Ελιά: Υψηλές για την εποχή θερμοκρασίες και μέτρα φυτοπροστασίας
Τα ελαιόδεντρα ανταποκρίνονται στις ασυνήθιστα υψηλές για την εποχή θερμοκρασίες με σχετική πρωιμότητα. Οι θερμοί νότιοι άνεμοι και οι απότομες εναλλαγές της θερμοκρασίας επηρεάζουν την ομαλή εξέλιξη της άνθισης, προσδίδοντας ανομοιομορφία και φαινόμενα διαταραχής στη μορφολογική εξέλιξη των ανθοταξιών.
Όσο αυξάνεται ο χρόνος επίδρασης και οι διακυμάνσεις συνθηκών μη ευνοϊκών στην ευαίσθητη περίοδο της ανθοφορίας, η ιστολογική οργάνωση και η ωρίμανση των ανθέων σε μεγάλο ποσοστό δεν ολοκληρώνονται. Καθοριστικές στην παραγωγικότητα της ελιάς, τις λειτουργίες και τη διαδικασία διαφοροποίησης των οφθαλμών σε άνθη ήταν φέτος οι κλιματολογικές συνθήκες του χειμώνα, οι οποίες δεν κάλυψαν τις ιδιαίτερες απαιτήσεις των δέντρων σε χαμηλές θερμοκρασίες ούτε σε βαθμούς, ούτε σε διάρκεια.
Λόγω της παρατηρούμενης γενικής ανομοιομορφίας της ανθοφορίας μέσα στις ζώνες πρωιμότητας, είναι σκόπιμο οι οδηγίες να εφαρμοστούν ανάλογα με το βλαστικό στάδιο που βρίσκεται ο ελαιώνας σας, αναφέρει το Περιφερειακό Κέντρο Προστασίας Φυτών, Ποιοτικού & Φυτοϋγειονομικού Ελέγχου Ηρακλείου.
ΚΑΛΟΚΟΡΗ
Πολυφάγο έντομο (βρωμούσα) με δευτερεύοντα ξενιστή την ελιά. Κατά τόπους και περιστασιακά μπορεί να προσβάλει την ελιά, αποκόπτοντας μυζητικά μέρος της ανθοταξίας ή και ολόκληρη. Η κρίσιμη περίοδος προσβολής είναι το χρονικό διάστημα από το σχηματισμό των ανθοταξιών μέχρι το κρόκιασμα τους, λίγο πριν την άνθιση.
Έχει μια γενιά το χρόνο. Νύμφες και ενήλικα έχουν έντονο ανοικτό πράσινο χρώμα, ζουν και τρέφονται στα ζιζάνια που βρίσκονται στον ελαιώνα. Η αυτοφυής βλάστηση του ελαιώνα δίνει άφθονη τροφή στο έντομο. Μην απομακρύνετε την αυτοφυή βλάστηση από τους ελαιώνες μέχρι την άνθιση. Συστήνεται να αφήνετε ακαλλιέργητες ζώνες περιφερειακά και μέσα στον ελαιώνα. Όσο καθυστερεί η μετακίνηση του εντόμου προς τις ανθοταξίες της ελιάς για αναζήτηση τροφής, τόσο περιορίζονται πιθανές προσβολές.
Έλεγχος πυκνότητας του εντόμου πάνω στο ελαιόδεντρο: Με την εμφάνιση των ανθοταξιών εξετάζετε τακτικά τα ανθοφόρα κλαδιά τινάζοντας τα ελαφρά πάνω σε μια λευκή επιφάνεια. Το έντομο κινείται ζωηρά και διακρίνεται από το έντονο ανοικτό πράσινο χρώμα.
Χημική αντιμετώπιση συστήνεται μόνο σε περιορισμένη ανθοφορία, όταν μετά από έλεγχο βρίσκονται 6 – 7 έντομα ανά κλαδί μήκους 50–60εκ. Προληπτικοί και εκτεταμένοι ψεκασμοί είναι καταστρεπτικοί για το περιβάλλον την περίοδο της ανθοφορίας, γιατί θανατώνουν τις μέλισσες, άλλους επικονιαστές και τα ωφέλιμα έντομα.
Ζιζανιοκτονία, χρονιές έντονης ξηρασίας όπως η φετινή και κυριαρχία της οξαλίδας που δεν είναι ξενιστής του εντόμου, μπορούν να εντείνουν τις προσβολές στην ελιά.
