Η Μαρία Κοτοπούλη γράφει για το "Λεσβιακό Ημερολόγιο 2019"
Φωτογραφίες του Δημήτρη Ταλιάνη κοσμούν τον τόμο και στο εξώφυλλο προβάλλει, εκείνη της Αγιάσου, αληθινή πρόκληση για τον αναγνώστη, να αρχίσει να ξεφυλλίζει το «Ημερολόγιο» και να απολαμβάνει τόσο την λεπταίσθητη αισθητική των φωτογραφιών, όσο και την ενδιαφέρουσα και μεστή γραφή των κειμένων, των πάντα πλούσιων και εντυπωσιακών ενοτήτων του Ημερολογίου.
Το πρώτο κείμενο που διαβάζει κανείς στην πρώτη ενότητα, "Η Λέσβος του Δημήτρη Ταλιάνη", είναι της Ανθούλας Δανιήλ, που με τον μοναδικό εκείνο τρόπο της, γράφει και αναλύει την "Φωτοποιητική Τέχνη” του Μολυβιάτη φωτογράφου, αποκωδικοποιώντας τη μαγεία της τέχνης του, τον τρόπο που καταφέρνει να εγκλωβίσει το θαύμα με τη μηχανή του και να διασώσει το ελυτικό "νυν και αιέν" της Λέσβου. Η ποιητική του ματιά δεν είναι άγνωστη, αναφέρει η Ανθούλα Δανιήλ, για όσους γνωρίζουν, ότι ξεκίνησε από τους Προσανατολισμούς του Οδυσσέα Ελύτη, όπως και η προσπάθειά του «να αντιστοιχίσει την ουσία των στίχων του μεγάλου μας ποιητή με το υλικό αντίγραφο της ιδέας».
Στην εξαιρετική αυτή ενότητα, την οποία κλείνει ο τιμώμενος με το κείμενό του, "Σε πρώτο πρόσωπο", αποτυπώνει με τις αριστουργηματικές φωτογραφίες και τη γραφή του, την ψυχή του πάνω στην ύλη, για να παραλλάξουμε τον ποιητή. Συνέβαλλαν, δημιουργικά, σ' αυτό το αφιέρωμα, οι Νίκος Ζούρος, Πάνος Θεοδωρίδης, Διονύσης Καρατζάς και Τέσυ Μπάιλα.
Στο Αφιέρωμα στο Στράτη Μυριβήλη (1890-1969), για τη συμπλήρωση πενήντα χρόνων από το θάνατό του, γράφουν οι Μαρία Μανδαμαδιώτου, «Από το Βλάντοβο στη Βελουσίνα (1924-1955)», με αναφορές στο έργο του συγγραφέα, Η Ζωή εν Τάφω, και ο Νίκος Σαραντάκος «Είκοσι λέξεις από τον Βασίλη τον Αρβανίτη».
Στην ενότητα Αρχαιολογία η Λίλιαν Αχειλάρα (κείμενο) και η Δέσποινα Βάρρου (ζωγραφική), μας ιστορούν «Το ιερό του Μέσσου… Αλλιώς, σαν παραμύθι. Δεύτερο μισό του 4ου αιώνα π.Χ.» και είναι πράγματι σαν παραμύθι! Στην ίδια ενότητα οι εξαίρετες εργασίες των Παναγιώτη Πόλη, «Λεσβίων Πλόες», και Μανώλη Γιοματάρη, «Ερμηνευτική προσέγγιση των ανασκαφών στην ευρύτερη περιοχή του Νοτίου Αρχαίου Λιμένα στη Μυτιλήνη». Ακολουθεί η ενότητα Αρχαία Λέσβος, με το κείμενο του Ιωάννη- Ανδρέα Βλάχου, «Από τον Κόλπο της Καλομάτας» στον κόλπο της Καλλονής», αφιερωμένο στον Μιχάλη Μερακλή, για να συμπληρωθεί από τα θαυμαστά «Δυο ποιήματα της Σαπφούς», σχολιασμένα από τον Αθανάσιο Φραγκούλη.
Στην επομένη ενότητα, Φύση, Περιβάλλον ανθρώπων έργα, δεσπόζει, «Ο κύκλος της ομορφιάς και η Καλλονή» του Δημήτρη Λαμπρέλλη με τις πανέμορφες φωτογραφίες των υπέροχων πουλιών του κόλπου της Καλλονής. Η ενότητα αυτή πλούσια σε κείμενα συνεχίζεται με την γραφή της Μαρίας Αναγνωστοπούλου, «Η φορεσιά και ο χορός στην παράδοση». Για τα Πιθάρια «Μυτιλήνης» γράφει ο Παναγιώτης Κουτσκουδής. Ακολουθεί η μελέτη του Αλέκου Κιουρέλλη για τα «Στολίδια των αλόγων στα πανηγύρια της Λέσβου. Τα μπρισκούλια», με αριστουργηματικό φωτογραφικό υλικό, όπως και οι ζωγραφικοί πίνακες του ζωγράφου και χαράκτη Στρατή Αθηναίου(σχολιασμένοι από τον Γιάννη Σκορδύλη), που μας κάνει να ανακαλούμε στη μνήμη μας το μεγάλο Γκόγια.
Στην ενότητα, Πρόσωπα και στο υπό τον τίτλο: «Με τον Δημήτρη Μαρωνίτη στη Μυτιλήνη», ο Παναγιώτης Σκορδάς, αναδεικνύει, μοναδικά, με την γραφή του, την προσωπικότητα του καλεσμένου του καθηγητή, γυρνώντας μας πίσω στο 2001, στη φιλολογική ενημέρωση και στη γλυκιά συντροφιά της "παρέας", με τις φωτογραφίες που παραθέτει. Στην ίδια ενότητα ο Αριστείδης Κυριαζής στη μελέτη του: «Ορέστης Κυπριανός, Ο ιδρυτής της Λέσχης Καλλονής "Η Αρίσβη"», παρουσιάζει τον γιατρό, βουλευτή και αντιπρόεδρο της Γερουσίας, Ορέστη Κυπριανό.
Πολλά είναι ακόμα τα θαυμαστά που θα ανακαλύψει ο αναγνώστης διαβάζοντας το «Λεσβιακό Ημερολόγιο 2019» και θα αναλογιστεί την πολύτιμη προσφορά του, γιατί, όχι μόνο προβάλλει και αναδεικνύει τον πολιτισμό και τις παραδόσεις της Λέσβου στους συγχρόνους του, αλλά και διαφυλάσσει όλα τούτα τα μαγικά, πνευματικά αγαθά του Νησιού από τη φθορά του χρόνου, δίνοντας χώρο και στο παρόν, στη σύγχρονη φυσιογνωμία του νησιού.
Εύγε στον Παναγιώτη Σκορδά και στις εκδόσεις «Μύθος» για την καλαίσθητη έκδοση που περιέχει και ένα DVD με δύο ντοκυμαντέρ λεσβιακού ενδιαφέροντος!
Μαρία Κοτοπούλη
Συγγραφέας - Κριτικός
