Χθες εκφωνητής διαφημίσεων, χθες φοιτήτης Ιατρικής... σήμερα πρόσφυγες στη Λέσβο
Ο Μπασάρ ήταν εκφωνητής διαφημίσεων, ο Μουσάμπ φοιτητής Ιατρικής, ο Αμίρ και ο Μοχάμεντ παιδιά μιας πενταμελούς οικογένειας, από την οποία, πλέον έχουν μείνει μόνο οι δυο τους. Σήμερα είναι όλοι τους πρόσφυγες, δραπέτες από μια χώρα όπου ο πόλεμος μαίνεται χωρίς τελειωμό.
Τους συναντήσαμε δύο φορές, η πρώτη στα βόρεια της Λέσβου, τη στιγμή που, μουσκεμένοι μέχρι το κόκκαλο πατούσαν για πρώτη φορά το πόδι τους σε ευρωπαϊκό έδαφος. Η δεύτερη ήταν στο Ελευθέριος Βενιζέλος, στο πλοίο που ναυλώθηκε ειδικά για να απεγκλωβίσει τους χιλιάδες πρόσφυγες από το νησί του βορείου Αιγαίου. Στο πλοίο, χωρούν 2.500 επιβάτες, ενώ, μέσα σε μόλις δύο εβδομάδες, έχει μεταφέρει από τη Μυτιλήνη στον Πειραιά, πάνω από 45.000 ανθρώπους. Καθένας από αυτούς, κουβαλά την δική του συνταρακτική ιστορία για τη ζωή που έχασε και την ατελείωτη οδύσσεια της προσφυγιάς…
Ο 27άχρονος Μπασάρ γεννήθηκε και μεγάλωσε στη Δαμασκό. Η φωνή του, βαθιά και σταθερή, ακούγεται σε όλα τα αραβόφωνα τηλεοπτικά και ραδιοφωνικά δίκτυα. Ο Μπασάρ είναι εκφωνητής διαφημίσεων. «Μέχρι ν’ αρχίσει ο πόλεμος, ο μισθός που έπαιρνα αντιστοιχούσε σε 1.000 δολάρια το μήνα. Μέχρι να φύγω, αντιστοιχούσε σε 100 δολάρια. Επιπλέον, οι βόμβες άρχισαν να πέφτουν πολύ κοντά στο σπίτι μου»… Ο ίδιος εξηγεί γιατί οι Σύροι άρχισαν από φέτος το καλοκαίρι να έρχονται τόσο μαζικά στην Ευρώπη, αν και ο πόλεμος μαίνεται από το 2011. «Οι λόγοι είναι τρεις. Έχουμε μάθει ότι η Ουγγαρία κλείνει τα σύνορά της και θέλουμε να προλάβουμε να πάμε στη Γερμανία. Έπειτα, τους τελευταίους μήνες στη Δαμασκό έχουν γίνει πολλοί βομβαρδισμοί από τον Άσαντ. Τέλος, τον Ιούνιο κηρύχθηκε μια νέα γενική επιστράτευση. Οι περισσότεροι νέοι, όπως εγώ, δεν θέλουν να συμμετάσχουν σε αυτόν τον πόλεμο, γιατί δεν πιστεύουμε κανέναν». Ο Μπασάρ δεν ήθελε ποτέ να εγκαταλείψει τη Μέση Ανατολή. «Οι αραβικές χώρες όμως έχουν κλείσει τα σύνορα. Δεν έχουμε άλλη επιλογή από την Ευρώπη».
