Human Rights Watch: Απροστάτευτοι οι ασυνόδευτοι ανήλικοι στη Μόρια
«Ασυνόδευτοι ανήλικοι πρόσφυγες στη Λέσβο καταγράφονται λανθασμένα ως ενήλικες και στεγάζονται με ενήλικες με τους οποίους δεν έχουν συγγένεια, παραμένοντας ευάλωτοι στην κακοποίηση και χωρίς πρόσβαση στην φροντίδα που χρειάζονται», αναφέρει έκθεση της Human Rights Watch που δόθηκε στη δημοσιότητα την Πέμπτη.
Η HRW επισκέφθηκε τη Λέσβο από τέλη Μαΐου ως τέλη Ιουνίου και μίλησε με 20 παιδιά, 15 ετών το νεότερο, τα οποία υποστήριξαν ότι οι ελληνικές αρχές τους κατέγραψαν λανθασμένα ως ενήλικες. Άλλα παιδιά ισχυρίζονται τα ίδια ότι είναι ενήλικες όταν καταγράφονται στη Μόρια, πιστεύοντας ότι με αυτό τον τρόπο θα αποφύγουν την κράτηση ή επειδή τα έχουν συμβουλεύσει λανθασμένα οι διακινητές ή άλλοι ενήλικες. Όταν όμως συνειδητοποιούν το λάθος τους, προσπαθούν επί μήνες να πείσουν τις αρχές να διορθώσουν την ηλικία τους.
Η HRW εντόπισε περιπτώσεις στις οποίες οι αξιωματούχοι που καταγράφουν τις νέες αφίξεις στη Λέσβο βάζουν αυθαίρετα μεγαλύτερη ηλικία στους ανήλικους από την ηλικία που οι ίδιοι υποστηρίζουν ότι έχουν. Συχνά απαιτούν από τα ασυνόδευτα ανήλικα να κάνουν μια βιαστική οδοντική εξέταση για να καθοριστεί η ηλικία τους παρά το γεγονός ότι η ελληνική νομοθεσία ορίζει διεπιστημονικές εξετάσεις για τον προσδιορισμό της ηλικίας, με τις ιατρικές εξετάσεις ως έσχατη λύση. Από την άλλη πλευρά, η υπηρεσία υποδοχής δεν αμφισβητεί τους ισχυρισμούς ασυνόδευτων ανηλίκων ότι είναι ενήλικες, ακόμη και αν η εμφάνισή τους δείχνει ότι είναι πολύ μικρότεροι από 18 ετών.
«Ενώ τα ασυνόδευτα ανήλικα πρέπει να στεγάζονται σε ειδικά καταλύματα, η Ελλάδα έχει χρόνια έλλειψη θέσεων», αναφέρει η έκθεση. «Στις 20 Ιουνίου, υπήρχαν 1.149 ασυνόδευτα παιδιά σε λίστα αναμονής για θέση σε κατάλυμα». Αυτά είτε φιλοξενούνται στους ίδιους χώρους με τους ενήλικες, είτε μένουν στον δρόμο και 296 βρίσκονταν στις 20 Ιουνίου σε «προστατευτική κράτηση» σε αστυνομικά τμήματα. «Τα παιδιά που καταγράφονται ως ενήλικες είναι ευάλωτα στην εκμετάλλευση, στο τράφικινγκ και στην κακοποίηση».
Ακόμη και όταν ΜΚΟ εντοπίζουν παιδιά που έχουν καταγραφεί λανθασμένα ως ενήλικες, «μπορεί να πάρει μήνες για να ξεπεράσουν τις γραφειοκρατικές διαδικασίες προκειμένου να καθοριστεί η πραγματική τους ηλικία και να καταγραφούν ως ανήλικα». Σε ορισμένες περιπτώσεις, γίνονται 18 ετών προτού ολοκληρωθεί η διαδικασία. «Αυτό υπονομεύει τις πιθανότητές τους να επανενωθούν με μέλη της οικογένειάς τους σε άλλη χώρα της ΕΕ».
Η HRW ζητά από τις ελληνικές αρχές να βελτιώσουν την ποιότητα των διαδικασιών καθορισμού της ηλικίας. Επίσης συστήνει όσοι είναι λίγο άνω των 18 να στεγάζονται σε ειδικά καταλύματα για νεαρούς ενήλικες. Ζητά από την ΕΕ να επεκτείνει τον μηχανισμό της μετεγκατάστασης και στα ασυνόδευτα παιδιά που βρίσκονται στα ελληνικά νησιά, ασχέτως της εθνικότητάς τους, και από τα κράτη-μέλη να επισπεύσουν την διαδικασία για την μετεγκατάσταση ασυνόδευτων.