ΚΕΡΚΟΣΠΟΡΑ
Λόγω της έντασης των προσβολών, που οφείλονται στον μύκητα και παρουσιάζονται κατά τόπους σε πολλούς ελαιώνες (εξασθένηση, φυλλόπτωση) σε συνδυασμό με την κακουχία που οφείλεται στις μέχρι τώρα συνθήκες ανομβρίας, υπενθυμίζεται η σοβαρότητα της προστασίας της νεαρής βλάστησης των προσβεβλημένων δέντρων από τις νέες ανοιξιάτικες μολύνσεις.
Όταν η νέα βλάστηση αποκτήσει μήκος 2–5 εκ. συστήνεται ψεκασμός με χαλκούχα και άλλα εγκεκριμένα μυκητοκτόνα. Σε ελαιώνες προσβεβλημένους που δεν αναμένεται παραγωγή μπορείτε να επαναλάβετε μέχρι η θερμοκρασία να γίνει σταθερά υψηλή και ο μύκητας αδρανής.
Η χρήση του χαλκού επιτρέπεται μέχρι το κρόκιασμα των ανθοταξιών, πριν την άνθιση.
ΜΑΡΓΑΡΟΝΙΑ
Η πτήση της πρώτης ανοιξιάτικης γενιάς ξεκίνησε στις πρώιμες περιοχές. Οι προνύμφες προσβάλουν με φαγώματα τη νεαρή βλάστηση. Σημαντική ζημιά προκαλείται σε νεαρά δέντρα και σε δέντρα που λόγω αυστηρού κλαδέματος έχουν πλούσια τρυφερή βλάστηση.
Ελέγχετε τα νεαρά δέντρα (φυτώρια ελιάς, νέες φυτεύσεις) και δέντρα που έχουν κλαδευτεί αυστηρά με ανανεωτικά κλαδέματα. Στις πρώιμες και στις παραλιακές περιοχές συστήνεται άμεσα προστασία.
ΑΚΑΡΕΑ
Τα ακάρεα Eriophyidae προσβάλλουν διαδοχικά τα φύλλα, τα άνθη και τους νεαρούς καρπούς. Σοβαρές προσβολές προκαλούν αντίστοιχα φυλλόπτωση, ανθόπτωση ή καρπόπτωση και εξασθένιση των δέντρων. Διαχειμάζουν σε προφυλαγμένες θέσεις και ξεκινούν τη δραστηριότητα τους με την άνοδο των θερμοκρασιών την άνοιξη.
Την περίοδο του σχηματισμού και της ανάπτυξης των ανθοταξιών παρουσιάζουν μέγιστη κινητικότητα, που διευκολύνει την αντιμετώπιση τους. Τα συμπτώματα προσβολής των φύλλων είναι χλώρωση (κιτρίνισμα) στην πάνω επιφάνεια και ανάγλυφες κηλίδες (παραμορφώσεις) που σταδιακά αποκτούν καστανό χρώμα στην κάτω επιφάνεια.
Συστήνεται αντιμετώπιση, όταν η ακραία βλάστηση αποκτήσει μήκος 6–8εκ. (3–4 ζεύγη νέων αναπτυγμένων φύλλων). Όταν υπάρχει ανθοφορία μετά το σχηματισμό των ανθοταξιών και πριν την εμφάνιση των πρώτων ανοικτών ανθέων.
Μεγαλύτερη ευαισθησία έχουν τα νεαρά δέντρα στα φυτώρια και στους νέους ελαιώνες όπως και τα αυστηρά κλαδεμένα και τα ποτιστικά δέντρα λόγω πλούσιας τρυφερής βλάστησης.
Με τη χρήση παραφινικών λαδιών αυτή την εποχή καταπολεμάτε παράλληλα τα νεαρά προνυμφικά στάδια των κοκκοειδών και της ψύλλας (βαμβακάδα). Κατά την εφαρμογή χρειάζεται προσοχή στη θερμοκρασία να μην ξεπερνά τους 30oC.
ΠΥΡΗΝΟΤΡΗΤΗΣ
Οι προνύμφες της φυλλόβιας γενιάς αφού διαχείμασαν στα φύλλα της ελιάς συμπληρώνουν τώρα την ανάπτυξή τους τρεφόμενες από τη νεαρή τρυφερή βλάστηση και τις ανθοταξίες. Οι προσβολές αυτής της περιόδου είναι περιορισμένες και δεν δικαιολογούν καμία επέμβαση.
