Συζήτηση για την ελαιοκαλλιέργεια στην Λέσβο και όχι μόνο για τη δακοκτονία

Το Σάββατο 15 Οκτωβρίου  2022 ολοκληρώθηκε στο νησί μας η τελευταία διαβροχή για την καταπολέμηση του δάκου. Την Τρίτη 18 Οκτωβρίου 2022 το Περιφερειακό Συμβούλιο θα συζητήσει για την "εξέλιξη" του προγράμματος δακοκτονίας. 

Συγκεκριμένα σύμφωνα με την πρόσκληση την Τρίτη 18 Οκτωβρίου στις 13:00, στην αίθουσα του Περιφερειακού Συμβουλίου, θα πραγματοποιηθεί έκτακτη κατεπείγουσα συνεδρίαση με θέμα «Ενημέρωση όσον αφορά την εξέλιξη του Προγράμματος Δακοκτονίας έτους 2022»  με εισηγητές τον προϊστάμενο της Δ/νσης Αγροτικής Οικονομίας Π.Ε. Λέσβου της Περιφέρειας Βορείου Αιγαίου, Γιώργος Λαγουτάρης και  τον  Αντιπεριφερειάρχη Ν. Λέσβου και αρμόδιος σε θέματα Πρωτογενούς Τομέα, Πανάγος Κουφέλος.

Προφανώς η συζήτηση δεν αφορά την "εξέλιξη" της δακοκτονίας αλλά τον απολογισμό της δακοκτονίας 2022 και ίσως προτάσεις για τη δακοκτονία του 2023. 

Δεν είναι η πρώτη φορά που το Περιφερειακό Συμβούλιο θα συζητήσει για τη δακοκτονία. Παραμένει αγαπημένο θέμα από την εποχή που το Συμβούλιο ήταν Νομαρχιακό.... (Θυμόμαστε τους μεγάλους καβγάδες στο Νομαρχικό Συμβούλιο για τη δακοκτονία!)   Οι συζητήσεις ασφαλώς και είναι θετικές. Θα πρέπει όμως κάπου να καταλήγουν και οι προτάσεις να γίνονται πράξη!  Η συζήτηση όμως δεν μπορεί να αφορά αποκλειστικά και μόνο τη δακοκτονία. 

Πριν  μιλήσουμε για τη φετινή δακοκτονία ας δούμε μερικές παθογένειες στην εφαρμογή του προγράμματος της δακοκτονίας  και παραμέτρους της ελαιοκαλλιέργειας στο νησί μας που ισχύουν τα τελευταία χρόνια: 

1) Μείωση δαπανών για τη δακοκτονία με συνέπεια μείωση ημερών διαβροχής, μείωση εργατικού δυναμικού και ως εκ τούτου μη ικανοποιητική κάλυψη περιοχών. 

2) Απουσία κοινωνικού ελέγχου.  Δυστυχώς όταν είναι σε εξέλιξη οι εργασίες διαβροχής ελάχιστοι είναι οι ελαιοπαραγωγοί που παρακολουθούν τις εργασίες στα κτήματά τους. 

3) Απουσία συνεργασίας με τους Δήμους.  Τεράστια προβλήματα στο αγροτικό δίκτυο με αποτέλεσμα να μην υπάρχει πρόσβαση σε πολλά ελαιοκτήματα. Συνήθως οι εργασίες συντήρησης στο αγροτικό δίκτυο ξεκινούν αρχές φθινοπώρου όταν πλέον είναι αργά για τη δακοκτονία. Επίσης τα τοπικά συμβούλια στα χωριά συνήθως δεν βοηθούν ούτε στη στελέχωση των συνεργείων ούτε στη σωστή κοινοποίηση των προγραμμάτων ψεκασμού ή στην εύρεση σημείων εφοδιασμού με νερό για τα παρασκευάσματα της διαβροχής.

4) Απουσία συνεργασίας με επιχειρήσεις σχετικές με την ελαιοκομία (ελαιοτριβεία, συνεταιρισμοί, μονάδες τυποποίησης ελαιολάδου). Η συνεισφορά θα μπορούσε να ήταν σημαντική στην επιλογή αρχιεργατών και ψεκαστών, στην ενημέρωση των παραγωγών, στη συμβουλευτική για τη διαχείριση του ελαιώνα.

Στα παραπάνω πρέπει να προστεθούν και τα εξής :

5) Η εγκατάλειψη του ελαιώνα που όπως όλοι μπορούμε να καταλάβουμε αυτά τα κτήματα αποτελούν "καταφύγιο" του δάκου.  

6) Ο μεγάλος αριθμός βιολογικών ελαιοκτημάτων  (που από φέτος είναι ακόμη μεγαλύτερος με βάση τις νέες εντάξεις στις αρχές του καλοκαιριού). Πρόβλημα που θα είναι ορατό στη δακοκτονία του 2023 καθώς τα περισσότερα βιολογικά ελαιοκτήματα δεν εφαρμόζουν καμία μέθοδος καταπολέμησης του δάκου και μέχρι στιγμής δεν περιλαμβάνονται στο πρόγραμμα δακοκτονίας. 

7)  Η κλιματική αλλαγή.

