αντιπολίτευσης – ενδιαφέρεται επίσης για μια κυβέρνηση που θα μπορούσε να εξασφαλίσει διεθνή υποστήριξη, πρόσθεσε.
«Θα παραμείνουμε μόνο μέχρι τον Μάρτιο»
Σε συνέντευξη που δημοσιεύθηκε την Τετάρτη στην ιταλική εφημερίδα Il Corriere della Sera, ο Πρωθυπουργός Μπασίρ δήλωσε: «Θα παραμείνουμε μόνο μέχρι τον Μάρτιο του 2025».
Οι προτεραιότητες, ανέφερε, είναι η αποκατάσταση της ασφάλειας και της κρατικής εξουσίας, η επιστροφή εκατομμυρίων Σύρων προσφύγων και η παροχή βασικών υπηρεσιών.
Όταν ρωτήθηκε αν το νέο Σύνταγμα της Συρίας θα έχει ισλαμικό χαρακτήρα, απάντησε ότι «αυτές οι λεπτομέρειες» θα καθοριστούν κατά τη διαδικασία σύνταξής του.
Ο Mohammed Alaa Ghanem, ένας κορυφαίος Σύρος ακτιβιστής με βάση την Ουάσιγκτον που βρίσκεται σε επαφή με ανώτερα στελέχη της αντιπολίτευσης, δήλωσε ότι η HTS πιέζεται να «είναι σοφή και να χειριστεί σωστά τη μετάβαση, αντί να αφήσει τη στιγμή να τους παρασύρει, κυριαρχώντας εντελώς στη νέα κυβέρνηση».
Η κυβέρνηση Μπάιντεν έχει καλέσει την HTS να μην αναλάβει αυτόματα την ηγεσία της Συρίας αλλά να διοργανώσει μια συμπεριληπτική διαδικασία για το σχηματισμό μεταβατικής κυβέρνησης, σύμφωνα με δύο Αμερικανούς αξιωματούχους και έναν βοηθό του Κογκρέσου που ενημερώθηκαν για τις πρώτες επαφές των ΗΠΑ με την ομάδα.
Ο Υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ, Άντονι Μπλίνκεν, δήλωσε ότι η μετάβαση στη Συρία πρέπει να οδηγήσει σε «αξιόπιστη, συμπεριληπτική και μη-θρησκευτική διακυβέρνηση», σύμφωνα με την Απόφαση 2254 του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ.
