Σαρακοστή και Διατροφή
Γράφει η Ευστρατία Κουνιαρέλλη *
Η Σαρακοστή είναι ίσως μια από τις πιο «αυστηρές» νηστείες της εκκλησίας αφού πέρα από το κρέας και τα γαλακτοκομικά προϊόντα απαγορεύονται και τα ψάρια. Επομένως κάποιος που μπαίνει στην διαδικασία να νηστέψει αποκλείει από τη διατροφή του σχεδόν όλα τα ζωικά τρόφιμα με μοναδική εξαίρεση τα θαλασσινά, μαλάκια και οστρακοειδή.
Με τη νηστεία δίνουμε στον οργανισμό μας την ευκαιρία να αποτοξινωθεί αλλά καλό θα είναι, όταν κάποιος αποφασίσει να νηστέψει, να έχει την συναίνεση του γιατρού και διαιτολόγου του, στη περίπτωση κάποιας ασθένειας να μην πρέπει να αποφύγει κάποια συγκεκριμένα τρόφιμα, ή πάλι να μην μπορεί να καταναλώσει τα περισσότερα νηστίσιμα φαγητά. Ο αποκλεισμός των ζωικών τροφίμων από την διατροφή, μπορεί να οδηγήσει σε μειωμένη πρόσληψη, απαραίτητων για την σωστή λειτουργία του οργανισμού, θρεπτικών συστατικών. Τα θρεπτικά συστατικά που η πρόσληψή τους είναι μειωμένη αυτή την περίοδο είναι: πρωτεΐνες υψηλής βιολογικής αξίας, ο σίδηρος, το ασβέστιο, η βιταμίνη Β12 και το φυλλικό οξύ. Υπάρχει όμως τρόπος μέσα από σωστές επιλογές αλλά και συνδυασμούς τροφών να καλύψουμε τις διατροφικές μας ανάγκες και κατά τη διάρκεια της νηστείας.
- Πρωτεΐνες : Τα όσπρια είναι τρόφιμα με μεγάλη διατροφική αξία, αποτελούν πλούσια πηγή σύνθετων υδατανθράκων, φυτικών ινών, βιταμινών και ιχνοστοιχείων είναι εξαιρετική πηγή πρωτεϊνών ιδιαίτερα ο συνδυασμό με τις πρωτεΐνες των δημητριακών (φακόρυζο, ρεβυθόρυζο), καλύπτουν ικανοποιητικά τις ανάγκες του ανθρώπου σε απαραίτητα αμινοξέα. Προτεινόμενη κατανάλωση, οπωσδήποτε δύο φορές την εβδομάδα.
- Ο Σίδηρος που υπάρχει στο φυτικό βασίλειο απορροφάται σε μικρές ποσότητες από τον οργανισμό εξαιτίας ορισμένων συστατικών (π.χ. φυτικό οξύ, τανίνες) που υπάρχουν στις τροφές αυτές.
Καλές πηγές σιδήρου είναι: θαλασσινά, χαλβάς, μπρόκολο, λάχανο, κουνουπίδι. Για την καλύτερη απορρόφηση του συνδυάστε:
• Βιταμίνη C + Όσπρια (φακές + καλαμπόκι, φασόλια + ντομάτα)
• Μπαχαρικά + Όσπρια (ρίγανη, μαύρο πιπέρι, μαϊντανό + γίγαντες)
• Β-καροτίνη + Όσπρια (ρεβίθια + καρότο, φακές + πιπεριά)
• Μηλικό οξύ + Όσπρια (μήλο, αχλάδι + φασόλια)
• Λαχανικά + μανιτάρια
• Θαλασσινά + φασολάκια (σπαράγγια)
• Αποφεύγουμε καφέ, τσάι ή σοκολάτα μετά από το γεύμα διότι μειώνουν την απορρόφηση του σιδήρου.