«Τα ευάλωτα παιδιά στην Ελλάδα που έχουν υπομείνει επικίνδυνα ταξίδια μακριά από την οικογένειά τους δεν πρέπει να υποχρεώνονται να αγωνίζονται επί μήνες απλώς και μόνο για να αποδείξουν ότι είναι παιδιά» δήλωσε η Εύα Κοσέ, ερευνήτρια της HRW για την Ελλάδα.
Οι ελληνικές αρχές κατέγραψαν περισσότερα από 1.800 ασυνόδευτα που κατέφθασαν στην Ελλάδα τους πρώτους πέντε μήνες του 2017. Η ελληνική Υπηρεσία Υποδοχής και Ταυτοποίησης είναι υπεύθυνη να εντοπίζει τους ευάλωτους μόλις φθάνουν στα νησιά, να παραπέμπει τα ασυνόδευτα ανήλικα στις κοινωνικές υπηρεσίες και να τα πληροφορεί για τα δικαιώματά τους. Σύμφωνα με την HRW όμως, αυτό δεν συμβαίνει στην πράξη.
Η έκθεση αναφέρει τον Ζαχίντ, που ήταν 16 ετών όταν έφθασε στη Λέσβο τον Μάρτιο του 2016, αλλά οι αρχές τον κατέγραψαν ως 19. Σήμερα, 15 μήνες αργότερα, συνεχίζουν να του συμπεριφέρονται σαν να ήταν ενήλικας (ενώ είναι 17 ετών) και η πραγματική του ηλικία δεν έχει ακόμη αναγνωριστεί επισήμως.
«Όταν οι αρχές έχουν αμφιβολίες για το αν κάποιος είναι ανήλικος, ο ελληνικός νόμος ορίζει ότι πρέπει πρώτον, να του συμπεριφέρονται σαν να ήταν ανήλικος και δεύτερον, να προχωρήσουν σε ολοκληρωμένο προσδιορισμό της ηλικίας». Οι ιατρικές εξετάσεις και μόνο δεν επαρκούν διότι έχουν περιθώριο λάθους πέντε χρόνια.
Ο Ακάς, από το Αφγανιστάν, που βρίσκεται στη Λέσβο από το καλοκαίρι του 2016 και έκλεισε τα 18 τον Μάρτιο του 2017, είπε στη HRW ότι οι ελληνικές αρχές τον έστειλαν στο νοσοκομείο και, ύστερα από μια βιαστική εξέταση των δοντιών του, τον κατέγραψαν ως 18 ετών ενώ ήταν 17. Επί τέσσερις μήνες έζησε σαν ενήλικας ανάμεσα στους πρόσφυγες και μετανάστες της Μόριας ώσπου τελικά τον μετέφεραν σε ειδικά διαμορφωμένο χώρο, μέσα στο Κέντρο Υποδοχής και Ταυτοποίησης, για νέους 18 με 22 ετών.
Από τα πιο παράλογα που αναφέρει η έκθεση είναι το γεγονός ότι ο λανθασμένα καταγεγραμμένος ως ενήλικας ασυνόδευτος πρόσφυγας έχει 10 ημέρες περιθώριο για να καταθέσει ένσταση αλλά οι αρχές απαιτούν, μέσα σε αυτό το διάστημα, να παρουσιάσει πρωτότυπη ταυτότητα ή διαβατήριο και μάλιστα μεταφρασμένα επισήμως στα ελληνικά ή επικυρωμένα! Προφανώς, κανένα από τα παιδιά με τα οποία μίλησε η HRW δεν κατέφερε να παρουσιάσει αυτά τα έγγραφα μέσα σε 10 ημέρες.
Ο Σαμίλ από το Αφγανιστάν ήταν 14 ετών όταν έφθασε στη Λέσβο. Επί εννέα μήνες ζούσε σαν ενήλικας μαζί με τους υπόλοιπους στη Μόρια. Τον Απρίλιο, τον μετέφεραν μαζί με τον 19χρονο αδερφό του στον χώρο για ασυνόδευτα ανήλικα που έχει διαμορφωθεί μέσα στο Κέντρο Υποδοχής και Ταυτοποίησης της Μόριας. «Όταν ζούσαμε στη σκηνή με τους ενήλικες, φοβόμασταν καθημερινά λόγω των πολλών καβγάδων που ξεσπούσαν. Έντονος φόβος. Στη διάρκεια ενός καβγά, τραυματίστηκα στον ώμο. Η σκηνή μας ήταν μέσα στη μέση και την είχαν κάψει δυο φορές», είπε στη HRW.
tovima.gr
