«Μητρώο 11»: Ανεπιθύμητες τηλεφωνικές κλήσεις και αποζημίωση 10.000 ευρώ

Ενέργειες και δικαιώματα συνδρομητή για ανεπιθύμητες κλήσεις προώθησης προϊόντων ή υπηρεσιών και διαφημιστικούς σκοπούς

Τι είναι το «Μητρώο 11»;

Το «Μητρώο 11» αποτελεί έναν κατάλογο που προβλέπεται από το άρθρο 11 του νόμου 3471/2006 και στον οποίο οι πάροχοι υπηρεσιών ηλεκτρονικών επικοινωνιών υποχρεούνται να καταγράφουν τους συνδρομητές τους που έχουν δηλώσει ότι δεν επιθυμούν να λαμβάνουν τηλεφωνικές κλήσεις για σκοπούς απευθείας εμπορικής προώθησης προϊόντων ή υπηρεσιών ή για διαφημίσεις οποιασδήποτε μορφής.

Η διαδικασία εγγραφής είναι απλή: οι συνδρομητές μπορούν να υποβάλουν αίτηση είτε ηλεκτρονικά μέσω της ιστοσελίδας του παρόχου τους, είτε σε κάποιο κατάστημα, είτε τηλεφωνικά μέσω ειδικού πενταψήφιου αριθμού εξυπηρέτησης, είτε ακόμα και με αποστολή email, ακολουθώντας τις οδηγίες που παρέχονται από την εκάστοτε εταιρεία τηλεπικοινωνιών. Ωστόσο, αξίζει να σημειωθεί ότι η εγγραφή στο μητρώο δεν προστατεύει από κλήσεις που προέρχονται από εταιρείες ή τηλεφωνικά κέντρα με έδρα (ή εμφανιζόμενα ως έχοντα έδρα) το εξωτερικό.

Σε περίπτωση που ένας συνδρομητής, παρά την εγγραφή του στο «Μητρώο 11», εξακολουθεί να δέχεται ανεπιθύμητες κλήσεις, ο νόμος του δίνει το δικαίωμα να διεκδικήσει πλήρη αποζημίωση για τυχόν περιουσιακή ζημία, καθώς και χρηματική ικανοποίηση για ηθική βλάβη, με ελάχιστο ποσό τα 10.000 ευρώ.

Τι προβλέπει η νομοθεσία;

Το ζήτημα των ανεπιθύμητων τηλεφωνικών κλήσεων για διαφημιστικούς σκοπούς ρυθμίζεται από το άρθρο 11 του νόμου 3471/2006. Σύμφωνα με αυτό:

1. Η χρήση αυτόματων συστημάτων κλήσεων (π.χ. φαξ ή email) ή οποιασδήποτε μορφής ηλεκτρονικής επικοινωνίας χωρίς ανθρώπινη παρέμβαση για διαφημιστικούς σκοπούς επιτρέπεται μόνο με προηγούμενη ρητή συγκατάθεση του συνδρομητή.
2. Οι κλήσεις με ανθρώπινη παρέμβαση (π.χ. από τηλεφωνικά κέντρα) απαγορεύονται αν ο συνδρομητής έχει δηλώσει στον πάροχό του ότι δεν επιθυμεί να τις δέχεται. Ο πάροχος οφείλει να καταγράφει δωρεάν αυτές τις δηλώσεις σε ειδικό μητρώο, το οποίο είναι διαθέσιμο σε όποιον ενδιαφέρεται.
3. Οι πάροχοι υποχρεούνται να λαμβάνουν μέτρα για την αποτροπή τέτοιων κλήσεων, όπως ορίζεται από κοινές αποφάσεις της Αρχής Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα (ΑΠΔΠΧ) και της Αρχής Διασφάλισης του Απορρήτου των Επικοινωνιών (ΑΔΑΕ). Αν ένας πάροχος παραβιάσει από αμέλεια αυτή την υποχρέωση, ο συνδρομητής δικαιούται αποζημίωση για περιουσιακή ζημία και χρηματική ικανοποίηση για ηθική βλάβη, εκτός αν ο πάροχος αποδείξει ότι δεν ευθύνεται.

Επιπλέον, το άρθρο 14 του ίδιου νόμου προβλέπει:

• Όποιος παραβιάζει τον νόμο και προκαλεί περιουσιακή ζημία υποχρεούται σε πλήρη αποζημίωση, ενώ αν προκαλεί ηθική βλάβη, οφείλει χρηματική ικανοποίηση.
• Το ελάχιστο ποσό αυτής της ικανοποίησης ορίζεται στα 10.000 ευρώ, εκτός αν ο ενάγων ζητήσει λιγότερα, και επιδικάζεται ανεξάρτητα από τυχόν αποζημίωση για περιουσιακή ζημία.

Η νομολογία και οι αντιθέσεις

Η διάταξη για το ελάχιστο ποσό των 10.000 ευρώ έχει προκαλέσει έντονο διάλογο στη νομολογία. Ορισμένες δικαστικές αποφάσεις θεωρούν ότι το ποσό αυτό είναι υπερβολικό και αντίκειται στην αρχή της αναλογικότητας (άρθρο 25 παρ. 1 του Συντάγματος), καθώς ξεπερνά τα συνήθη όρια που επιδικάζονται για ηθική βλάβη, σύμφωνα με την κοινή πείρα και τη δικαστηριακή πρακτική.

Αντίθετα, άλλες αποφάσεις υποστηρίζουν ότι ο νομοθέτης όρισε το ποσό αυτό συνειδητά, σταθμίζοντας το συνταγματικά κατοχυρωμένο δικαίωμα στην προστασία των προσωπικών δεδομένων (άρθρο 9Α του Συντάγματος) έναντι των οικονομικών συμφερόντων των διαφημιζόμενων εταιρειών, θεωρώντας ότι τα τελευταία δεν μπορούν να υπερισχύσουν του πρώτου.

Η απόφαση 564/2024 του Αρείου Πάγου

Η πρόσφατη απόφαση του Αρείου Πάγου (564/2024) κλίνει υπέρ της δεύτερης άποψης. Το δικαστήριο έκρινε ότι η διάταξη για τα 10.000 ευρώ δεν παραβιάζει την αρχή της αναλογικότητας, αλλά αντίθετα συνάδει με τα άρθρα 2 παρ. 1 και 9Α του Συντάγματος. Ειδικότερα, υπογράμμισε ότι:

• Τα προσωπικά δεδομένα και η ιδιωτικότητα των πολιτών προστατεύονται συνταγματικά και περιορίζονται μόνο για λόγους δημοσίου συμφέροντος.
• Ο νομοθέτης θέσπισε το ελάχιστο ποσό των 10.000 ευρώ για να εξασφαλίσει επαρκή προστασία έναντι ισχυρών οικονομικών οργανισμών που προωθούν τα προϊόντα τους, αλλά και για να λειτουργήσει αποτρεπτικά.
• Δεν υπάρχει αναλογία μεταξύ των οικονομικών σκοπών των διαφημιστικών κλήσεων και της συνταγματικής προστασίας των προσωπικών δεδομένων.