- Το ασβέστιο που υπάρχει στα όσπρια, στους ξηρούς καρπούς, στο χαλβά, το ταχίνι, τα μπρόκολο και το κουνουπίδι μπορεί να απορροφηθεί περισσότερο αν συνδυαστούν αυτές οι τροφές με:
• Βιταμίνη Κ (αρακάς με αγκινάρες, φακές + πατάτα)
• Θαλασσινά (πλούσια σε βιταμίνη D) + λαχανικά (π.χ. γαρίδες + μπρόκολο, μύδια + λάχανο)
• Σπανάκι, πράσο (πλούσια σε ασβέστιο και βιταμίνη K) + ρύζι (πλούσιο σε μαγνήσιο. - Το φυλλικό οξύ αναπληρώνεται με τα πράσινα φυλλώδη λαχανικά (π.χ. μαρούλι), τις μπανάνες, τα σπαράγγια, τα όσπρια και τα πορτοκάλια
- Καλές πηγές της βιταμίνης B12 είναι τα θαλασσινά, το γάλα σόγιας και τα εμπλουτισμένα δημητριακά
Νηστεύοντας λοιπόν σίγουρα τρώμε περισσότερα φρούτα και λαχανικά, μαύρη σοκολάτα, ταχίνι, χαλβά, ταραμά, χταπόδι και άλλα μαλλάκια, και φυσικά αρκετούς υδατάνθρακες. Ο οργανισμός μας λοιπόν διασφαλίζει ενέργεια αρκετή για τις καθημερινές του δραστηριότητες από τα παραπάνω, μειώνοντας την χοληστερίνη, τριγλυκερίδια και ποσοστό σωματικού λίπους. Όμως αν δεν κρατήσουμε μια ισορροπημένη διατροφή είναι σχεδόν σίγουρο ότι τα επίπεδα σακχάρου μας θα αυξηθούν. Επίσης γνωρίζουμε πως οτιδήποτε καταναλώνουμε πάνω από το επιτρεπτό όριο (που διαφέρει από άνθρωπο σε άνθρωπο) αποθηκεύεται ως λίπος…που σημαίνει ότι, ενώ η νηστεία μπορεί να αποτοξινώνει τον οργανισμό μας από τα επιβλαβή λιπαρά, οι μεγάλες μερίδες φαγητού μπορούν επίσης να αυξάνουν το ποσοστό λίπους σώματός μας.
Διάφορες Ασθένειες
Ιδιαίτερη προσοχή θέλει όμως η διατροφή ενός ασθενή π.χ διαβητικού. Για παράδειγμα, κάποιος που έχει διαβήτη καλό θα είναι να κάνει νηστεία αλλά με την βοήθεια του διαιτολόγου του, υποδεικνύοντας του τα φαγητά με χαμηλό γλυκαιμικό δείκτη αλλά και την ασφαλή ποσότητα που μπορεί να φάει. Ένας νεφροπαθής μπορεί να κάνει νηστεία αλλά με προσοχή πάντα όσο αφορά τα φαγητά πλούσια σε κάλιο και φώσφορο κυρίως. Κάποιος που έχει οστεοπόρωση μπορεί να νηστέψει εφόσον τρώει σόγια, όσπρια και λαχανικά. Ένας άνθρωπος με ηπατική ανεπάρκεια και ασκήτη όμως δεν ενδείκνυται να νηστέψει εφόσον πρέπει να παίρνει μεγάλο μέρος των ημερήσιων αναγκών του από πρωτεΐνη υψηλής βιολογικής αξίας. Κάποιος που έχει σιδηροπενική αναιμία μπορεί να νηστέψει ακολουθώντας διαιτολόγιο πλούσιο σε βιταμίνη B12, φιλικό οξύ, βιταμίνη C, τρώγοντας όσπρια αλλά και σόγια. Δεν θα πρέπει να ξεχνάμε τους ανθρώπους που φέρουν τραύματα, εγκαύματα και που είναι σε εμπύρετες καταστάσεις, όπου απαγορεύεται να νηστέψουν καθώς οι απαιτήσεις σε πρωτεΐνη είναι μεγάλες.
Νηστέψτε λοιπόν εφόσον έχετε πάρει τις απαραίτητες πληροφορίες που θα σας βοηθήσουν να νιώσετε μόνο την ευεξία και την κάθαρση του νού και του σώματος.
Καλή Σαρακοστή !!!
* Η Ευστρατία Κουνιαρέλλη είναι Διατροφολόγος - Διαιτολόγος και έχει εξειδίκευση στις Διατροφικές Διαταραχές. Εργάζεται στο δικό της Γραφείο στην οδό Κουντουριώτου 17 & Αλκαίου 1, Μυτιλήνη. Τηλέφωνα επικοινωνίας: 22510 28512 και 6936447893
Η Ευστρατία Κουνιαρέλλη αρθρογραφεί κάθε δεύτερη Τετάρτη στο Lesvosnews.net