Εδώ πρέπει να προσθέσουμε και την τελευταία παράμετρο που είναι καθοριστική.

8) Η λογική του "αυτόματου πιλότου" που έχουν οι ελαιοπαραγωγοί που ασχολούνται και με άλλες μη αγροτικές δραστηριότητες. Η τελευταία επίσκεψη που κάνουν στα ελαιοκτήματά τους είναι την περίοδο του Πάσχα και η επόμενη στις αρχές του φθινοπώρου για να δουν αν έχουν ελιές.... Στο ενδιάμεσο  δεν ασχολούνται με το τι συμβαίνει στα κτήματά τους .... Δεν εξετάζουν αν τα ελαιόδεντρα  έχουν κάποια άλλη ασθένεια.  Πιστεύουν ότι ο ψεκασμός για το δάκο καλύπτει τα πάντα...  Ο ψεκασμός για το δάκο αφορά πλέον μόνο το δάκο και καμία άλλη ασθένεια της ελιάς. Αυτό πρέπει να γίνει κατανοητό από όλους τους ελαιοπαραγωγούς. 

Η συζήτηση λοιπόν για την αποτελεσματικότητα της δακοκτονίας  και την πορεία της ελαιοπαραγωγής δεν μπορεί να αγνοήσει τις παραπάνω παραμέτρους. Παράμετροι που πρέπει να είναι η βάση της συζήτησης.

 Σχετικά με τη φετινή δακοκτονία είναι εντελώς λανθασμένο να μιλάμε για αναποτελεσματική δακοκτονία.  Ένα χρόνο πριν - Οκτώβριος 2022 -  με τη λήξη της δακοκτονίας κανείς δεν συγκάλεσε έκτακτη συνεδρίαση για τη δακοκτονία. Οι εργολάβοι ήταν ίδιοι, οι Αρχιεργάτες σχεδόν ίδιοι, οι Γεωπόνοι - Τομεάρχες σχεδόν ίδιοι... Ότι έγινε πέρυσι, έγινε και φέτος!  Αν κάτι μπορούσε να προσθέσουμε για τη φετινή δακοκτονία είναι ότι υπήρξε μερική αστοχία με ευθύνη του Υπουργείου στην προμήθεια φυτοφαρμάκων αλλά  τελικά αντιμετωπίστηκε με προμήθεια από άλλη Περιφέρεια. Ασφαλώς και με βάση την ενημέρωση από συναδέλφους Γεωπόνους υπάρχουν περιοχές με καρπόπτωση... Δεν μπορούμε όμως για κάθε καρπόπτωση να ενοχοποιούμε τον δάκο. Οι  Γεωπόνοι - Τομεάρχες Δακοκτονίας σε κάθε περιοχή έχουν τις απαντήσεις και η Δ/νση Αγροτικής Οικονομίας Λέσβου έχει τη συνολική εικόνα του νησιού. 

Το μεγαλύτερο πρόβλημα της φετινής ελαιοκομικής χρονιάς είναι η ανομβρία που όπως όλα δείχνουν θα ανατρέψει σε μεγάλο βαθμό τις αρχικές αισιόδοξες εκτιμήσεις.

Σε συγκεκριμένες περιοχές υπήρξε και πρόβλημα κυρίως από τον πυρηνοτρήτη και άλλες ασθένειες της ελιάς. 

Υπενθυμίζουμε  ότι ο ΕΛΓΑ  ΔΕΝ αποζημιώνει  απώλεια παραγωγής από ασθένειες, ΔΕΝ αποζημιώνει απώλεια παραγωγής από δακοπροσβολή. Η αποζημίωση από την παρατεταμένη ανομβρία/ξηρασία - που δυστυχώς αφορά  πολλές περιοχές του νησιού μας - είναι ένα δύσκολο θέμα που σκοντάφτει στον κανονισμό του ΕΛΓΑ και ξεπερνάει τις αρμοδιότητες της Περιφέρειας. 

Οι μετέχοντες στη συζήτηση στο Περιφερειακό Συμβούλιο  ας καταλάβουν ότι η δακοκτονία πρέπει να είναι έργο συλλογικής δράσης υπό την επίβλεψη της Διεύθυνσης Αγροτικής Οικονομίας με τη συμμετοχή όλων των εμπλεκόμενων είτε άμεσα είτε έμμεσα. 

Τα τελευταία χρόνια έχει αναγνωριστεί από όλους  έχουν γίνει αρκετές κινήσεις βελτίωσης της δακοκτονίας στη Λέσβο (διαβροχή με ψεκαστικά- τρακτέρ,  δακοπαγίδες με on line μέτρηση, συστήματα καταγραφής συνεργείων).

 Εν κατακλείδι η συζήτηση  στο Περιφερειακό Συμβούλιο να είναι συζήτηση για τον ελαιώνα και την ελαιοκαλλιέργεια στη Λέσβο και όχι η κλασική αντιπαράθεση για την δακοκτονία.  Τα προβλήματα τεράστια, εύκολες λύσεις δεν υπάρχουν και μόνο οι συντονισμένες ενέργειες μπορούν να αλλάξουν τη σημερινή εικόνα. 

Γρηγόρης Δεϊλόγκος

Γεωπόνος