«Μας φέρθηκαν σαν σκλάβους»
Το κεντρικό σαλόνι του Ελ. Βενιζέλος είναι μάλλον η πιο ξεκούραστη στάση στο ατελείωτο οδοιπορικό των προσφύγων από την Συρία μέχρι την Δυτική Ευρώπη. Μόλις ο ήλιος πέφτει, οι νέοι βρίσκουν χρόνο να αστειευτούν, τα μωρά έχουν αποκοιμηθεί, οι γονείς τους τα κοιτούν και καταλαβαίνεις ότι νιώθουν ευγνωμοσύνη που όλοι τους ξεπέρασαν σώοι το θαλάσσιο σκόπελο που χωρίζει την Τουρκία από την Ευρώπη. Κάπου εκεί, ανάμεσα στους αποκαμωμένους ομοεθνείς του, ο 19άχρονος Μουσάμπ προσπαθεί να κουράρει τα ταλαιπωρημένα πόδια του. Προηγουμένως, είχε κάνει το ίδιο για τον 14άχρονο αδερφό του. Ο Μουσάμπ είναι φοιτητής της Ιατρικής Σχολής στο Χαλέπι. «Περπατήσαμε πέντε μέρες στην Τουρκία, κι άλλη μία μέρα για να φτάσουμε στη Μυτιλήνη από τα βόρεια του νησιού. Τα πόδια μας έχουν πληγωθεί, ευτυχώς εδώ στο πλοίο φάγαμε δωρεάν και μπορέσαμε να ξεκουραστούμε». Ο Μουσάμπ και ο αδελφός του πλήρωσαν από 200 τούρκικες λίρες για να περάσουν τα συροτουρκικά σύνορα. «Μετά πήγαμε στην Σμύρνη, μας είχαν πει να πάμε σε ένα συγκεκριμένο ξενοδοχείο για να βρούμε τους διακινητές. Τους δώσαμε από 950 δολάρια κι έπειτα μας έβαλαν σε ένα δικό τους μικρό λεωφορείο. Οδηγούσαν για 7 ώρες, δεν ξέρουμε που μας πήγαιναν. Μετά μας παράτησαν σε μια έρημη περιοχή. Διαμαρτυρηθήκαμε αλλά μας απείλησαν με όπλα. Μας φερόντουσαν σαν σκλάβους».
«Παραλίγο να πνιγούμε»
Ενώ το πλοίο πλησίαζε τον Πειραιά ο Μουσάμπ είχε ήδη γίνει φίλος με τον 17άχρονο Αμίρ και τον 21άχρονο Μοχάμεντ. Την προηγούμενη μέρα, όταν είχαν αποβιβαστεί στη Λέσβο, τα δύο αδέρφια είχαν ξεσπάσει σε πανηγυρισμούς. «Ήμασταν ενθουσιασμένοι γιατί φοβόμασταν ότι θα πεθάνουμε. Η πρώτη βάρκα που μας έδωσαν ήταν τρύπια. Μόλις ξεκινήσαμε από την Τουρκία άρχισε να βυθίζεται. Χάσαμε όλα τα πράγματά μας και παραλίγο να πνιγούμε». Το μόνο που τους έμεινε ήταν τα ρούχα που φορούν και κάποια μετρητά, τα οποία είχαν χώσει σε ένα μπαλόνι για να μην βραχούν. Το ποσό των χρημάτων που χρειάζεται για να φτάσουν μέχρι τη Γερμανία, ο Αμίρ και ο Μοχάμεντ το γνωρίζουν από τότε που ήταν στη Συρία. «Υπάρχει μια σελίδα στο Facebook. Λέγεται ‘ο δρόμος για τη Γερμανία’ στα αραβικά. Μας δείχνει όλες τις στάσεις. Ξέρουμε όμως πλέον ότι το ταξίδι δεν είναι τόσο εύκολο όσο μας λένε». Το 2011, όταν ξεκίνησε ο πόλεμος, οι γονείς του Αμίρ και του Μοχάμεντ συνελήφθηκαν ως αντικαθεστωτικοί. Έκτοτε, δεν τους έχουν ξαναδεί. Ο Ταμέρ, ο μεγαλύτερος αδελφός τους εντάχθηκε στον στρατό της «Ελεύθερης Συρίας», που πολεμά τα στρατεύματα του Άσαντ. Συνελήφθη και έπειτα από 7 μήνες βασανιστηρίων, δολοφονήθηκε στη φυλακή. «Τον είχαν πυροβολήσει τρεις φορές… Εμείς δεν θέλουμε να πολεμήσουμε, ο Άσαντ, οι Ντα-Ας (έτσι λένε στα αραβικά το ISIS), και η ‘Ελεύθερη Συρία’, σκοτώνουν όλοι τους αθώους ανθρώπους. Το μόνο που θέλουμε είναι να μας αφήσουν να ζήσουμε ελεύθεροι»…
enikos.gr / Του Αλέξανδρου Κόντη, Φωτό: Στέλιος Ματσάγγος
